Rosjanie patrzyli ze zgrozą na holenderskich lekarzy, którzy wprawnymi ruchami kroili ciało martwego człowieka. Rozbawiony car wręczył swoim towarzyszom ostre noże i dał znak, by przyłączyli się do Holendrów. Gdy się wzdragali, rozkazał, by mięśnie nieboszczyka przegryźli zębami. Nie był to przejaw bezmyślnego sadyzmu, lecz przyspieszony kurs anatomii. Podczas swej słynnej podróży na Zachód Piotr […]

Jakie sekrety historii człowieka skrywają polskie jaskinie? Skąd pochodzą i ile mają lat najstarsze ślady bytowania gatunku ludzkiego? Niektóre regiony naszego kraju są niezwykle bogate w cenne znaleziska i jak się okazuje, ciągle są znajdowane nowe artefakty odwracające do góry nogami poprzednie myślenie o historii człowieka w Europie Środkowej. Przyjrzyjmy się z bliska, jak wyglądała […]

Trudno stwierdzić, jaka jest tego przyczyna, ale odwrót od nauki i faktów trwa już pięćdziesiąt lat. Naukowcy twierdzą, że zaczął się na długo przed pojawieniem się internetu i mediów społecznościowych. Teorie spiskowe, płaska Ziemia, rzekoma szkodliwość szczepień – za rosnącą skłonność do wierzenia w naukowe bzdury lubimy winić media społecznościowe. Badacze z Uniwersytetu Wageningen oraz […]

Nowe, multidyscyplinarne badanie z Uniwersytetu stanu Maryland wzmacnia ten pogląd pokazując, jak człowiek zmienia ekologię Ziemi od 12 tys. lat, niekoniecznie niszcząc planetę czy brutalnie ją wykorzystując. Przed nadejściem judeochrześcijańskiego systemu wartości dominowały te, gdzie wielość bogów łączyła się silnie z ich naturalnym pochodzeniem. Ludzkość powiązana silnie z takimi bóstwami w naturalny sposób żyła w symbiozie z naturą. […]

Podczas wojaży po różnych krajach uważajcie na mowę ciała. Nie wszystkie gesty są uniwersalne i nie wszędzie znaczą to samo. Łatwo można popełnić faux-pas lub narazić się na poważne nieprzyjemności. Figa z makiem Nasz symbol odmowy w starożytności oznaczał organy płciowe – w południowej Europie nadal ma obsceniczne i obraźliwe znaczenie („spadaj”). Natomiast w Brazylii […]

„Samo nie zatrzyma się nigdy” – chwalił swoje wynalazki Orffyreusz. W to, że udało mu się zbudować perpetuum mobile, uwierzyli osiemnastowieczni naukowcy, królowie i książęta. Członkowie komisji sprawdzili, czy w ścianach zamkowej kom­naty nie ma ukrytych przejść ani otworów. Zamknęli od wewnątrz okna, na drzwiach odcisnęli wo­skowe pieczęcie. Wrócili po dwóch tygodniach. Ustawione na środku […]

Ślady bakterii Helicobacter pylori odnaleziono w treści żołądkowej Ötziego, człowieka sprzed 5,3 tys. lat, którego ciało znaleziono zamrożone w alpejskim lodowcu. Ötzie to przydomek nadany szczątkom człowieka zmarłego ok. 3300 lat p.n.e., którego ciało, zamrożone w lodowcu alpejskim w Południowym Tyrolu, znaleziono w 1991 r. Od tego momentu co pewien czas pojawiają się kolejne doniesienia dotyczące […]

Gdyby szympansy opanowały ogień – tak jak my przed milionami lat – mogłyby stworzyć własną cywilizację. Wiele wskazuje na to, że źródeł ewolucyjnego sukcesu Homo sapiens trzeba szukać w kuchni! Prof. Richard Wrangham z Harvard University współpracował kiedyś z najsłynniejszą badaczką szympansów Jane Goodall. Gdy w 1972 roku prowadził badania w Tanzanii, postanowił sprawdzić, czy byłby w stanie przeżyć na […]

Nasi przodkowie prawdopodobnie spali zaledwie 6,5 godziny na dobę – twierdzą naukowcy z USA. Kuszące może być stwierdzenie, że ludzie dziś nie dosypiają, mieszkając w dobrze oświetlonych domach, wśród telewizyjnej poświaty, dzwonków komórek i intensywnie eksploatowanych ekspresów do kawy. Nowe badania opublikowane w magazynie Current Biology wskazują jednak, że plemiona myśliwych i zbieraczy z różnych miejsc na Ziemi, które […]

Gdyby nie oni, Homo sapiens zapewne do dziś mieszkałby tylko w Afryce. Geny odziedziczone po naszych pradawnych krewnych umożliwiły nam zasiedlenie Europy, Azji i Ameryki. Cofnijmy się w czasie o kilka­dziesiąt tysięcy lat. Gdzieś na Bliskim Wschodzie stają przed sobą dwie grupy ludzi. Pierwsi są ciemnoskórzy, szczupli i wysocy. To Homo sapiens – nasi bezpośredni […]

Miliony lat temu te niepozorne rośliny zdominowały Ziemię. Zmieniły jej wygląd, klimat, faunę i utorowały drogę człowiekowi. Nadal nie jest jasne, dlaczego właśnie trawy odniosły taki sukces Są dwa sposoby na zdefiniowanie sukcesu ewolucyjnego. Pierwszy jest ściśle taksonomiczny: to grupa, która ma wiele gatunków. Drugi ekologiczny: to grupa, która opanowała duże obszary lądu. Trawy dominują […]

Od co najmniej 800 tys. lat potrafimy panować nad ogniem. Nadal jednak nie do końca rozumiemy to skomplikowane zjawisko. Czym jest ogień? Najkrótsza odpowiedź jest taka – ogień to widoczny efekt reakcji utleniania. Do jego powstania potrzebny jest tlen, paliwo i zapłon. Zapłonem może być zapalniczka albo zapałka, a paliwem drewno, węgiel, papier czy benzyna. […]