Orki iberyjskie – krytycznie zagrożona populacja licząca prawdopodobnie mniej niż 40 osobników – wznawiają swoje spektakularne interakcje z łodziami. Tym razem jednak zjawisko przybiera nowy wymiar, bo po raz pierwszy ssaki zbliżyły się tak bardzo do lądu, że były doskonale widoczne z brzegu.
Orki atakują, ale właściwie dlaczego?
21 sierpnia 2025 roku o godzinie 17:06 hiszpańskie służby ratownicze otrzymały alarmujący sygnał dotyczący niemieckiego jachtu żaglowego Ávila, który znalazł się w poważnych tarapatach na północ od wysp Cíes, w estuarium Vigo. Grupa orek systematycznie atakowała jednostkę, koncentrując się na sterze – ich ulubionym celu. Po serii uderzeń jacht stał się całkowicie niezdolny do manewrowania. Łódź ratunkowa Salvamar Mirach ruszyła na pomoc, ale nawet podczas holowania orki kontynuowały swoją “zabawę”.
Czytaj też: Orki z własnym spa. Naukowcy po raz pierwszy uchwycili, jak ssaki morskie robią coś takiego
Najbardziej niepokojący był fakt, jak blisko brzegu doszło do incydentu. Świadkowie obserwowali ssaki z Costa da Vela w Cangas, poruszające się niebezpiecznie blisko skalistego wybrzeża. Opisywali je jako niezwykle aktywne i widoczne gołym okiem. Musiały interweniować służby, utrzymując zwierzęta na dystans i wydając ostrzeżenie bezpieczeństwa dla wszystkich jednostek w okolicy.
Incydent z niemieckim jachtem nie był odosobniony. Tydzień wcześniej doszło do podobnego zdarzenia, ale ok. 31 km od brzegu – znacznie dalej niż w przypadku Ávili. 30 sierpnia sytuacja jeszcze się pogorszyła. W estuarium Arousa orki zniszczyły ster tradycyjnego drewnianego statku żaglowego. Tego samego dnia, w estuarium Pontevedra u wybrzeży wyspy Ons, spowodowały przeciek w kolejnym jachcie.
Żeglarze z Real Club Náutico de Vigo potwierdzają, że ostrzeżenia o obecności orek stały się już stałym elementem nawigacji w regionie. Rejon ten przekształcił się w stałą trasę migracyjną orek iberyjskich – od Cieśniny Gibraltarskiej, wzdłuż wybrzeży portugalskich i galicyjskich, aż do Zatoki Biskajskiej.
Znudzone nastolatki czy agresywne drapieżniki
Naukowcy są zgodni co do jednego: to nie agresja, lecz forma zabawy. Teoria stojąca za tym zjawiskiem jest fascynująca – orki iberyjskie to prawdopodobnie “znudzone nastolatki” z nadmiarem wolnego czasu. Przyczyna tkwi w sukcesie ochrony środowiska. Populacja tuńczyka błękitnopłetwego – ulubionej zdobyczy orek – znacząco się odrodziła w ostatnich latach. To oznacza, że młode orki potrzebują mniej czasu na polowanie i mają więcej energii do eksploracji oraz zabawy.
Czytaj też: Czegoś takiego jeszcze nie było. Orki dzielą się pokarmem z ludźmi!
Zjawisko to obserwowane jest systematycznie od 2020 r., ale jego skala i częstotliwość wyraźnie wzrasta. Orki iberyjskie to krytycznie zagrożona subpopulacja, licząca prawdopodobnie mniej niż 40 osobników – każda interakcja z człowiekiem jest więc szczególnie znacząca dla badaczy. Wbrew początkowym spekulacjom o “zemście” orek na statkach, eksperci kategorycznie odrzucają tę teorię. Zachowanie ssaków wynika raczej z ich naturalnej inteligencji i ciekawości niż z jakiejkolwiek form agresji.
Pomimo spektakularnych ataków na łodzie, nie ma powodu podejrzewać, że orki iberyjskie celują w ludzi. Udokumentowano jedynie nieliczne przypadki bezpośrednich interakcji z człowiekiem, wszystkie związane z pomyłkami – jak pomylenie osoby z foką. Zagrożenie dotyczy wyłącznie uszkodzeń jednostek pływających. Orki koncentrują się głównie na sterach, co może prowadzić do utraty zdolności manewrowania, konieczności akcji ratunkowych, uszkodzeń kadłuba i przecieków oraz unieruchomienia łodzi z załogą.
Służby morskie regularnie wydają ostrzeżenia bezpieczeństwa, a żeglarze otrzymują instrukcje postępowania podczas spotkania z orkami. Kluczowe jest zachowanie spokoju i unikanie gwałtownych manewrów, które mogą dodatkowo pobudzić ciekawość ssaków. Sytuacja u wybrzeży Hiszpanii i Portugalii pozostaje nietypowa w skali światowej. Orki iberyjskie wyróżniają się swoim zachowaniem spośród innych populacji tego gatunku, co czyni je przedmiotem intensywnych badań naukowych. Ich zbliżanie się do brzegu może oznaczać nowy etap w tej niezwykłej relacji między człowiekiem a jednym z najbardziej inteligentnych ssaków morskich.