O powrocie ludzi na powierzchnię Księżyca w ramach misji Artemis napisano już wiele. Niezależnie od tego, kiedy faktycznie do niego dojdzie, ten moment się zbliża. Pierwsza misja programu Artemis zakończyła się spektakularnym sukcesem. Gigantyczna rakieta SLS wystartowała, prawidłowo wyniosła statek załogowy Orion w podróż do Księżyca i z powrotem. Sam statek także się sprawdził, obleciał […]

Obserwacje astronomiczne są czasami nieintuicyjne. Aby umieścić planety Układu Słonecznego we właściwym kontekście, astronomowie musieli odkryć i opisać planety krążące wokół tysięcy gwiazd innych niż Słońce. Aby dowiedzieć się więcej o procesach powstawania i ewolucji naszej galaktyki, niezbędne okazało się odszukanie i zbadanie milionów innych galaktyk znajdujących się w całym wszechświecie. Także i najnowsze odkrycie […]

Działania archeologów z Chin doprowadziły do odnalezienia szeregu prostokątnych drewnianych elementów. W toku niezwykłego śledztwa badacze doszli do wniosku, że mogą mieć do czynienia ze starożytnym kalendarzem astronomicznym.  Odkrycie miało miejsce w południowo-zachodniej części kraju, a łącznie mowa o zestawie 23 drewnianych płytek. Taki pojedynczy element ma około 2,5 centymetra szerokości i 10 centymetrów długości. […]

Na stanowisku Çatalhöyük, które znajduje się w środkowej Turcji, archeolodzy wydobyli ludzką czaszkę. Pochodzi ona sprzed tysięcy lat i dostarcza informacji na temat operacji, jakie prowadzono na tych terenach już dawno temu. Widoczny w niej otwór wydaje się bowiem efektem tzw. trepanacji, czyli zabiegu mającego na celu na przykład obniżenie ciśnienia wewnątrzczaszkowego. Nie jest jasne, […]

Bardzo często paleontologia kojarzy się nam wyłącznie ze skamieniałościami zwierząt, najczęściej dinozaurów. Niemniej jest to o wiele szersza nauka. Jest całe grono badaczy, których zainteresowania zbiegają wokół pradawnych roślin, jakich szczątki również możemy znajdować w skałach. Do tego grona należą również paleobotanicy z Florydy, którzy odkryli sekret dotyczący pewnego znaleziska sprzed pół wieku. Czym był […]

Jak święta, to uczta. Jak uczta to kurczak. W przestrzeni kosmicznej, póki co żadnych pozaziemskich kurczaków jeszcze nie odkryliśmy (choć kto wie, może takie istnieją na jakichś egzoplanetach). Na całe szczęście, na niebie znajduje się obiekt, którego nazwa pasuje do tej sytuacji idealnie. Takim obiektem jest Mgławica Biegnący Kurczak. To fascynujące miejsce, które jest domem […]

Naukowcy wreszcie poznali odpowiedź na pytanie, jak ewoluowały koty. Przeprowadzone badania rzucają nowe światło na związek różnych zmian genetycznych ze zdolnościami przetrwania, np. umiejętnością wyczucia zapachu ofiary. Naukowcy z Texas A&M School of Veterinary Medicine & Biomedical Sciences (VMBS), odkryli, dlaczego genomy kotów mają zwykle mniej złożonych zmian genetycznych (np. rearanżacje segmentów DNA) niż inne […]

W VIII wieku Li Bai napisał balladę o Changgan, czyli dawne miasto, którego pozostałości znajdują się w okolicach Nanjing, czyli stolicy chińskiej prowincji Jiangsu. Do ich odnalezienia doszło w czasie wykopalisk prowadzonych niedaleko Porcelanowej Wieży w Nanjing. Zgromadzone dotychczas dowody sugerują jakoby Changgan było zamieszkiwane ponad 3000 lat temu, gdy rządy sprawowały dynastie Shang (1600–1046 […]

Chciałoby się powiedzieć, że w życiu pewne są śmierć, podatki i miejsce Chińczyków na podium Międzynarodowej Olimpiady Matematycznej. Jak pokazują ostatnie znaleziska, Azjaci świetnie radzili sobie z obliczeniami już w odległej przeszłości. Na co natknęli się archeolodzy? Chodzi o tabliczkę mnożenia, którą ktoś umieścił w grobie sprzed 2300 lat. Znalezisko miało miejsce w czasie prac […]

Ostatnie obserwacje gigantycznych moa odnotowano rzekomo w 1993 r., choć ptaki te według nauki wyginęły znacznie wcześniej. Czy w tych doniesieniach jest ziarno prawdy? Kryptozoologia to kontrowersyjna gałąź zoologii, którą wciąż traktuje się jako dziedzinę pseudonauki. Zajmuje się ona zwierzętami, których istnienie powszechnie jest odrzucane ze względu na brak wiarygodnych, naukowych dowodów. Stworzenia takie występują […]

W centrum naszej galaktyki znajduje się jeden kompaktowy obiekt, którego masa jest ponad cztery miliony razy większa od masy Słońca. To wokół tego obiektu, tzw. supermasywnej czarnej dziury tak naprawdę krążą wszystkie gwiazdy w naszej galaktyce. Bezpośrednio w otoczeniu czarnej dziury naukowcy odkryli liczne gwiazdy oraz obłoki gazowe. Oddziaływania pływowe, grawitacyjne i elektromagnetyczne obecne w […]

Niesamowity i niezwykle rzadki ptak, będący w połowie samicą i połowie samcem, został zauważony przez zoologa podczas wakacji w Kolumbii. Co to za gatunek? Seledynek (Chlorophanes spiza) to gatunek małego ptaka z rodziny tanagrowatych, występujący od południowego Meksyku do wschodniej Brazylii. Samica jest ubarwiona na zielono, podczas gdy samiec jest niebieski. Niedawno udało się uchwycić […]

Nie rekiny, nie tygrysy czy jastrzębie. To koty domowe są jednymi z najbardziej żarłocznych drapieżników na Ziemi. Ile gatunków jest dla nich pokarmem? Nowe badania wykazały, że koty żyjące na wolności (zarówno dzikie, jak i bezpańskie koty domowe) mają jedną z najbardziej zróżnicowanych diet w świecie przyrody. Oszacowano, że zjadają co najmniej 2084 różne gatunki […]

Kosmiczne obserwatorium promieniowania gamma, znane jako GLAST, rozpoczęło swoją misję w 2008 roku. Zgromadzone od tamtej pory obrazy zostały teraz przedstawione w formie kilkuminutowego nagrania ukazującego przepiękny taniec czterech tysięcy galaktyk. Materiał poklatkowy ukazuje także części naszej galaktyki i widok ciał niebieskich znajdujących się poza jej granicami. Co jakiś czas możemy nawet dostrzec oznaki wpływu […]

Już historyczne relacje sugerowały, że Scytowie nie należeli do najprzyjemniejszych ludów, gdy chodziło o relacje z innymi grupami. Ostatnie badania na ich temat potwierdziły to, jak brutalne były ówczesne realia. Mowa o czasach starożytnych, przy czym jedne z najbardziej znanych dokumentacji dotyczących Scytów pochodzą od Herodota. Jak twierdził grecki historyk, ten azjatycki lud – wywodzący […]

Planeta wyglądająca jak oko Saurona? Na pierwszy rzut oka (sic!) brzmi to niedorzecznie. Okazuje się jednak, że w kosmosie naprawdę jest miejsce na wszystko i planety przypominające wyglądem gałki oczne także mogą istnieć. Więcej, może być ich całkiem sporo, także w naszej galaktyce. Nie byłby to zresztą pierwszy raz, kiedy to astronomowie odkrywają planetę nieprzypominającą […]

Prowadzone na terenie Europy badania wykazały, że źródłem białka dla mieszkańców miast położonych na terenach dzisiejszej Ukrainy i Mołdawii wcale nie było mięso.  Działający w tym obszarze archeolodzy dotarli do dowodów, których datowanie wskazuje na okolice 4100 roku p.n.e. Właśnie w tym okresie w środkowo-wschodniej Europie powstawały pierwsze dobrze zorganizowane miasta, liczące nawet kilkanaście tysięcy […]

Gdy koty się przejadają, podobnie jak psy czy ludzie, mogą stać się otyłe. Nowe badania ujawniły, jak wpływa to na trawienie zwierzęcia i jego mikrobiom jelitowy. Problem otyłości u kotów jest coraz poważniejszy i nie sprowadza się jedynie do utrudnionego poruszania się tych zwierząt. I choć właściciele chcą, by ich koty były szczęśliwe, zapewnianie im […]

Paleontologia może być o wiele nowocześniejszą dziedziną nauki, niż nam się zdaje. Robotyka posłużyła naukowcom w celu zbadania, jak poruszały się wymarłe, morskie bezkręgowce sprzed 450 milionów lat. Zbudowano specjalnego robota, który wyglądał i poruszał się dokładnie jak pradawne zwierzę. Czego możemy dowiedzieć się z tak niestandardowych badań? Międzynarodowy zespół naukowców, w skład którego wchodzili […]

W Ewangelii Mateusza znajduje się opis tego, jak Gwiazda Betlejemska pomogła Trzem Mędrcom dotrzeć do Betlejem, gdzie na świat przyszedł Jezus. Pojawia się jednak pytanie: czy taki obiekt faktycznie był widoczny na niebie, a jeśli tak, to skąd się wziął? Oni zaś, wysłuchawszy króla, odeszli. A oto gwiazda, którą ujrzeli na Wschodzie, wskazywała im drogę, […]

Jakie było największe jezioro w historii świata? Raczej rzadko zastanawiamy się nad tym, czy jakieś zbiorniki słodkowodne istniały na Ziemi w dawnych epokach geologicznych. A szkoda. Na liście rekordów Guinnessa niedawno pojawiło się pewne jezioro, które zdaniem naukowców z Holandii było największym, jakie widziała nasza planeta. O jaki zbiornik dokładnie chodzi i w jakiej epoce […]

W wielu polskich domach tradycja nakazuje, by z rozpoczęciem wieczerzy wigilijnej wstrzymać się do pojawienia się pierwszej gwiazdki na niebie. I choć z punktu widzenia astronomii takie nazewnictwo jest niepoprawne, to mimo wszystko warto wiedzieć, gdzie spojrzeć wypatrując upragnionego obiektu. Rzadko kiedy jako pierwsza widoczna faktycznie jest gwiazda, a nie inne ciało niebieskie, takie jak […]

W Wielkiej Brytanii odkryto szczątki mężczyzny sprzed 2000 lat. Nie byłoby w tym nic zaskakującego dla archeologów, gdyby nie fakt, że badania DNA wykazały, iż urodził się on na terenach dzisiejszej południowej Rosji. Kim był ten człowiek i jakim cudem znalazł się tak daleko od swojej małej ojczyzny? II w. n.e. to był wyjątkowy czas […]

Badania naukowe prowadzone w najzimniejszych regionach świata do najłatwiejszych nie należą. Warunki klimatyczne na Grenlandii czy Antarktydzie skutecznie utrudniają prowadzenie wielu odwiertów i pogłębionych analiz środowiska. Naukowcom z projektu GreenDrill udało się jednak dokonać czegoś niesamowitego. Przewiercili się oni przez ponad pół kilometra grenlandzkiego lądolodu i pobrali próbki z samego dna odwiertu. Na co dokładnie […]