Sensacyjne znalezisko przy budowie drogi
Podczas wykopalisk ratunkowych przed rozbudową autostrady R-217 „Kaukaz” archeolodzy z Rosyjskiej Akademii Nauk dokonali niezwykłego odkrycia. Stanowisko Dagogninskoe-2, położone niedaleko nadmorskiego miasta Dagestanskiye Ogni, zostało wprawdzie zidentyfikowane już w 2022 roku, ale dopiero teraz udało się potwierdzić jego prawdziwe znaczenie. Badacze odsłonili dwie wyraźne warstwy kulturowe. Górna pochodzi z epoki brązu i datowana jest na III-II tysiąclecie p.n.e. Poniżej, około dwóch metrów pod powierzchnią, kryła się prawdziwa sensacja – kompletna osada eneolityczna.
Rosyjscy archeolodzy nie ograniczają się do tradycyjnych metod. Wykorzystują zaawansowane technologie skanowania laserowego LiDAR, podobnie jak w innych projektach badawczych. Takie podejście pozwala na niezwykle precyzyjną dokumentację każdego znaleziska, co jest szczególnie ważne przy tak unikatowym stanowisku. Trzeba przyznać, iż współczesna archeologia coraz bardziej przypomina pracę detektywów wyposażonych w najnowsze technologie. Choć niektórzy puryści mogą narzekać, że to odbiera magii odkryć, trudno zaprzeczyć, że takie metody przynoszą wymierne korzyści.
Jak żyli nasi przodkowie?
To, co znaleźli archeolodzy, pozwala zrekonstruować codzienne życie społeczności sprzed siedmiu tysięcy lat. Mieszkańcy osady zajmowali się rolnictwem: uprawiali pszenicę, proso, owies i rośliny strączkowe, a prawdopodobnie także winogrona. Hodowali bydło, owce i kozy. Ich domy różniły się od tych budowanych przez południowych sąsiadów. Zamiast konstrukcji z suszonej cegły, stawiali okrągłe, półsferyczne chaty przypominające jurty. Było to rozwiązanie lepiej przystosowane do stepowego klimatu regionu. Wśród odkrytych przedmiotów codziennego użytku znalazły się:
- kamienne topory i krzemienne ostrza
- narzędzia wykonane z kości i rogów
- fragmenty ceramiki z charakterystycznymi wzorami
- gliniane figurki byków
- doły służące do przechowywania żywności
Odkryte miejsca pochówku z ludzkimi szczątkami w pozycji skulonej świadczą o rozwiniętych praktykach rytualnych. Szczególnie interesujące są gliniane figurki byków, które prawdopodobnie odgrywały ważną rolę w ceremoniach związanych z płodnością i dobrobytem. To pokazuje, że już wtedy ludzie mieli złożone wierzenia i rozwinięte życie duchowe. Choć może nam się wydawać, iż nasi przodkowie żyli prostszym życiem, ich światopogląd wcale nie był prymitywny.
Dalekosiężne kontakty handlowe
Jedną z najbardziej zaskakujących rzeczy było odkrycie narzędzi wykonanych z obsydianu, czyli szkła wulkanicznego pochodzącego z regionów Południowego Kaukazu, oddalonych o setki kilometrów. To dowód na istnienie rozległych sieci handlowych lub szlaków migracyjnych wzdłuż wybrzeża Morza Kaspijskiego. Znaleziska potwierdzają, że społeczności kultury Szulaveri-Szomutepe, wcześniej znane głównie z Południowego Kaukazu, rozprzestrzeniły się również na północ. Korytarz kaspijski służył jako ważny szlak wymiany kulturowej między różnymi regionami.
Czytaj też: Messi z Sakkary. Starożytne odkrycie kwestionuje dotychczasową wiedzę o Egipcie
Nasze dalsze badania obejmą szczegółową analizę znalezisk – archeobotaniczną, zooarcheologiczną i radiowęglową. To pomoże wypełnić lukę chronologiczną w sekwencji kulturowej nizin kaspijskich – podkreśla Roman Mimokhod, starszy badacz z Działu Epoki Brązu w Rosyjskiej Akademii Nauk
Dla Dagestanu to pierwsze tak rozległe stanowisko eneolityczne, które zostało gruntownie zbadane. Dagogninskoe-2 ma szansę stać się punktem odniesienia dla zrozumienia epoki miedzi w Północnym Kaukazie. Okres eneolityczny był kluczowym momentem w dziejach ludzkości, ponieważ społeczeństwa przechodziły od gospodarek opartych na kamieniu do metalurgii, rozwijały stabilne rolnictwo i kładły podwaliny pod złożone kultury epoki brązu. Odkrycie w Dagestanie pokazuje, jak te przemiany rozprzestrzeniały się po całym regionie kaukaskim.