Czy płynną wodę można podgrzać do temperatury powyżej 100 stopni Celsjusza? Owszem, ale lepiej nie próbujcie tego w domu! Suszyliście kiedyś pranie na mrozie? Świetna zabawa! Wieszając na sznurku np. mokrą koszulę, można ją „uformować”: złapać klamerkami za kołnierz i podnieść do góry mokre rękawy. W niskiej temperaturze woda zamarza i koszula ma „podniesione ręce”. Z czasem te „ręce” […]

Ze wszystkich pór roku wiosną temperatura jest najbardziej zmienna. Nasz organizm umie to wyczuć, ale jego „termometr” nie ma nic wspólnego z obiektywnym pomiarem. Ludzie mają dwa rodzaje termoreceptorów. Jedne rejestrują spadek temperatury skóry (to tzw. kolby Krausego), drugie jej wzrost (znajdujące się głębiej w skórze tzw. ciałka Ruffiniego). Te drugie są bardziej wrażliwe, bo […]

Co ma wspólnego wycieranie podłogi z drzewami? W obu przypadkach działa ten sam mechanizm fizyczny! Żyrafa może mieć nawet sześć metrów wysokości. Choć czubek jej głowy znajduje się wyżej niż drugie piętro domu, nikogo nie dziwi, że nawet do tych najbardziej oddalonych od ziemi miejsc dociera krew. W końcu żyrafa ma serce, które tę krew […]

Winnych jest dwóch: elektrony oraz węgiel! Niejedna firma chwali się, że na produkowanej przez nią patelni nic się nie przypala. Widziałem nawet model, który ma wbudowane w uchwyt urządzenie odłączające w mieszkaniu internet i telewizję, gdy tylko sensory „poczują”, że potrawa jest gotowa. Czy to działa? Mało prawdopodobne, ponieważ w przypadku smażenia fizyka jest bezwzględna. Przywieranie do dna garnka […]

Choć trudno nam w to uwierzyć, żyjemy na dnie oceanu. Jego masa przyciska nas do ziemi z ogromną siłą. Trudno uwierzyć, bo tego powietrznego oceanu po prostu nie widać! Informacje o świecie zdobywamy dzięki zmysłom. Trudno je jednak nazwać wiarygodnym źródłem danych. Oczy nie widzą kolorów – tak naprawdę barwy powstają dopiero w mózgu i […]

„Mieć pewny grunt pod stopami” to tylko przenośnia. Żaden grunt nie jest pewny, a już zdecydowanie nie ten, po którym stąpamy. Energia, która drzemie w środku naszej planety, jest ogromna. Roztopione skały pod wpływem ogrzewającego je środka Ziemi są w nieustannym ruchu. Można by powiedzieć, że cały czas buzują. Trochę tak, jak gotująca się w […]

Czym one tak naprawdę są: parą wodną, płynną wodą, a może zbiorowiskiem kryształków lodu? I ile wody mieści się w chmurze? Chmury składają się z wody. Tej, która wyparowała z powierzchni Ziemi i – z racji spadającej wraz z wysokością temperatury – „porzuciła” swój stan gazowy. Pary wodnej nie widać, jest gazem. Chmurę tworzą więc […]

Od co najmniej 800 tys. lat potrafimy panować nad ogniem. Nadal jednak nie do końca rozumiemy to skomplikowane zjawisko. Czym jest ogień? Najkrótsza odpowiedź jest taka – ogień to widoczny efekt reakcji utleniania. Do jego powstania potrzebny jest tlen, paliwo i zapłon. Zapłonem może być zapalniczka albo zapałka, a paliwem drewno, węgiel, papier czy benzyna. […]

W książkach czy filmach science-fiction jest źródłem energii albo superbronią. Dlaczego? Bo antymateria – lustrzane odbicie materii – w zetknięciu z tą drugą anihiluje, uwalniając ogromne ilości energii. Wybuchowa antysiostra rzeczywistości stanowi zagadkę dla fizyków i pomoc dla lekarzy. Antycząstki zyskały wątpliwą sławę dzięki hitowi Dana Browna „Anioły i demony”. Przypomnijmy: w tej powieści Watykanowi […]

Życie bezwzględnie potrzebuje H2O. Na Ziemi jest jej całkiem sporo. Tylko skąd tak właściwie się tu wzięła? Wody we wszystkich morzach, oceanach, rzekach i jeziorach, lodowcach i podziemnych zbiornikach, a także w atmosferze, jest jakieś 1 390 000 000 000 000 000 000 litrów. Dużo? Z pozoru tak, ale gdyby z całej tej wody zrobić […]

Potwierdzenie istnienia fal grawitacyjnych – przewidzianych przez Alberta Einsteina w 1916 r. – to odkrycie zasługujące na Nobla. Tylko o co w tym chodzi? Zacznijmy od bardzo prostego pytania: czym jest grawitacja? Każdy z nas wie, że to ona sprawia, iż stoimy na ziemi, Ziemia obiega Słońce, a coś rzuconego w górę najczęściej spada. Z […]

Śnieg to woda, a diamenty to węgiel. A mimo to ich kryształy mają ze sobą więcej wspólnego, niż można przypuszczać! Atomy mogą łączyć się ze sobą na wiele różnych sposobów. Gdy atomy węgla łączą się w sposób chaotyczny, jak popadnie, mamy węgiel kamienny. Gdy są uporządkowane, powstaje grafit (wtedy gdy atomy ułożone są warstwami) albo […]

Trudno dziś o bardziej wybuchowy temat – łączy się w nim nauka, technologia, ekologia i polityka. Dlaczego gaz łupkowy wzbudza takie emocje? I czy powinniśmy się go bać, czy wręcz przeciwnie? 1. Czym jest gaz łupkowy? Dokładnie tym samym, co „zwykły” gaz ziemny – jeśli bierzemy pod uwagę skład chemiczny (czyli głównie metan z niewielkim […]

Ochrona środowiska jest dzisiaj czymś oczywistym. I paradoksalnie dlatego zielonym aktywistom udaje się narzucać działania, które z rzeczywistą ochroną przyrody nie mają nic wspólnego. Niewielu ma przy tym odwagę powiedzieć:„Król jest nagi”. W dzisiejszej Europie (a ściślej mówiąc w Unii Europejskiej) jesteśmy świadkami powstawania nowej religii. Jej dogmatem jest twierdzenie, że produkowany przez człowieka dwutlenek […]