Ketamina została odkryta w latach 50. XX wieku. Od tamtej pory była stosowana u ludzi i zwierząt jako silny środek znieczulający i uspokajający. Z czasem zaczęła się cieszyć popularnością wśród osób uzależnionych od opioidów, co przyniosło jej złą sławę. Jednak ostatnie odkrycia pokazują, że ketamina ma jeszcze inne – bardzo pozytywne – działanie. Mianowicie jest skuteczna w leczeniu depresji.
W nowym badaniu naukowcy odkryli, że ta substancja chemiczna znacznie i szybko łagodzi myśli samobójcze u osób, które doświadczają takich myśli. A jest to coś, z czym tradycyjne leki przeciwdepresyjne często nie mogą sobie poradzić lub co wymaga kilkutygodniowej kuracji w celu osiągnięcia pierwszych efektów. Ketamina zaczyna działać o wiele szybciej.
Wcześniejsze badania nad stosowaniem ketaminy u osób z depresją i myślami samobójczymi uwzględniały podawanie leku dożylnie. Tymczasem autorzy nowej analizy stwierdzili, że ketaminę można podawać chorym w prostszy, tańszy i mniej inwazyjny sposób – czyli doustnie.
„Doustna forma ketaminy, którą można łatwo i potencjalnie częściej podawać, jest atrakcyjną opcją w leczeniu myśli samobójczych” – piszą naukowcy z University of the Sunshine Coast (USC) w Australii.
Chroniczne samobójstwo i ciężka depresja
Aby pomóc wypełnić lukę w badaniach nad ketaminą, zespół kierowany przez psychiatrę Adema Cana przeprowadził otwarte badanie, w którym 32 dorosłym pacjentom przez sześć tygodni podawano łagodne, sub-znieczulające dawki doustnej ketaminy. Środek był zmieszane z sokiem pomarańczowym, a wielkość dawki wzrastała w ciągu trwania eksperymentu.
Wszyscy uczestnicy badania doświadczyli tak zwanego chronicznego samobójstwa, które w badaniu zdefiniowano jako długotrwały wysoki poziom myśli samobójczych, ale nigdy nie prowadzący do ostrego lub skrajnego ryzyka samobójstwa.
– Ci pacjenci żyli ze skłonnościami samobójczymi przez bardzo długi czas i prezentowali szereg schorzeń psychiatrycznych, w tym zaburzenia nastroju, lęku i osobowości, a wielu z nich straciło nadzieję na wyzdrowienie – wyjaśnia Can cytowany przez Science Alert.
Pomimo przewlekłego i długo utrzymującego się stanu pacjentów, eksperyment przyniósł istotny i szybki efekt. Średnio badani doświadczyli znacznego zmniejszenia myśli samobójczych – z poziomu wysokiego przed badaniem do poziomu poniżej progu klinicznego w szóstym tygodniu eksperymentu.
– W medycynie ten wskaźnik odpowiedzi jest znaczący, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że wystąpił u pacjentów doświadczających chronicznego samobójstwa, które może być trudne do wyleczenia – podkreśla Can.
„Ogólnie doustna ketamina doprowadziła do znaczącej i długotrwałej poprawy myśli samobójczych, objawów afektywnych, dobrego samopoczucia i funkcjonowania społeczno-zawodowego w tej grupie dorosłych z historią chronicznego samobójstwa i ciężkiej depresji” – podsumowano.
Znaczna poprawa u badanych
Korzystając z testu zaprojektowanego specjalnie do mierzenia nasilenia tendencji samobójczych naukowcy odkryli, że po sześciu tygodniach leczenia ketaminą myśli samobójcze u badanych spadły poniżej progu klinicznego u 69 procent uczestników.
W kolejnym teście, wykonanym cztery tygodnie po podaniu ostatniej dawki ketaminy, zaobserwowano niewielki, ale znaczący wzrost w nasileniu myśli samobójczych, co sugeruje, że działanie leku zanika z czasem. Niemniej jednak nawet po tym czasie odnotowano ok. 50-procentowy spadek myśli samobójczych w porównaniu z poziomami sprzed leczenia.
Niestety niektórzy uczestnicy badań doświadczyli przejściowych skutków ubocznych, szczególnie na początku badania, kiedy przyzwyczajali się do skutków leku. Skutki uboczne obejmowały między innymi zmniejszenie energii i zmęczenie, niepokój i zawroty głowy. Według naukowców nie odnotowano jednak żadnych poważnych zdarzeń niepożądanych, a lek był ogólnie dobrze tolerowany przez grupę.
Zaobserwowane efekty są ogólnie zgodne z tym, co udowodniły wcześniejsze badania dotyczące ketaminy podawanej dożylnie. Naukowcy przyznają, że wyniki badań są obiecujące, jednak wciąż musimy dowiedzieć się więcej o wpływie leku na ludzki organizm.