Stając po stronie Napoleona, Dominik Radziwiłł naraził się Rosjanom. Ci w odwecie w 1812 r. złupili rodową siedzibę Radziwiłłów Nieśwież, pełen bajecznych bogactw. Gdy w 1777 roku konfederat  barski Karol Radziwiłł wrócił na mocy amnestii do Nieświeża, jego rubaszne powiedzenie „Panie Kochanku” wieściło lepsze czasy dla zamku, zdobytego podczas walk przez Rosjan. I choć okupanci […]

Podwójne życie Konstantego Vandernoota Bohatera tego tekstu, Polaka o cudzoziemskim nazwisku, „ścigałem” w archiwach trzech krajów 10 lat. Sławiący w wielotomowej sadze Kozietulskiego i szwoleżerów Marian Brandys nie mógł się nadziwić, że jeden z „chartów Napoleona” został po jego upadku pierwszym „uchem” Królestwa Polskiego: „Jeszcze teraz trudno mi skojarzyć »poczciwego Vandernoota«, stale zajętego świadczeniem kolegom […]

Historia o potomkach polskich żołnierzy żyjących do dziś na Haiti to mit. Takie samo prawo do nich mają Francuzi czy Belgowie W 2010 r. tragiczne trzęsienie ziemie na Haiti nie schodziło z pierwszych stron gazet i otwierało wydania telewizyjnych wiadomości. Tu i ówdzie, a propos wysłania polskiej pomocy do tego najbiedniejszego na półkuli zachodniej, a […]

Dokładnie 200 lat temu polscy szwoleżerowie pod Somosierrą otworzyli Napoleonowi drogę na Madryt. Szarżowali nie dlatego, że byli najdzielniejsi, ale dlatego, że przedtem sporo nabroili… Ilu historyków, tyle wersji opowieści o słynnym ataku. Od dawna autorzy spierają się, czy biorący hiszpańskie armaty Polacy mieli lance (nie mieli do końca 1809 roku), jak byli ubrani (polowo), […]

Do krainy wiecznej młodości nie dostawał się byle kto, jedynie zasłużeni bohaterowie. Postanowił im dopomóc sam Napoleon Bonaparte Mały Kapral, chcąc upamiętnić poległych w niedawnych bitwach towarzyszy broni, zamówił obraz u swojego rodaka Anne Louis Girodeta de Roucy. Artysta specjalizował się w dziełach o tematyce mitologicznej i historycznej, doskonale więc nadawał się do tego zadania. […]

Miał sześć imion, wszystkie rodzaju męskiego. Mimo to kawaler d’Éon de Beaumont, oprócz tego, że był żołnierzem, dyplomatą, tajnym agentem, szermierzem, pisarzem i awanturnikiem, był… kobietą! Powtórzmy za dziejopisami światowego szpiegostwa (Genovefą Étienne i Claude’em Moniquet): „nikt nie może zrozumieć, dlaczego mężczyzna, który zdążył być oficerem […], doktorem prawa cywilnego i kanonicznego, adwokatem parlamentu paryskiego, […]

Niechęć angielsko-francuska ma długą tradycję i wyraża się także w gestach. Chcesz obrazić Francuza? Pokaż mu dwa palce! Kiedy po klęsce Francji polscy żołnierze wylądowali w 1940 r. w Anglii, musieli oduczyć się salutowania dwoma palcami. Miejscowi mogli bowiem uznać to gest za obraźliwy. Za taki obrót sprawy winić należy… Francuzów. Wznoszenie dwóch odwróconych palców […]