Zaledwie osiemset lat świetlnych od Ziemi jakieś 11 000 lat temu doszło do potężnej eksplozji. Oto masywna gwiazda zakończyła swoje życie w spektakularnej eksplozji supernowej. Choć dla nas 11 000 lat to szmat czasu, to w przestrzeni kosmicznej to tylko mgnienie oka. Nic zatem dziwnego, że fala uderzeniowa wygenerowana w momencie eksplozji wciąż po tym […]

Astronomowie z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley odkryli w tym roku eksplozję supernowej w znajdującej się stosunkowo niedaleko od nas Galaktyce Wiatraczek. To wyjątkowe odkrycie, bowiem jest to najbliższa eksplozja tego typu od niemal dekady. Galaktyka Wiatraczek, znana także pod numerem 101, to galaktyka spiralna odległa od nas o 21 milionów lat świetlnych. To jedna z […]

Astronomowie obserwują eksplozje supernowych na niebie zasadniczo bezustannie. Masywnych gwiazd w galaktykach jest całe mnóstwo, a im masywniejsze, tym krócej żyją. Nic zatem dziwnego, że niemal co chwilę teleskopy naziemne jak i kosmiczne dostrzegają spektakularny rozbłysk eksplozji umierającej gwiazdy. Przez ten jeden moment w swoim życiu, gwiazda przez chwilę świeci jaśniej niż cała galaktyka, w […]

Kiedy masywna gwiazda kończy swoje życie eksplodując jako supernowa, przez chwilę świeci jaśniej niż cała galaktyka, w której się znajduje. Przez ten ostatni moment przyćmiewa blaskiem miliardy gwiazd znajdujących się w jej bezpośrednim otoczeniu. Sama eksplozja supernowa, choć jest końcem życia masywnej gwiazdy, to też jest początkiem czegoś nowego. Po gwieździe pozostaje albo czarna dziura […]

Choć nocne niebo na pierwszy rzut oka zupełnie się nie zmienia, czasami coś przykuwa uwagę astronomów i szerokiej publiki. Dobrym przykładem może tu być pojawienie się na niebie jasnej komety, jak to miało miejsce chociażby w 1996 roku, kiedy to na niemal półtora roku na północnym niebie zamieszkała kometa Hale’a-Boppa, czy też zaskakująca i gwałtowna […]

Analiza prawie 6 mln próbek biologicznych pozwoliła zidentyfikować ponad 110 000 nowych wirusów, w tym dziewięć nieznanych do tej pory koronawirusów. Niesamowite odkrycie może posłużyć do śledzenia potencjalnych przyszłych pandemii. Badanie, którego wyniki ukazały się właśnie w prestiżowym czasopiśmie naukowym „Nature”, powstały jako „zabawny projekt poboczny” – przyznaje główny autor dr Artem Babaian. Międzynarodowy zespół […]

Tak twierdzą duńscy naukowcy, którzy zbadali geologiczne ślady wybuchów supernowych. Ich wpływ na życie jest większy, niż przypuszczano. Gdy gwiazdy wypalają cały wodór i hel, zaczynają w swoich jądrach produkować cięższe pierwiastki. Jednak i ten proces kiedyś dobiega końca. Przestaje wtedy powstawać również promieniowanie. To właśnie ono (a dokładniej jego ciśnienie) sprawia, że gwiazdy się […]

Niezwykle silny rozbłysk zarejestrowany w czerwcu 2018 roku znalazł swoje wyjaśnienie. Kluczem okazało się to, że obserwowano go na żywo. Była to śmierć gwiazdy i narodziny masywnego obiektu – gwiazdy neutronowej lub czarnej dziury. W czerwcu 2018 roku teleskopy na całym świecie dostrzegły jasny, niebieski https://www.focus.pl/artykul/wiemy-skad-sie-biora-najsilniejsze-eksplozje-we-wszechswiecie-rozblyski-gammaw odległej o 200 milionów lat świetlnych galaktyce CGCG 137-068. […]

Wokół czarnych dziur mogą istnieć warunki niezbędne do powstawania pierwiastków cięższych od żelaza, w tym platyny, złota czy rtęci. Dotychczas sądzono, że procesy takie zachodzą tylko w wybuchach supernowych i zderzeniach gwiazd neutronowych. https://www.focus.pl/artykul/duze-banki-stracily-na-gieldzie-po-publikacji-o-praniu-brudnych-pieniedzy od wieków rozpala ludzką wyobraźnię. Przez setki lat bezskutecznie próbowali je wytworzyć https://www.focus.pl/artykul/alchemia-w-pogoni-za-nieosiagalnym. Jednym ze sposobów miała była przemiana rtęci. Byli […]

Niektóre meteoryty mogą w swoim wnętrzu skrywać materię, z której powstało Słońce i planety naszego układu. Pochodzi ona z wybuchów supernowych. W przestrzeni kosmicznej powstały pierwotnie tylko wodór i hel. Wszystkie inne ciężkie pierwiastki pojawiły się później, w wyniku reakcji termojądrowych w gwiazdach. Pierwiastki cięższe od żelaza powstają już tylko w wybuchach https://www.focus.pl/artykul/istnieje-trzeci-rodzaj-supernowych-twierdza-uczeni-to-wyjasnia-zagadke-z-1054-r. Najcięższe zaś […]

Syriusz, dzierżący tytuł najjaśniejszej gwiazdy nocnego nieba, może mieć poważnego konkurenta. Astronomowie twierdzą, że system gwiezdny V Sagittae dąży do gigantycznej eksplozji, dzięki której stanie się najjaśniejszym obiektem w Drodze Mlecznej. Układ V Sagittae (inaczej V Sge) jest oddalony od Ziemi o ponad 7800 lat świetlnych. Obecnie jest tak słaby, że trudno go dojrzeć nawet […]

Olbrzymia kosmiczna pustka, odkryta podczas analiz trójwymiarowych map wszechświata, to pozostałość po supernowej. Teraz astronomowie lepiej rozumieją, jak z obłoków gazów powstają gwiazdy. W pracy opublikowanej w „Astrophysical Journal Letters” astronomowie opisują kosmiczną pustkę, rozciągającą się na niemal 500 lat świetlnych. Na niebie znajduje się w gwiazdozbiorach Perseusza i Byka. Dlaczego astronomowie opisują odkrycie pustki? Badacze […]