Spoglądając na zdjęcia odległych galaktyk wykonywane przez Kosmiczne Teleskopy Hubble’a i Jamesa Webba możemy odnieść wrażenie, że człowiek jest już w stanie dostrzec niemal wszystko we wszechświecie. Jakby nie patrzeć, dostrzegamy galaktyki znajdujące się miliardy lat świetlnych od nas. Rzeczywistość jest jednak inna. Wszechświat wypełnia nie tylko widzialna materia, z której zbudowane są planety, gwiazdy […]

Wielkimi zbliżamy się do maksimum aktywności w jedenastoletnim cyklu aktywności słonecznej. Nic zatem dziwnego, że powierzchnia Słońca pokryta jest teraz plamami słonecznymi, z których niemal bezustannie emitowane są rozbłyski oraz koronalne wyrzuty masy. Może nam się wydawać, że przynajmniej część z tych rozbłysków, szczególnie rozbłyski klasy X są niezwykle silne. Jakby nie patrzeć mogą one […]

Ogólna teoria względności opracowana przez Alberta Einsteina, to jedna z najbardziej sprawdzonych teorii współczesnej nauki. Od dziesięcioleci bezustannie poddawana jest kolejnym testom i jak dotąd z każdego wychodzi obronną ręką. Nie oznacza to jednak, że teoria ta nie ma swoich słabości. Jedną z nich są tak zwane prawa zachowania. Usunięcia tych słabości podjął się ostatnio […]

Od czasu do czasu zdarza się tak, że astronomowie odkrywają we wszechświecie coś, co wystawia na próbę powszechnie przyjmowaną wiedzę o tym, co może, a co nie może istnieć we wszechświecie. Jednym z takich obiektów jest gigantyczny pierścień galaktyk, który według obecnej wiedzy od początku wszechświata nie miałby nawet szansy się uformować. Jest po prostu […]

Kiedy myślimy o fenomenalnych zdjęciach przestrzeni kosmicznej, na myśl przychodzą nam przede wszystkim teleskopy kosmiczne obserwujące wszechświat w zakresie widzialnym lub ewentualnie w znajdującej się tuż za nim zakresie podczerwonym. Głównymi dostarczycielami zachwytów nad wszechświatem są zatem Kosmiczny Teleskop Hubble’a oraz jego następca Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba. Problem w tym, że skupiając się na tych […]

Kiedy astronauci misji Apollo 17 startowali z powierzchni Księżyca w 1972 roku, z pewnością nie przypuszczali, że będą ostatnimi ludźmi na tym globie przez co najmniej pięćdziesiąt lat. Do dnia dzisiejszego jednak żaden człowiek tam nie wrócił. W najbardziej optymistycznym scenariuszu, który i tak jest mało prawdopodobny, do powrotu dojdzie najwcześniej w 2026 roku, kiedy […]

Mgławica Oriona to niezwykle ciekawy obiekt nocnego nieba. Kiedy kilka miesięcy temu w jego stronę zwróciło się 6,5-metrowe, pozłacane zwierciadło Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba, naukowcom udało się dostrzec setki fascynujących planet swobodnych, czyli mówiąc najprościej planet, które wskutek interakcji grawitacyjnych zostały wyrzucone ze swoich macierzystych układów planetarnych, albo takich, które wręcz powstały bez żadnej gwiazdy […]

Kosmiczny Teleskop Hubble’a może być już sędziwym obserwatorium kosmicznym, jednak trzeba przyznać, że starzeje się niczym wino. Im jest starszy, tym ciekawszych odkryć dokonuje. Być może wynika to z faktu, że przez wiele lat mówiono, że Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba będzie jego następcą. Teraz jednak okazuje się, że teleskop Jamesa Webba działa już od jakiegoś […]

Koniec wszechświata to temat pozornie straszny, wszak oznacza — niezależnie od tego jak będzie wyglądał — koniec i zniknięcie wszystkiego, co kiedykolwiek we wszechświecie istniało. Z drugiej strony lubimy czytać o różnych scenariuszach tego końca, bowiem wiemy, że dla nas pozostanie on wiecznie czysto hipotetyczny. Wszystko bowiem wskazuje, że wszechświat wciąż jest noworodkiem i do […]

Na co dzień nie myślimy o tym, że gdzieś w pobliżu w pobliżu Ziemi może przelatywać mniejsza lub większa planetoida. Przestrzeń kosmiczna wszak jest w dużej mierze naprawdę pusta i natrafienie na jakąś planetoidę wymaga sporego zbiegu okoliczności. O kosmicznych skałach przypominamy sobie dopiero wtedy, gdy w mediach pojawiają się nagrania rozświetlających nocne niebo jasnych […]

Fakt, że na powierzchni Słońca doszło do rozbłysku słonecznego, nie powinno w 2024 roku nikogo dziwić. W swoim jedenastoletnim cyklu aktywności, nasza Gwiazda Dzienna znajduje się niemal dokładnie w maksimum aktywności. Jeżeli zatem kiedyś ma na powierzchni Słońca dochodzić do eksplozji, rozbłysków i koronalnych wyrzutów masy, to właśnie teraz powinno być tego najwięcej. Naukowcy obserwujący […]

W nocy z soboty na niedzielę, niebo nad Berlinem rozświetlił niezwykle jasny meteor widoczny z wielu kilometrów. Takie zdarzenia, pojawienie się jasnego bolidu, od czasu do czasu przebijają się do mediów, gdy zostaną zarejestrowane szczególnie nad dużym miastem, z którego mogą zostać zauważone przez wiele osób. Rzadko jednak się zdarza, że głaz, który zmierza ku […]

Spoglądając na zdjęcia obiektów Układu Słonecznego, można odnieść wrażenie, iż im bardziej oddalamy się od Słońca, tym są one mniej interesujące. Blisko Słońca mamy bowiem fascynujące planety skaliste z powierzchniami stanowiącymi zapis uderzeń mniejszych i większych planetoid i komet, przeoranych licznymi dolinami rzecznymi. Potem mamy niezwykle barwnego, przeciętego pasami Jowisza z Wielką Czerwoną Plamą. Tuż […]

Kiedy myślimy o kosmosie, wszechświecie, czy przestrzeni kosmicznej na myśl przychodzą nam gwiazdy, galaktyki, gromady galaktyk, obce cywilizacje, niebezpieczne komety i planetoidy, czy w końcu przerażająca pustka między nimi. Dla naukowców badających wszechświat jako całość rzeczywistość może jednak wyglądać nieco inaczej. Według wielu naukowców we wszechświecie powinny znajdować się także struktury, o których zazwyczaj się […]

Mogłoby się wydawać, że z obiektów kosmicznych bliższych i dalszych najdokładniej zbadany mamy Księżyc. Nie dość, że od ponad pół wieku trafiają tam orbitery, lądowniki i łaziki, to na dodatek na Ziemię dostarczono już wiele skał księżycowych, a na powierzchni Srebrnego Globu spacerowali już ludzie. Okazuje się jednak, że ten krążący wokół Ziemi glob ma […]

Najnowsze flagowe obserwatorium kosmiczne — Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba — od samego początku przygotowywane było do badania najodleglejszych rejonów wszechświata, a tym samym do badania procesów zachodzących w bardzo wczesnym wszechświecie. Jeden z jego instrumentów, kamera NIRCam obserwująca wszechświat w zakresie bliskiej podczerwieni, pozwolił ostatnio rozwiązać jedną z nierozwiązanych dotąd zagadek wczesnego wszechświata. Niezrównana czułość […]

Dzięki pracy pokoleń astronomów badacze współcześnie są w stanie szczegółowo wyjaśnić procesy powstawania i ewolucji gwiazd różnego rodzaju, od gwiazd podobnych do Słońca, przez małe czerwone karły, aż po błękitne nadolbrzymy. W toku badań dowiedzieliśmy się, w jakich procesach we wnętrzach gwiazd powstają ciężkie pierwiastki i jak następnie rozsiewane są one po przestrzeni kosmicznej, powolnie […]

Kiedy masywna gwiazda kończy swoje życie, dochodzi do eksplozji supernowej, w której zewnętrzne warstwy gwiazdy wyrzucane są z ogromną prędkością w przestrzeń kosmiczną, tworząc przez jakiś czas tzw. pozostałość po supernowej. To, co dotychczas było jądrem masywnej gwiazdy, wskutek kolapsu staje się albo gwiazdą neutronową, albo czarną dziurą. W obu przypadkach mamy zatem do czynienia […]

W 2019 roku międzynarodowy zespół astrofizyków zorganizował konferencję, na której całemu światu zaprezentował pierwszy w historii obraz otoczenia supermasywnej czarnej dziury. Obraz ten został stworzony za pomocą Teleskopu Horyzontu Zdarzeń obserwującego w 2017 roku centrum galaktyki Messier 87. Co udało się zaobserwować? Na zdjęciu, czy też obrazie, widać cień horyzontu zdarzeń oraz jasny dysk akrecyjny […]

Czerwona Planeta jawi się na początku XXI wieku miejscem, do którego powinny jak najszybciej wystartować rakiety pełne ludzi chcących budować pierwszą pozaziemską kolonię. Elon Musk jest przekonany, że ludzie powinni na stałe zamieszkać na Marsie. Zjednoczone Emiraty Arabskie nawet planują stworzenie własnego miasta na powierzchni Marsa. Problem jednak w tym, że przeżycie na powierzchni tego […]

Zespół kierowany przez Roberto Maiolino z Uniwersytetu w Cambridge dostrzegł coś naprawdę intrygującego. Chodzi o czarną dziurę, której istnienie sięga pierwszych etapów powstawania wszechświata. Wstępne obserwacje sugerują, jakoby rzeczony obiekt – mający masę około 1,6 mln razy większą od Słońca – powstał zaledwie 400 milionów lat po Wielkim Wybuchu. W skali kosmicznej to bardzo krótki […]

Od zarania dziejów człowiek spoglądający w rozgwieżdżone nocne niebo zastanawia się, czy tam ktoś jeszcze istnieje. Z jednej strony kosmos jest niewyobrażalnie ogromny. W naszej galaktyce mogą znajdować się miliardy planet, na których mogło powstać życie, a takich galaktyk jak nasza są także setki miliardów. Miejsca na powstanie życia jest mnóstwo. Z drugiej strony wciąż […]

Gromady gwiazd są jednymi z najpiękniejszych obiektów nocnego nieba. W wielu przypadkach są to względnie kompaktowe zgrupowania setek tysięcy gwiazd utrzymywanych razem poprzez grawitację i przemieszczających się wspólnie wokół tej czy innej galaktyki macierzystej. Oprócz oczywistej urody gromady kuliste są dla naukowców wprost idealnymi laboratoriami do badania ewolucji gwiazd. Nic zatem dziwnego, że są one […]

Mars dla mieszkańców Ziemi jest najciekawszą planetą Układu Słonecznego. Jego powierzchnia badana przez satelity, lądowniki, łaziki i drony od lat na wiele sposobów przypomina powierzchnię Ziemi, co każe zadawać pytania o możliwość istnienia życia na wczesnym etapie istnienia planety. Struktury widoczne na powierzchni planety, takie jak kaniony i wyschnięte koryta rzeczne wskazują, że w odległej […]