Mikroskopijne stworzenie o wielkim znaczeniu
Odkrycie dokonane w formacji Yu’anshan w prowincji Yunnan dotyczy stworzenia mierzącego zaledwie 3,9 milimetra długości i 0,9 milimetra wysokości. Youti yuanshi, bo tak nazwano nowy gatunek, żył 520 milionów lat temu, w okresie kambryjskim, gdy kształtowały się podstawowe formy życia.
Dr Martin Smith z Uniwersytetu Durham przyznaje, że to spełnienie jego naukowych marzeń:
Kiedyś marzyłem o skamielinie, którą najbardziej chciałbym odkryć, zawsze myślałem o larwie stawonoga, ponieważ dane rozwojowe są tak kluczowe dla zrozumienia ich ewolucji. Ale larwy są tak maleńkie i kruche, że szanse na znalezienie skamieniałej są praktycznie zerowe.
Czytaj też: Goblinopodobny potwór z czasów dinozaurów. Bolg amondol skrywał się w muzeum przez dwie dekady
Zachowanie tkanek miękkich w skamielinach to niezwykła rzadkość. Zwykle przetrwają jedynie twarde elementy jak pancerze czy szkielety. W tym przypadku naukowcy mieli do czynienia z wyjątkowym zbiegiem okoliczności, który pozwolił na niezwykłe zachowanie delikatnych struktur. Badacze wykorzystali synchrotronową tomografię rentgenowską do zajrzenia w głąb skamieniałości bez jej niszczenia. To, co ujrzeli, przeszło ich najśmielsze oczekiwania – zachowany mózg, gruczoły trawienne, elementy układu krwionośnego i ślady nerwów.
Zawsze interesujące jest zobaczenie, co znajduje się w próbce za pomocą obrazowania 3D, ale w tej niesamowitej małej larwie naturalna fosylizacja osiągnęła niemal doskonałe zachowanie — dodaje Katherine Dobson, współautorka badania
Co to oznacza dla naszej wiedzy o ewolucji?
Odkrycie dostarcza kluczowych informacji o rozwoju stawonogów, czyli grupy obejmującej współczesne owady, skorupiaki i pajęczaki. Y. yuanshi pokazuje, że złożona anatomia wewnętrzna rozwinęła się wcześniej niż dotąd sądzono. Najważniejszym elementem jest zachowane protocerebrum – region mózgu, z którego wyewoluował późniejszy, bardziej złożony mózg współczesnych stawonogów. Skamieniałość ujawnia również, że segmentalnie ułożone komory krwionośne i gruczoły trawienne powstały jeszcze przed wykształceniem twardego pancerza. To odkrycie zmienia sposób interpretacji innych skamieniałości. Struktury wcześniej uznawane za artefakty fosylizacji mogą okazać się śladami układów krwionośnych czy nerwowych. Y. yuanshi wypełnia ważną lukę w naszym rozumieniu eksplozji kambryjskiej, a więc okresu gwałtownego wzrostu różnorodności życia.
Czytaj też: W Irlandii Północnej jest nietypowe jezioro. Potrafi zniknąć i pojawić się ponownie w ciągu kilku godzin
Znalezisko jest przechowywane na Uniwersytecie Yunnan w Chinach, gdzie zostało pierwotnie odkryte. Wyniki badań opublikowano w czasopiśmie Nature. To niezwykle istotne odkrycie, choć należy pamiętać, iż pojedyncza skamieniałość, nawet tak doskonale zachowana, nie pozwala na wyciąganie zbyt daleko idących wniosków. Potrzebne będą dalsze badania i kolejne znaleziska, aby w pełni zrozumieć znaczenie tego odkrycia dla naszej wiedzy o ewolucji życia. Niemniej jednak, organizm sprzed około 520 milionów lat stanowi ważny krok w zrozumieniu, jak stawonogi stały się tak różnorodną i rozpowszechnioną grupą zwierząt. To przypomina nam, że wciąż wiele nie wiemy o historii życia na Ziemi i że kolejne niespodzianki mogą czekać tuż za rogiem – lub raczej w kolejnej warstwie skalnej.