Pamiętacie to dziwne rozmyte zdjęcie supermasywnej czarnej dziury w centrum galaktyki 55 mln lat świetlnych od Ziemi z 2019 roku? Właśnie pokazano nowe i bardziej dokładne. Astronomowie pierwszą „sfotografowaną” czarną dziurę pokazali tym razem w świetle spolaryzowanym. Co to oznacza? Mniej więcej uzyskano ten sam efekt, który dają nam okulary słoneczne z filtrem polaryzacyjnym, to […]

Planeta Gliese 486b krąży wokół czerwonego karła w odległości zaledwie 26 lat świetlnych od Ziemi. Choć temperatura na jej powierzchni zdaniem badaczy wynosi 428°C, to możliwe, że nowo odkryta superziemia wciąż posiada atmosferę, która może kryć ślady obcego życia. Nowa superziemia krąży wokół gwiazdy Gliese 486 i okrąża ją w ciągu 1,46 ziemskiego dnia. Określenie […]

Pochodzi z kwazara tak odległego, że światło potrzebowało 13 mld lat by dotrzeć na Ziemi Astronomowie potwierdzili źródło sygnału posługując się parą teleskopów w Chile, najpierw Magellana potem Bardzo Dużym Teleskopem (VLT). Zespół odkrywców nazwał go P172+18. Dalszego w historii nie odnaleźliśmy. Przywodzi on nas do momentu w czasie, gdy znany Wszechświat miał jedynie 780 […]

Nad naszymi głowami jest więcej gwiezdnych konstelacji, niż może dostrzec ludzkie oko. Świecą jasno, ale nie światłem widzialnym, lecz promieniowaniem jonizującym lub falami radiowymi Horoskop na styczeń: Słońce weszło w znak Góry Fuji, więc warto zastanowić się nad tym, jak być bardziej zen. Uwaga, osoby urodzone pod znakiem Hulka – przed wami miesiąc pełen refleksji, […]

Poszukiwanie różnych form życia poza Ziemią stało się największym wyzwaniem badaczy kosmosu w XXI wieku. Teraz, dzięki ustanowieniu tzw. gwiazd Złotowłosej, te poszukiwania będzie można zawęzić do wybranych układów gwiezdnych. Gwiazdy Złotowłosej zawdzięczają swoją nazwę analogii do „strefy Złotowłosej”. Angielskojęzyczne Goldilocks Zone to nic innego jak ekostrefa, czy strefa zamieszkiwalna (z ang. habitable zone), czyli strefa […]

Czy można wyobrazić sobie zimę trwającą 2500 lat? To bardzo ponura perspektywa, jednak tyle właśnie trwałaby każda pora roku, gdyby Ziemia jakimś sposobem znalazła się na orbicie największej znanej ludzkości gwiazdy. Aby ją okrążyć, po pozwalającej na przeżycie ludzi orbicie, nasza planeta potrzebowałaby aż 10 tysięcy lat! Czy kosmos ma jakiekolwiek granice? Trudno nawet powiedzieć, […]

Gwiazdy ulegają ciągłym przemianom, których człowiek nie jest jednak w stanie zaobserwować. Długość ludzkiego życia w porównaniu do długości życia gwiazdy to zaledwie ułamek sekundy. Ewolucja gwiazd rozłożona jest bowiem na miliony, miliardy i biliony lat. Na nocnym niebie można niemal każdej nocy dostrzec ok. 6 tysięcy gwiazd. To jednak tylko drobny ułamek wszystkich obiektów […]

Gwiazda Barnarda jest bodaj najczęściej badanym i obserwowanym obiektem tego typu. Dużo starsza od Słońca, od lat fascynuje naukowców podejrzewających, iż wokół gwiazdy istnieje układ planetarny. Bezzałogowa podróż do pobliskiego systemu gwiezdnego,  istnienie układu planetarnego, czy wreszcie książka Douglasa Adamsa, Autostopem przez Galaktykę. Te wszystkie hasła wiąże jeden temat – gwiazda Barnarda, od lat budząca ciekawość […]

Gdyby materiał tworzący gwiazdę neutronową skompresować do rozmiarów kostki cukru, ważyła by ona miliardy ton. A to nie jedyne niezwykłe właściwości tych gwiazd. W 1933 roku na zjeździe American Physical Society została ogłoszona koncepcja istnienia gwiazd neutronowych. Ogłosili ją dwaj naukowcy – Niemiec Walter Baade i Szwajcar Fritz Zwicky. W 1938 roku rosyjski fizyk, Lew […]

Gwiazdy. Liczą sobie miliardy lat. Ich rozmiary, jasność, temperatura w nich panująca i odległość od Ziemi, są dla nas trudne do wyobrażenia. Szczególnie, że z naszej perspektywy są jedynie małymi punktami na nieboskłonie. 9 miliardów lat świetlnych. W takiej odległości od Ziemi znajduje się najdalej położona od naszej planety gwiazda. A właściwie lepiej powiedzieć – […]

Wszystkie gwiazdy we Wszechświecie powstają z chmur gazu i pyłu nazywanych obłokami. Przy odpowiednich warunkach materia zaczyna się gromadzić i zagęszczać prowadząc do zapadania grawitacyjnego. Obiekty takie nazywamy protogwiazdami. Wyjaśniamy dokładnie czym one są i czy da się je zaobserwować z Ziemi? Czym jest protogwiazda? Protogwiazda to nic innego, jak wczesny etap tworzenia gwiazdy, która […]

Brązowe karły wypełniają lukę pomiędzy gwiazdami a masywnymi planetami. Prawdopodobnie powstają w obłokach molekularnych podczas tych samych procesów, które prowadzą do wytworzenia gwiazd, ale osiągają zbyt małą masę, żeby mogła się w nich rozpocząć reakcja termojądrowa. Z tego powodu potocznie nazywamy je „niewypałami” bądź „nieudanymi gwiazdami”. Przedstawiamy czym są brązowe karły i jak daleko od […]

Gwiazdozbiór Perseusza jest jedną z największych konstelacji północnego nieba, którą z Polski możemy obserwować przez cały rok. Szczyt jego ziemskiej „popularności” przypada jednak na sierpień, kiedy z kierunku Perseusza możemy dostrzec Perseidy, czyli rój meteorów. Jak patrzeć i gdzie szukać? Wyjaśniamy! Opis gwiazdozbioru Perseusza Perseusz jest jednym z większych gwiazdozbiorów nieba północnego, co oznacza, że […]

Choć Strzelec jest gwiazdozbiorem półkuli południowej, praktycznie niewidocznym z Polski, to przy nadarzającej się okazji warto go obserwować. Znajduje się w najjaśniejszym punkcie Drogi Mlecznej i zawiera mnóstwo interesujących obiektów, jak układy podwójne, gromady gwiazd czy mgławice widoczne nawet gołym okiem. Podpowiadamy, gdzie go szukać. Opis gwiazdozbioru Strzelca  Gwiazdozbiór Strzelca jest 15. co do wielkości […]

Widoczny na niemal całej kuli ziemskiej Syriusz jest najjaśniejszą gwiazdą na nocnym niebie. Położony w gwiazdozbiorze Wielkiego Psa, w Starożytnym Egipcie był czczony jako bóstwo. Syriusz to pierwsza według jasności gwiazda, którą możemy podziwiać na niebie. Nazwa Syriusz pochodzi od starogreckiego słowa Seirios, które można przetłumaczyć jako: ognisty, gorący, prażący.  W mitologii greckiej Syriusz był psem należącym […]

Od wieków ludzie wpatrując się w niebo poszukiwali na nim gwiazd łączących się w charakterystyczne kształty. Gwiazdozbiory – niektórzy dopatrują się w ich układach magicznych znaczeń, a dla innych stanowią po prostu obiekt obserwacji astronomicznych. Niebo  zawsze fascynowało ludzi. Od wieków obserwowali oni gwiazdy, tworząc na podstawie ich rozmieszczenia różne historie, opierając na nich kalendarze, […]

Gwiazdy od zawsze fascynowały ludzi i prowokowały do tworzenia różnych teorii związanych z ich powstaniem, a także do obserwacji i badania sklepienia niebieskiego. Rozgwieżdżone niebo było i inspiracją dla niejednego twórcy. Powstają wskutek zapadania grawitacyjnego chmury materii składającej się głównie z wodoru. Stanowią skupiska powiązanej grawitacyjnie materii. Gwiazdy – bo o nich mowa – są […]

Polscy astronomowie zaobserwowali najmniejszą dotychczas tzw. planetę swobodną. Obiekt o nazwie OGLE-2016-BLG-1928 podróżuje przez Drogę Mleczną samotnie i nie jest związany z żadną gwiazdą. Jeśli obserwacja zostanie potwierdzona, stanie się kamieniem milowym w badaniach nad swobodnymi planetami. Swobodne, czy jak mówią inni – zbuntowane planety są uważane za niezwykle trudne do wykrycia, chociaż powszechnie uważa […]

Gwiazdozbiór Raka i gwiazdy w nim się znajdujące zostały po raz pierwszy skatalogowane w Almageście greckiego astrologa Ptolemeusza w II w. n. e. Rak plasuje się na 31-szym miejscu pod względem wielkości. To również najsłabsza ze wszystkich zodiakalnych konstelacji. Zatem kiedy jest widoczny i jak go znaleźć? Opis gwiazdozbioru Raka Rak, po łacinie Cancer, zajmuje […]

Gwiazdozbiór Wodnika jest jedną z najstarszych znanych nam konstelacji. Należy do pierwszej dziesiątki największych gwiazdozbiorów – ma powierzchnię 980 stopni kwadratowych. Jednak jego niezbyt charakterystyczny kształt sprawia, że trudno go zlokalizować. Zatem jak szukać go na niebie – i kiedy? Opis gwiazdozbioru Wodnika Wodnik to gwiazdozbiór zodiakalny. Podobnie, jak i inne, tak i on został […]

Gwiazdozbiór Koziorożca (zwany też z łaciny Capricornus) jest najmniejszą ze zodiakalnych konstelacji, a przy tym jedną z najbledszych. Łatwo można go jednak poznać dzięki jego charakterystycznemu kształtowi. Zatem jak go znaleźć i jakich gwiazd szczególnie wypatrywać? Konstelacja Capricornus ma swoje tajemnice! Opis gwiazdozbioru Koziorożca Choć  Capricornus zajmuje powierzchnię raptem 414 stopni kwadratowych i należy do […]

Gwiazdozbiór Ryb należy do jednej z wydzielonych jeszcze w VII w. p.n.e. przez Babilończyków zodiakalnych konstelacji. Gdzie się znajduje, jakie gwiazdy zasługują na szczególną uwagę i jak właściwie znaleźć je na niebie? Wyjaśniamy! Opis gwiazdozbioru Ryb Czy wiesz, gdzie się znajduje Gwiazdozbiór Ryb? Jasna sprawa – na niebie. A mówiąc dokładniej na półkuli północnej. Jako jeden z […]

Choć może brzmieć komicznie, spaghettifikacja to tzw. efekt makaronu – zjawisko występujące w astrofizyce. Bardzo rzadkie, a przez to wyjątkowe. Astronomowie z obserwatorium w Chile zaobserwowali spaghettifikację, która miała miejsce 215 mln lat świetlnych od Ziemi, w galaktyce spiralnej w konstelacji Eridanusa. Czarna dziura dosłownie pożarła jedną z gwiazd, zmieniając ją w spaghetti. Spaghettifikacja to […]

Betelgeza to najbliższa Ziemi nadolbrzymia gwiazda. W ubiegłym roku astronomowie z zapartym tchem obserwowali zmiany w jej jasności sądząc, że właśnie nadszedł czas jej eksplozji w postaci supernowej. Okazało się, że za zmianami stoją plamy gwiezdne – olbrzymie łaty o niższej temperaturze. Czerwone nadolbrzymie gwiazdy, takie jak Betelgeza, często ulegają zmianom jasności, ale spadek do […]