Pod koniec lat 80. przez Europę Wschodnią przetoczyła się pokojowa rewolucja, która doprowadziła do upadku bloku wschodniego. Na czele opozycji stanęło wówczas wielu komunistów, którzy wyczuli swą dziejową szansę i popłynęli z wolnościowym nurtem. Późną jesienią 1989 roku padł mur berliński i w zasadzie opinia publiczna na całym świecie tylko tyle pamięta z tamtego gorącego […]

W czasach PRL-u władze porozumiewały się z polskim narodem przeważnie przy pomocy języka propagandy. Przybierał on różne formy, dzisiaj mające raczej komiczne zabarwienie. Częstym sposobem dotarcia do Polaków w dobie upowszechnienia się telewizji stały się filmy instruktażowe. Czego nauczały? Krótko mówiąc – bycia porządnym i oddanym ojczyźnie obywatelem. Jednak przede wszystkim miały na celu informować […]

Bronisław Komorowski, historyk, polityk, w l. 2001–2002 minister obrony narodowej, od 2007 r. marszałek sejmu. Pamięta pani jak w PRL-u płynął do nas statek z bananami? Gdy ruszał z Ameryki Południowej w telewizji ogłaszano: „Ruszył już statek z bananami do Polski”. I cały kraj czekał na ten jedyny w roku bananowy, kolorowy dzień przypadający na […]

Jako osiemnastolatek trafił do sanacyjnego więzienia. W wieku 25 lat, choć był komunistą, został usunięty z Armii Czerwonej. Mając trzydzieści lat, zaczął budować Polskę Ludową. Władysław Matwin jako jeden z nielicznych wysoko postawionych komunistów z własnej woli zrezygnował z kariery dygnitarza Urodziłem się w Grodźcu, w 1916 r. Mój dom rodzinny w Zagłębiu był czerwony. […]

Trójka inteligentnych i dobrze wykształconych fanatyków – Wasilewska, Berman i Minc – zrobiła wszystko, aby pod wojnie Polska stała się kopią ZSRR Na odcinku politycznym i gospodarczym rządzi Polską wielka trójka. Rządzi, to znaczy rozpracowuje instrukcje sowieckie i decyduje, w jaki sposób mają być wykonane. Wszystkie decyzje i wytyczne w tych sprawach są dyskutowane i […]

Na początku Polski było słowo. Słowo towarzysza Stalina. Że należy w okupowanej Polsce założyć partię robotniczą, głoszącą hasła narodowowyzwoleńcze. Ale o żadnej wolnej Polsce ani Stalin, ani pracujący dla niego polscy komuniści – nawet nie myśleli. Z historykiem dr. Piotrem Gontarczykiem rozmawia Michał Wójcik W maju 1936 r. podczas Kongresu Pracowników Kultury we Lwowie Władysław […]

Może mieć Egipt Dolinę Królów, mogła i Polska Ludowa mieć swoją dolinę dygnitarzy – miejsce spoczynku włodarzy Polski Ludowej. Przedstawiciele władzy od pierwszych sekretarzy PZPR po artystów, wiernie służących sprawie socjalizmu – leżą na warszawskich Powązkach w okolicach Alei Zasłużonych Dolinę wytyczono na powązkowskim cmentarzu komunalnym (obecnie Cmentarz wojskowy) – choć nekropolia ta ma wiele […]

Stosunki PRL ze Związkiem Radzieckim miały szczególny charakter. Warszawa udawała, że jest niezależna od Moskwy, a Moskwa nie udawała, że szanuje suwerenność naszego kraju. To był niezwykły dzień. Posiedzenie plenarne ONZ z 12 października 1960 roku przełamało monotonię, towarzyszącą zwykle obradom tej organizacji – na sali doszło do incydentu, który na trwałe wpisał się do […]

System potrzebował bohaterów – do tej roli nadawały się jedynie „swoje chłopy”, wywodzące się z proletariatu. Tacy byli przodownicy pracy; tacy byli też niektórzy wysocy działacze partyjni. Mieli uwiarygodniać władze. Wymieniano ich nazwiska jednym tchem obok Jagiełły i Kościuszki, ich podobizny zdobiły fasady gmachów, ich osiągnięcia wychwalano w audycjach radiowych i szkolnych podręcznikach. „Oto do […]

Zgodnie z zasadą niestosowania przemocy, buddyjski mnich nie podniesie ręki na drugiego człowieka. Ma jednak inne sposoby, by go upomnieć, napiętnować i wymierzyć sprawiedliwość – w tym lub następnym życiu. Tylko w Birmie można zobaczyć antyrządową demonstrację 10 tys. mnichów. To kraj o najbardziej dziwacznym ustroju na świecie. System stworzony przez rządzącą Birmą od pół […]

Pochody 1-majowe w PRL były rytuałem niemal religijnym z wyraźnie określonymi elementami: ołtarzem, kapłanami i tłumem zachwyconych wiernych. Ceremonia była spontaniczna. Tak jak poparcie narodu dla demokracji ludowej Podczas przygotowań do obchodów pierwszomajowych w 1949 roku władza stanęła wobec nieznanego dotąd problemu: zabrakło materiału na flagi i szturmówki. W związku z grudniowymi uroczystościami towarzyszącymi scaleniu […]