Działający tam archeolodzy mówią o identyfikacji pozostałości czegoś, co ze współczesnej perspektywy moglibyśmy określić mianem metropolii. Nadali jej przydomek Los Abuelos, co można przetłumaczyć jako Dziadkowie. Taka nazwa nie była rzecz jasna przypadkowa: nadano ją w nawiązaniu do znalezionych posągów przedstawiających dwie postacie. Dodajmy do tego sędziwy wiek miasta, które znajduje się niedaleko stanowiska archeologicznego Uaxactun.
Czytaj też: Ołtarz Ognia z Peru zaskoczył naukowców. Ten obiekt ma tysiące lat!
Datowanie odkrytej osady sięga niemal 3000 lat wstecz. Prowadzone na miejscu badania powinny być kluczowe dla zrozumienia początków cywilizacji Majów – jednej z najważniejszych w historii Mezoameryki. Bo choć narodziny tej cywilizacji nastąpiły jeszcze wcześniej, to jej złoty okres przypadł dopiero na kolejne stulecia. Wtedy też Majowie sprawowali kontrolę nad terenami tworzącymi dzisiejszy Meksyk, Gwatemalę, Belize, Salwador i Honduras.
Co ciekawe, w prowadzonych wykopaliskach gwatemalskim archeologom pomogli nasi sąsiedzi z południa, Słowacy. Wspólnymi siłami naukowcy zidentyfikowali pozostałości miasta o szacowanej powierzchni rzędu 16 kilometrów kwadratowych. To mniej więcej tyle, ile zajmuje przeciętne polskie miasto powiatowe o liczbie ludności wynoszącej kilkanaście tysięcy.
Miasto Majów znalezione na terenie Gwatemali pochodzi sprzed co najmniej 2500 lat. Archeolodzy odnaleźli liczne obiekty, na czele z piramidą zawierającą układ podziemnych tuneli
W starożytności takie liczby robiły oczywiście znacznie większe wrażenie. W oparciu o wstępne datowanie dokonanych odkryć archeolodzy sugerują, jakoby chodziło o obiekty pochodzące ze środkowego okresu przedklasycznego. Ich geneza sięga od około 800 do 500 roku p.n.e. I choć obecnie obszar ten jest pokryty dżunglą, to dawno temu sytuacja wyglądała zupełnie inaczej, a Los Abuelos najprawdopodobniej stanowiło ważny ceremonialny ośrodek dla Majów.
Poza wiekiem na naukowcach ogromne wrażenie zrobiło też planowanie architektoniczne. Różnego rodzaju obiekty, a także efektowne zdobienia pokazują, że Majowie cechowali się imponującym poziomem organizacji społecznej i ekspresji artystycznej – nawet na pierwszych etapach rozwoju tamtejszej cywilizacji. Swego rodzaju symbolem Los Abuelos są dwie wspomniane rzeźby.
Czytaj też: Dawno temu ktoś zbudował potężny system umocnień. Okazał się zupełnie inny, niż Wielki Mur
Datowanie tych pomników sięga okresu między 500 a 300 rokiem p.n.e. Poza tym udało się odnaleźć wysoką na ponad 30 metrów piramidę pokrytą freskami oraz ukryty pod nią układ podziemnych kanałów. Biorąc pod uwagę fakt, że odnalezione obiekty można podzielić na przynależące do trzech różnych obszarów, uczestnicy ekspedycji wskazali na konieczność ponownego rozpatrzenia kwestii organizacji majańskich osad sprzed tysięcy lat. Zarówno pod kątem społeczno-politycznym, jak i ceremonialnym.