Zespół naukowców z Uniwersytetu Michigan pod kierownictwem prof. Elizabeth Tibbetts postanowił przyjrzeć się zdolnościom os papierniczych należących do gatunku Polistes major i Polistes fuscatus. Uczeni ustalili, że owady te mają zaskakująco długą pamięć, a swoje działania opierają na zapamiętanych interakcjach społecznych z innymi osami. Dostarczyli również dowody na istnienie tzw. wnioskowania przechodniego, które przypomina logiczne rozumowanie. Teraz potwierdzono, że owady te rozróżniają pojęcia abstrakcyjne i są w stanie ocenić, czy coś je identyczne, czy inne. Szczegóły opisano w czasopiśmie Proceedings of the Royal Society B.
Czytaj też: Jak owady są w stanie przetrwać w Arktyce?
Osy przeszkolono do rozróżniania par bodźców wzrokowych lub zapachowych, np. dwóch innych kawałków papieru, zdjęć twarzy os lub sygnatur chemicznych. Jedna para wiązała się z łagodnym impulsem elektrycznym, a druga nie. Zwierzęta testowano pod kątem umiejętności unikania porażenia prądem przez wybór “odpowiedniej” pary, kojarzonej z bezpieczeństwem.
Prof. Elizabeth Tibbetts mówi:
Nasze wyniki pokazują, że osy nauczyły się ogólnej koncepcji identyczności i różnicy, stosując ją do nowych próbek i nowych rodzajów bodźców. Uważa się, że abstrakcyjne pojęcia są związane z wysokim poziomem wyrafinowania poznawczego, więc było duże zainteresowanie tym, które gatunki mogą je tworzyć i używać. Po raz pierwszy ktoś wykazał, że osy mogą tworzyć abstrakcyjne pojęcia.
Osy potrafią się uczyć jak naczelne
Przez długi czas uważano, że tylko naczelne mogą odróżniać pojęcia “identyczny” i “taki sam”. Badania potwierdziły, że koncepcja ta występuje u wielu zwierząt, m.in. wron, gołębi, delfinów, kaczek czy pszczół. Teraz do listy tej można dopisać osy papiernicze.
Chloe Weise z Uniwersytetu Michigan dodaje:
Uczenie się pojęć jest podstawą wymagających zadań, takich jak język, analogia i świadomość. Nasze wyniki dodają do rosnącego stosu dowodów, że miniaturowe systemy nerwowe owadów nie ograniczają wyrafinowanych zachowań.
Do celów eksperymentalnych zebrano samice os papierniczych z gniazd w obszarach otaczających Ann Arbor w Michigan i umieszczono je w laboratorium razem z wodą, cukrem i larwami ciem woskowych jako pokarmem. Osy uczono przy użyciu metody zwanej symultanicznym, dwupunktowym zadaniem “ten sam-różny”. Zastosowano trzy rodzaje bodźców: dwa wizualne (kolorowy papier lub obraz twarzy) oraz zapachowy (alkeny, które osy używają do rozpoznawania towarzyszów z gniazd). Wyniki wykazały, że osy szkolone z bodźcami wizualnymi mogły zastosować podział “ten sam-różny” w przypadku bodźców zapachowych.
Czytaj też: Zaczekaj, zanim zabijesz tę muchę. Owady też odczuwają ból
Chloe Weise dodaje:
Co niezwykłe, osy stosowały koncepcję identyczności i różnicy w różnych modalnościach sensorycznych, ponieważ przenosiły koncepcje poznane w domenie wizualnej do domeny zapachowej. Dlatego nasze wyniki ilustrują, że Polistes są w stanie opanować abstrakcyjne zależności między bodźcami.
Warto wspomnieć, że osy papiernicze są drugim po pszczołach miodnych gatunkiem bezkręgowców, które są w stanie dokonać podziału na “ten sam-różny”. Może to zaskakiwać, bo zwierzęta te mają znacznie mniej neuronów i mniejsze mózgi niż kręgowce.