Astronomowie poszukujący w odległym wszechświecie możliwie najstarszych gwiazd przeżyli spore zaskoczenie. Okazało się, że jedne z najstarszych, wciąż istniejących gwiazd można znaleźć na naszym własnym kosmicznym podwórku, nie trzeba ich wcale daleko szukać. Nasza galaktyka — Droga Mleczna — to naprawdę imponująca struktura. W jej dysku o średnicy 100 000 lat świetlnych znajduje się około […]

Szesnaście tysięcy lat świetlnych od Ziemi w kierunku gwiazdozbioru Cefeusza znajduje się gwiazda, która według astronomów jest jedną z największych gwiazd w naszej galaktyce. Zespół astronomów z uniwersytetu Georgia State przyjrzał się ostatnio tejże gwieździe, starając się zrozumieć, dlaczego doświadczyła ona niedawno zaskakującego spadku jasności. Przedmiotem programu badawczego jest gwiazda RW Cephei. W najnowszym artykule […]

Gdy po kilkudziesięciu milionach lat życia i przepaleniu całych zapasów paliwa umiera masywna gwiazda, dochodzi do eksplozji. Masywne gwiazdy odchodzą bowiem głośno i spektakularnie. W potężnej eksplozji supernowej gwiazdy ulegając rozerwaniu na strzępy przez chwilę świecą intensywniej niż cała galaktyka, w której się znajduje. Warto tutaj jednak zauważyć, że to jeszcze nie jest koniec ich […]

Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba od dwóch lat pokazuje nam najodleglejsze rejony obserwowalnego wszechświata. Dzięki niemu dostrzegamy galaktyki oddalone od nas o tyle, że wyemitowane przez nie światło potrzebowało ponad trzynastu miliardów lat, aby dotrzeć do Ziemi. Skoro jesteśmy zatem w stanie zajrzeć tak daleko, to – wydawać by się mogło – powinniśmy bez problemu szczegółowo […]

Stojąc nieruchomo na powierzchni Ziemi, ciężko uwierzyć, że i tak mkniemy z zawrotną prędkością przez przestrzeń kosmiczną. Jakby nie patrzeć osoba znajdująca się na powierzchni wirującej Ziemi przemieszcza się z jej ruchem obrotowym. Co więcej, Ziemia mknie bezustannie wokół Słońca pokonując około miliarda kilometrów rocznie. A jakby tego było mało, Słońce i cały Układ Słoneczny […]

Sto siedemdziesiąt tysięcy lat świetlnych od Ziemi w kierunku gwiazdozbioru Złotej Ryby znajduje się rozciągająca się na tysiąc lat świetlnych plama gazu i pyłu. Obserwowana przez teleskop przypomina pająka z rozpostartymi na wszystkie strony odnóżami. To tak zwana Mgławica Tarantula znana astronomom już od niemal trzech stuleci. Jak przekonują w najnowszym artykule astronomowie, jest to […]

To w sumie nawet zabawne. Wielu ludzi urzeczonych na przestrzeni wieków rozgwieżdżonym nocnym niebem porównywało setki czy tysiące gwiazd widocznych na niebie do prawdziwych klejnotów. Jakim zaskoczeniem jest zatem fakt, że przynajmniej od czasu do czasu gwiazda może faktycznie być diamentem. Nasze Słońce ma aktualnie nieco ponad 4,6 miliarda lat. Gwiazda tych rozmiarów (mniej masywna […]

Na początku wszechświata nie było żadnego światła, potem zaczęły powstawać pierwsze gwiazdy i te pierwsze gwiazdy zupełnie nie przypominały tych, które obecnie możemy zobaczyć na nocnym niebie. Były to majestatyczne, ogromne gwiazdy, których światło rozświetliło wszechświat. Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba jako pierwszy właśnie odkrył pierwsze ślady po takich gwiazdach. Jak dotąd badając przestrzeń kosmiczną, zarówno […]

Większość gwiazd we wszechświecie powstaje w układach podwójnych, potrójnych oraz większych asocjacjach gwiazd. Gwiazdy powstające w pojedynkę należą do rzadkości. Nic zatem dziwnego, że gwiazdy podwójne krążące wokół wspólnego środka masy występują w każdym zakątku nieba. Czasami gwiazdy w takim układzie są bardziej oddalone od siebie, a czasami mniej, wszystko zależy od warunków początkowych, mas […]

Według najlepszych obliczeń wszechświat ma blisko 13,8 miliarda lat. Warto jednak pamiętać, że przez dwie trzecie tego czasu, przez ponad dziewięć miliardów lat nie istniało ani Słońce, ani krążące wokół niego planety, księżyce i planetoidy. Dopiero nieco ponad 4,6 miliarda lat temu z rozległego obłoku zimnego pyłu i gazu zaczęły odrywać się niewielkie fragmenty, które […]

Choć na pierwszy rzut oka wszystkie gwiazdy na nocnym niebie wyglądają podobnie, to w rzeczywistości to jak długo będą żyły i w jaki sposób przejdą do historii bardzo się różni w zależności od ich masy. Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba dostrzegł właśnie gwiazdę, która przeżywa swoje ostatnie chwile przed spektakularnym końcem życia. Astronomowie mieli sporo szczęścia, […]

Jak zbudowane jest Słońce? Jak gorąco może być w jego środku? Jak długo jeszcze będzie ono świecić i w co dokładnie zamieni się w odległej przyszłości? O naszej najbliższej gwieździe wiemy już stosunkowo wiele, chociaż nigdy zapewne nie uda się nam na nią polecieć. Poznajmy tajemnice wnętrza Słońca i odkryjmy, jaki czeka los cały Układ […]

Można już odetchnąć z ulgą. W kosmosie udało się rozłożyć niezwykle skomplikowane origami warte w sumie 10 miliardów dolarów. Za mniej więcej pół roku astronomów czeka prawdziwa uczta. Nas również Webb zachwyci obrazami kosmosu. Po trwającej miesiąc podróży Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba dotarł do celu. To punkt libracyjny, zwany też punktem Lagrange’a. Takich miejsc, gdzie […]

Gwiazdozbiór Smoka należy do największych i najwcześniej opisanych konstelacji nieba północnego. Jego położenie sprawia, że w Polsce możemy obserwować go przez cały rok, choć wypada podkreślić, że najlepsze ku temu warunki sprawiają ciepłe miesiące. Ze smokiem wiąże się wiele starożytnych legend i mitów, którym konstelacja zawdzięcza swoją nazwę. Jak znaleźć gwiazdozbiór Smoka? Czym charakteryzuje się […]

Gwiazdozbiór Woźnicy należy do najwcześniej opisanych konstelacji nieba północnego. Nie jest największy, za to można go łatwo zidentyfikować i obserwować. Nieuzbrojonym okiem, czyli bez specjalistycznego sprzętu optycznego, można zobaczyć ok. 90 tworzących go gwiazd. W której części nieba znajduje się gwiazdozbiór Woźnicy? Czym się charakteryzuje i jaka jest geneza jego nazwy? Na każde z tych […]

Nim utworzyły się planety naszego układu, młode Słońce mogło być otoczone gigantycznymi pierścieniami pyłu. Taką teorię przedstawili naukowcy z Wydziału Nauk o Ziemi, Środowisku i Planetach Uniwersytetu Rice w Houston. Ich zdaniem pierścienie pyłu mogły uniemożliwić Ziemi wyrośnięcie do rozmiarów super-Ziemi. Tak określa się klasę egzoplanet, które są masywniejsze od Ziemi, ale lżejsze od lodowych […]

Czym jest i Mgławica Koński Łeb dlaczego fascynuje astronomów z całego świata? Zobacz zdjęcia Mgławicy Koński Łeb zrobione przez teleskop. Wszechświat nie jest pusty. Oprócz gwiazd i planet wypełnia go materia będąca gazem i pyłem umarłych gwiazd. Te z kolei tworzą mgławice – piękne i zjawiskowe obiekty, niekiedy widoczne nawet gołym okiem. Jedną z takich […]

Tak twierdzą duńscy naukowcy, którzy zbadali geologiczne ślady wybuchów supernowych. Ich wpływ na życie jest większy, niż przypuszczano. Gdy gwiazdy wypalają cały wodór i hel, zaczynają w swoich jądrach produkować cięższe pierwiastki. Jednak i ten proces kiedyś dobiega końca. Przestaje wtedy powstawać również promieniowanie. To właśnie ono (a dokładniej jego ciśnienie) sprawia, że gwiazdy się […]

To tzw. „paradoks czerwonego nieba”. Większość gwiazd w naszej Galaktyce to czerwone karły. Dlaczego więc życie powstało wokół świecącego na żółto Słońca? Nasze https://www.focus.pl/artykul/tak-zmienia-sie-slonce-nasa-stworzyla-film-z-425-mln-zdjec za mniej więcej cztery miliardy lat zużyje cały https://www.focus.pl/artykul/klucz-do-produkcji-taniego-wodoru-zamiast-drogich-metali-wystarcza-chrom-mangan-i-zelazo i zacznie spalać hel. Powiększy się wtedy do rozmiarów czerwonego olbrzyma i najpewniej pochłonie najpierw https://www.focus.pl/artykul/merkury-to-planeta-z-ogonem-jak-to-mozliwe, a później także https://www.focus.pl/artykul/zycie-w-piekle-na-wenus-mogly-wyewoluowac-proste-organizmy-twierdza-naukowcy i być […]

W pierwszy dzień Bożego Narodzenia wystartuje Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba. Co spędza naukowcom sen z powiek? Mnóstwo rzeczy. W kosmicznej przestrzeni trzeba będzie rozłożyć origami warte 10 miliardów dolarów. https://www.focus.pl/artykul/teleskop-po-ciemnej-stronie-ksiezyca-dzieki-niemu-mamy-zobaczyc-najstarsze-gwiazdy kosztował 10 miliardów dolarów. Budowano go osiemnaście lat, od 2004 roku. W projekcie brało udział ponad 10 tys. osób. Jeśli Kosmiczny Teleskop Webba bez niespodzianek […]

Niezwykle silny rozbłysk zarejestrowany w czerwcu 2018 roku znalazł swoje wyjaśnienie. Kluczem okazało się to, że obserwowano go na żywo. Była to śmierć gwiazdy i narodziny masywnego obiektu – gwiazdy neutronowej lub czarnej dziury. W czerwcu 2018 roku teleskopy na całym świecie dostrzegły jasny, niebieski https://www.focus.pl/artykul/wiemy-skad-sie-biora-najsilniejsze-eksplozje-we-wszechswiecie-rozblyski-gammaw odległej o 200 milionów lat świetlnych galaktyce CGCG 137-068. […]

To urządzenie zmieni nasze rozumienie Wszechświata – przekonują twórcy Teleskopu Kosmicznego Jamesa Webba. Warte ponad 10 miliardów dolarów obserwatorium ma nam pokazać narodziny i śmierć pierwszych gwiazd. Niemal 20 lat prac inżynierskich. 20 razy przesunięty start rakiety. Wreszcie 25 grudnia 2021 roku o godz. 13:20 następca kultowego https://www.focus.pl/artykul/hubble-znowu-dziala-nasa-udalo-sie-zdalnie-naprawic-usterke-kosmicznego-teleskopu (HST) – świętującego w ubiegłym roku 30 […]

Opowieść o Plejadach, zwaną też mitem o siedmiu siostrach, znali zarówno starożytni Grecy, jak i Aborygeni. Jak to możliwe, że dwa tak odległe ludy z pokolenia na pokolenie przekazywały tę samą historię? Odpowiedzieć na to pytanie postanowili astronomowie. W https://www.focus.pl/artykul/mity-greckie-historie-ktorych-prawdopodobnie-nie-znales Plejady były córkami tytana Atlasa i okeanidy Plejone. Istnieje kilka wersji mitu mówiącego o tym, […]

Naukowcy przekonują, że ziemska woda pośrednio pochodzi z samego Słońca. Jak to w ogóle możliwe? Jedną z większych zagadek dotyczących naszej planety jest to, skąd wzięła się na niej https://www.focus.pl/artykul/woda-z-marsa-nie-uciekla-w-kosmos-po-prostu-utknela-w-mineralach. Nie mogła pochodzić z protoplanetarnego dysku pyłów i gazów wokół https://www.focus.pl/artykul/tak-zmienia-sie-slonce-nasa-stworzyla-film-z-425-mln-zdjec. Znajdował się w nim co prawda także wodny lód. Jednak podczas powstawania Ziemi około […]