Filmowe zmartwychwstanie supernowej

Pierwszym zauważonym za pomocą uruchomionego przed dekadą teleskopu Chandra obiektem były gwiezdne pozostałości supernowej Cassiopeia A. Niedawno Chandra dostarczyła naukowcom kolejnych danych na temat tego, co zostało z tej gwiazdy.

Dane te pozwoliły na nakręcenie filmu przedstawiającego rozmieszczenie resztek supernowej i zachodzące w nich zmiany. „Za pomocą tego teleskopu obserwowaliśmy stosunkowo krótki fragment życia supernowej Cassiopeia A, lecz to, co ujrzeliśmy, było zachwycające” – mówi Daniel Patnaude z Smithsonian Astrophysical Observatory — ” Z otrzymanych danych możemy dowiedzieć się o wiele więcej na temat tego, co nastąpiło po wybuchu gwiazdy.”  

Równocześnie na spotkaniu Amerykańskiego Towarzystwa Astronomicznego w kalifornijskim Long Beach zaprezentowano wizualizację gwiazdy Cassiopeia A. Ta przygotowana w oparciu o dane pochodzące z teleskopu Chandra oraz innych teleskopów optycznych wizualizacja umożliwiła naukowcom odbycie trójwymiarowego lotu pomiędzy pozostałościami supernowej. Była ona rezultatem realizacji niecodziennego projektu, mającego na celu połączenie najnowocześniejszych technik astronomicznych oraz obrazowania medycznego — dwóch dość dalekich dziedzin. „Obecnie pracujemy nad udoskonaleniem trójwymiarowych wizualizacji zarówno w astronomii, jak i w medycynie” – wyjaśnia Alyssa Goodman, kierowniczka projektu, dodając: ”W przypadku gwiazdy Cassiopeia A osiągnęliśmy dokładnie to, co chcieliśmy osiągnąć”.

Obie zaprezentowane wizualizacje dostarczają astronomom ważnych wskazówek, ułatwiających zrozumienie słynnej eksplozji supernowej. Na podstawie filmu naukowcy doszli do wniosku, że pozostałości gwiazdy rozprzestrzeniały się nieco wolniej, niż wskazywałaby na to teoria. Powodem tej tajemniczej utraty energii mogło być przyspieszenie promieniowania kosmicznego. Zespół Patnaudego wykazał, że około 30% energii supernowej poszło na przyspieszenie promieniowania kosmicznego — wysokoenergetycznych cząsteczek produkowanych częściowo przez pozostałości supernowej i nieustannie bombardujących atmosferę ziemską. Dzięki trójwymiarowemu modelowi naukowcy mogli również zidentyfikować różne składniki eksplozji oraz ustalić źródło zaobserwowanych już wcześniej cząsteczek żelaza i krzemu.  

Cassiopeia A jest mgławicą emisyjną w gwiazdozbiorze Kasjopei, oddaloną o 11 tys. lat świetlnych, posiadająca średnicę wielkości 10 lat świetlnych. Mgławica ta jest pozostałością eksplozji supernowej, która miała miejsce około roku 1680. Cassiopeia A jest dzisiaj jednym z najsilniejszych źródeł promieniowania we Wszechświecie.  JSL

źródło: www.cfa.harvard.edu