Od setek lat temperatura ciała wysokorozwiniętych społeczeństw Zachodu powoli spada. Na początku XIX wieku w Europie było to 37 stopni, dziś to owe 36,6. Robocza teoria wiąże to ze zmianami społeczno-ekonomicznymi, skutkującymi mniejszą podatnością na infekcje i wydłużeniem szacunkowej długość życia. Tymczasem podobne zjawisko dostrzeżono, i to w znacznie krótszym okresie, u plemienia indian w […]

Na długo przed pojawieniem się Europejczyków na wodach Polinezji, a nawet zanim pierwszy człowiek postawił stopę na Wyspie Wielkanocnej, autochtoniczna ludność Ameryki Południowej mieszała się z wyspiarzami z wschodniego Pacyfiku. W badaniu opisanym w czasopiśmie ”Nature” szczególnie ciekawy jest wątek o Rapa Nui, czyli Wyspie Wielkanocnej, bo jest to polinezyjska wyspa położona najbliżej kontynentu Ameryki […]

Indianie żyjący w Andach wierzą, że kokę podarowali im bogowie. Dzięki tej roślinie mogli zbudować jedno z największych imperiów w historii. Dzisiaj z jej dobrodziejstw korzystają zmagający się z chorobą wysokościową turyści. Szlak Salkantay, którym można przez góry dotrzeć do Machu Picchu, przebiega na wysokościach 2000 –4600 m n.p.m. Wędrówka nim wy- maga aklimatyzacji, inaczej narażamy […]

Indianie żyjący w Andach wierzą, że kokę podarowali im bogowie. Dzięki tej roślinie mogli zbudować jedno z największych imperiów w historii. Dzisiaj z jej dobrodziejstw korzystają zmagający się z chorobą wysokościową turyści Szlak Salkantay, którym można przez góry dotrzeć do Machu Picchu, przebiega na wysokościach 2000–4600 m n.p.m. Wędrówka nim wymaga aklimatyzacji, inaczej narażamy się […]

W średniowiecznej Europie wierzono w legendę o świętym Graalu, który miał obdarowywać jego właściciela życiem wiecznym. Konkwistadorzy zaś za sprawą indiańskich relacji źródła wiecznej młodości szukali w Nowym Świecie. Siedem Złotych Miast Cibola, obfitu­jące w szlachetne kruszce El Dorado, Srebrna Góra czy zamieszkiwana przez plemię pradaw­nych gigantów Trapalanda – to tylko ważniejsze spośród mitycznych krain, […]

Majowie opuścili swe miasta z powodu suszy, a rzymskie legiony starł w proch tajemniczy wirus. Epidemie i żywioły niejedno imperium doprowadziły do upadku Kiedy Europejczycy zaczęli przemierzać rozległe puszcze środkowoamerykańskiego półwyspu Jukatan, najwspanialsze miasta klasycznej cywilizacji Majów już od dawna porastała dżungla. O ich istnieniu wspominały jedynie powtarzane przez Indian miejscowe legendy. W 1696 r. […]

Podczas II wojny światowej Amerykanie wykorzystywali narzecza Indian do kodowania wojskowych rozkazów. Niemcy i Japończycy mogli tylko bezradnie rozkładać ręce Pod koniec I wojny światowej na froncie francuskim czternastu Indian Czoktawów (ang. Choctaw) z amerykańskiej 36. Dywizji miało pełne ręce roboty, choć jedynym ich zadaniem było rozmawianie przez telefon w ich własnym języku. Do tej […]

Nędza jest jak choroba, która toczy człowieka i jego otoczenie. Naukowcy, ekonomiści i działacze społeczni nie mają wątpliwości: biedę trzeba leczyć! I niczym lekarze wypisują na nią recepty Skrajną nędzę wyznacza granica dwóch dolarów dochodu dziennie. Za tyle próbuje przeżyć blisko 1,7 mld osób na świecie. Sufia Khatun z Bangladeszu zarabiała jeszcze mniej. Za wykonane […]

Álvar Núnez był konkwistadorem nieudacznikiem. Zamiast podbijać Florydę, musiał walczyć o przetrwanie jako szaman leczący Indian Wokół ciała zmarłego Indianina gromadzi się zawodzący tłum. Nagi mężczyzna pochyla się nad zmarłym, dmucha na niego i robi znak krzyża. Jest jesienny wieczór 1534 roku gdzieś w dzisiejszym Teksasie. Nie znamy imienia zmarłego Indianina. Wiemy natomiast, że jeszcze […]

Nazwę El Dorado przywieźli do Europy konkwistadorzy w XVI w. Ale marzenie o krainie niewypowiedzianego bogactwa jest wyrazem odwiecznej ludzkiej tęsknoty Kiedy srebrne światło księżyca w pełni zawisło nad środkiem jeziora Guatavita, w jego blask wpływała tratwa. Stał na niej nagi mężczyzna. Jego ciało pokryte było złotym pyłem, a u stóp mieniła się góra kosztowności: […]

Europejczyk jest niewolnikiem czasu. Porusza się w jego trybach i nie może poza nim istnieć. Ograniczają go harmonogramy, terminy i rozkłady. Na „krańcach świata” czas ma inne oblicze. Nie płynie, nie biegnie, nie leci, nie ucieka. Czasem ciężko go dostrzec. Są miejsca, gdzie nie ma go wcale, i takie, gdzie się go wytwarza Do Indian […]

Dziewiczych grup, które nie mają pojęcia o świecie zewnętrznym, w zasadzie już nie ma. Co prawda niedawno obiegły świat sensacyjne zdjęcia zagubionych w Amazonii dzikich Indian, ale naszym zdaniem to zręczna prowokacja. Takiej awantury dawno nie było. Zdjęcia kilku Indian, wymachujących wojowniczo włóczniami w kierunku samolotu latającego nad dżunglą, obiegły świat lotem błyskawicy, wywołując medialną […]