Miniaturowy dokument handlowy sprzed 3500 lat
Okazuje się, że nawet najbardziej przyziemne dokumenty mogą przetrwać tysiąclecia i stać się bezcennym źródłem wiedzy o naszych przodkach. Ta konkretna historia zaczyna się od niepozornego kawałka gliny, który nie wyglądał na coś szczególnie ważnego. Mała gliniana tabliczka o wymiarach wynoszących zaledwie 4,2 na 3,5 centymetra okazała się prawdopodobnie najstarszym znanym paragonem za zakup mebli. Grubość 1,6 centymetra i waga 28 gramów czynią z niej obiekt niezwykły. Jest mniej więcej rozmiarów współczesnej wizytówki, ale przy tym znacznie masywniejszy.
Zespół tureckiego Ministerstwa Kultury i Turystyki we współpracy z profesorem Jacobem Lauingerem z Uniwersytetu Johnsa Hopkinsa oraz doktorantką Zeynep Türker odczytał akadyjskie pismo klinowe, ujawniając fascynujące szczegóły transakcji sprzed 3500 lat. Dokument precyzyjnie opisuje zakup drewnianych stołów, krzeseł i taboretów, co rzuca nowe światło na handel w późnej epoce brązu. Miejsce odkrycia nie było przypadkowe. Alalah, stolica królestwa Mukis, leżała na strategicznym szlaku handlowym, co czyniło ją ważnym ośrodkiem gospodarczym całego regionu. Ruiny tego miasta badane są od lat 30. XX wieku, kiedy to brytyjski archeolog Leonard Wooley przeprowadził tam pierwsze wykopaliska. Co ciekawe, to nie pierwsze takie znalezisko w regionie. W 2023 roku archeolodzy odkryli podobny dokument opisujący transakcję o jeszcze większej skali: zakup całego miasta.
Wgląd w codzienność sprzed wieków
Dla badaczy dawnych cywilizacji tego typu znaleziska są bezcenne. Mehmet Ersoy zwraca uwagę, że pomagają one zrozumieć strukturę gospodarczą i system państwowy późnej epoki brązu. Pismo klinowe, wynalezione przez Sumerów około 3200 roku p.n.e., służyło nie tylko wielkim historiom i tekstom religijnym, ale także zwykłym, codziennym transakcjom. Lingwiści wciąż pracują nad pełnym odczytaniem dokumentu, a każde nowe odszyfrowane słowo może przynieść dodatkowe informacje o cenach, jednostkach miary czy metodach płatności stosowanych w XV wieku p.n.e.
Czytaj też: Szwedzkie torfowisko skrywało kapsułę czasu. 5000 lat historii przetrwało w idealnym stanie
Czy to odkrycie naprawdę zmieni nasze rozumienie starożytnej gospodarki? Raczej nie rewolucjonizuje całej historii, lecz z pewnością dodaje kolejny, ważny element do układanki. Pokazuje, iż handel meblami był już wtedy zorganizowaną działalnością, a prowadzenie dokumentacji handlowej traktowano z należytą powagą. Taka prehistoryczna lista zakupów przypomina, że podstawowe ludzkie potrzeby – urządzanie domu, handel, dokumentowanie transakcji – pozostają niezmienne przez tysiąclecia. Różni nas tylko technologia. Zamiast glinianych tabliczek używamy aplikacji, choć cel wciąż pozostaje ten sam: udokumentować, co i za ile kupiliśmy.