Trzeba przyznać, że opowieść, w której główny bohater miał w ramach zadośćuczynienia wybrać się na wykopki, a zamiast ziemniaków natrafił na starożytny posąg, brzmi dość mało przekonująco. Taka historia faktycznie miała jednak miejsce. Wszystko rozegrało się w 1952 roku, kiedy to szkocki nastolatek natknął się na starożytny egipski posąg. Ten, jak się później okazało, był […]

Z roku na rok na powierzchni Ziemi rejestruje się coraz więcej rekordowo ciepłych dni, tygodni, czy miesięcy. Wszystko wskazuje na to, że 2023 rok będzie najcieplejszym rokiem w historii pomiarów. To sprawia, że coraz większa część ludzkości coraz częściej wystawiana jest na ekstremalnie wysokie temperatury. To sprawia, że już teraz rośnie liczba osób, których organizmy […]

Jednym z wąskich gardeł w przechodzeniu na odnawialne źródła energii w celu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, a tym samym ograniczenia wzrostu średnich temperatur jest czas niezbędny na wyprodukowanie, a następnie instalację turbin wiatrowych czy paneli fotowoltaicznych. W przypadku farm morskich problemem jest na przykład dostępność specjalistycznych statków zdolnych do transportu, a następnie instalacji kolejnych turbin […]

Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba, najnowsze flagowe obserwatorium kosmiczne, zwrócił ostatnio swoje 6,5-metrowe pozłacane zwierciadło w kierunku egzoplanety WASP-80 b, która — tak się dobrze składa — z perspektywy teleskopu od czasu do czasu przechodzi na tle tarczy swojej gwiazdy macierzystej. Dzięki temu teleskopowi udało się zajrzeć głęboko w atmosferę planety i poznać jej skład chemiczny. […]

Na początku wszechświat był bardzo mały, a potem zaczął się rozszerzać. Po niemal czternastu miliardach lat proces rozszerzania się wszechświata nie tylko nadal trwa, ale także przyspiesza. Jak na razie nie jesteśmy w stanie ustalić tempa, w jakim obiekty się od siebie we wszechświecie bezustannie oddalają. Dwie główne metody pomiaru tempa ekspansji wszechświata dają zbliżone, […]

Prace archeologiczne prowadzone na terenie Szprotawy, około 10-tysięcznego miasta położonego w województwie lubuskim, doprowadziły do wydobycia ponad stu monet, których pochodzenie sięga czasów średniowiecza. Jak wynika z informacji, które przekazał Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków, znalezisko zostało dokonane w obrębie jednej z głównych ulic, dawniej łączących plac rynkowy z Bramą Głogowską. Dotychczasowe ustalenia sugerują, iż chodzi […]

Spróbujmy sobie przywołać z pamięci jakiekolwiek wspomnienia z najwyższych gór w Polsce. Jakie pierwsze słowa, frazy, widoki skojarzą nam się z Tatrami? Prawdopodobnie jednym z nich będą lasy, które bujnie porastają zarówno polską, jak i słowacką część gór. Czy mamy świadomość tego, że w dużej mierze obecny wygląd tatrzańskiego drzewostanu zawdzięczamy rabunkowej gospodarce człowieka z […]

Kiedy patrzy się na postęp naukowy na przestrzeni stuleci, można odnieść wrażenie, że kiedyś naukowcy poznawali zagadnienia fundamentalne dotyczące otaczającego ich świata, a teraz żyjemy w erze badań fizyki cząstek subatomowych, mechaniki kwantowej i prób stworzenia ogólnej sztucznej inteligencji. A jednak jak się okazuje, wciąż istnieją zagadki, które zdają się elementarne, których jakoś nie udało […]

Telekomunikacja to pojęcie odnoszące się do transmisji informacji na odległość, dlatego nie dziwne, że kojarzy się ono z czasami współczesnymi. Historia pokazuje jednak, że mieszkańcy starożytnej Grecji dysponowali naprawdę niezwykłą technologią.  O co dokładnie chodzi? O hydrauliczny telegraf, którego pomysłodawcą był Eneasz Taktyk, grecki pisarz urodzony w IV wieku p.n.e. Na temat jego postaci wiadomo […]

Trylobity są wymarłą grupą stawonogów, która intryguje zarówno ekspertów, jak i amatorów paleontologii. Dominowały w erze paleozoiku i wymarły 250 milionów lat temu. Mamy tysiące ich skamieniałości. Wydaje się, że wiemy o nich niemal wszystko. A jednak jest inaczej. Skamieniałe szczątki z Tajlandii rzucają nowe światło na ewolucję tych bezkręgowców. Dlaczego? Ponieważ znaleziono je w […]

Archeologia jest nauką, którą interesują się tak profesjonaliści, jak i również amatorzy. Któż z nas nie lubił dowiadywać się w dzieciństwie o sekretach egipskich piramid czy historii osady w Biskupinie? Przyjrzyjmy się zatem kilku najciekawszym zagadkom archeologii, wybranym oczywiście subiektywnie, ponieważ każdego miłośnika tej nauki może przecież interesować co innego. Zanim jednak przyjrzymy się konkretnym […]

Dzięki dostępowi do zaawansowanych technologii naukowcy mogą wykrywać różnego rodzaju emisje docierające do naszej planety. Czasami daje to początek wielkim zagadkom. Jedna z takowych jest powiązana z bardzo silnym promieniowaniem kosmicznym, które dotarło niedawno w nasze okolice. Mowa o strumieniu mającym ponad 240 eksa-elektronowoltów energii, który pod tym względem ustępuje tylko jednej detekcji, dokonanej w […]

Pierwsza część kultowej serii „Park Jurajski” pojawiła się w kinach 30 lat temu. Amerykańska superprodukcja przykuła uwagę całego świata, w tym również naukowego. Głównie dlatego, że pokazano w filmie zaskakującą metodę odzyskiwania DNA dinozaurów, która pomogła w przywróceniu mezozoicznych gadów do życia. Nie jest ona wcale tak bardzo wyssana z palca. Jak wyglądają dzisiejsze poszukiwania […]

Wojny towarzyszą naszemu gatunkowi od zarania dziejów, a przecież w walkach przydaje się broń, którą trzeba gdzieś produkować. Idąc tym tropem, archeolodzy natknęli się na dowody istnienia wyjątkowo starej fabryki. Takowa miałaby istnieć już w chalkolicie, zwanym również epoką miedzi. Naukowcy szacują, że stanowisko, a w zasadzie stanowiska znalezione na terenie Izraela, pochodzą sprzed około […]

Na Wyspach Salomona żyją gigantyczne szczury, które podobno potrafią rozłupywać kokosy. Odkryliśmy je dopiero w 2017 r., ale aż do teraz musieliśmy czekać na pierwsze zdjęcie tych gryzoni. Mieszkańcy Wysp Salomona od dawna opowiadają historie o ogromnych szczurach biegających po drzewach, a nawet twierdzono, że za pomocą dużych zębów potrafią rozłupywać orzechy kokosowe. Istnienie takich […]

Komety są jednymi z najbardziej fascynujących obiektów pojawiających się na nocnym niebie. Wynika to z tego, że zazwyczaj ciężko jest przewidzieć, kiedy się one pojawią i kiedy — jeżeli w ogóle — do nas powrócą. Nic zatem dziwnego, że astronomowie starają się szczegółowo obserwować każdą kometę, którą uda się na niebie dostrzec. Od kilku miesięcy […]

Astronomowie mniej więcej wiedzą, jakie procesy doprowadziły do powstania planet skalistych oraz gazowych olbrzymów w Układzie Słonecznym. Odkąd jednak trzy dekady temu rozpoczęła się era odkrywania planet krążących wokół innych gwiazd, okazało się, że we wszechświecie istnieje znacznie więcej typów planet, które po prostu nie mają swoich odpowiedników w naszym układzie planetarnym. Okazało się na […]

Obsydian to efektownie wyglądająca, choć niespecjalnie trudna do znalezienia skała, powstająca dzięki aktywności wulkanicznej. Pokłady takowej zlokalizowano niedawno niedaleko wyspy Capri, a archeolodzy sądzą, że znalezisko to pochodzi z epoki kamienia. Ta trwała aż do momentu, w którym ludzie na dobre opanowali wytwarzanie przedmiotów z metalu. Jako że znalezisko jest powiązane z tak odległymi czasami, […]

Jakie kolory może przybierać góra lodowa? Wbrew pozorom nie jest to takie trywialne pytanie. Odpowiedź na nie może zaskoczyć niejedną osobę. Wystające ponad taflę morza kawałki lodu mogą być zarówno białe, jak i szare, a bardzo często też niebieskie. Bardzo rzadko napotkamy nawet zielone góry lodowe – podobne do tej, którą odkryto u wybrzeży Antarktydy […]

Misja Psyche, którą kieruje NASA, ma na celu dotarcie do bogatej w metale planetoidy krążącej wokół Słońca na orbicie między Marsem a Jowiszem. Plan zakłada, że sonda kosmiczna znajdzie się u celu w sierpniu 2029 roku. Przed kilkoma dniami doszło natomiast do istotnych wydarzeń z wiązką laserową w roli głównej. Biorąc pod uwagę wysoką zawartość […]

Niektóre rekiny regularnie nurkują do oceanicznej “strefy mroku”, a naukowcy nie wiedzą, z jakiego powodu. Nie jest to strefa ich żerowania, więc po co zapuszczają się na takie głębokości? Duże drapieżniki morskie, w tym żarłacz biały, regularnie spędzają czas w oceanicznej “strefie mroku”, daleko poza terenami, na których żerują. W pracy opublikowanej w czasopiśmie PNAS […]

Najbliższą supermasywną czarną dziurą jest Sagittarius A, znajdująca się w centrum naszej galaktyki, w odległości około 27 000 lat świetlnych od Ziemi. Na przestrzeni ostatnich kilku dekad dowiedzieliśmy się, że taki sam obiekt znajduje się w centrum każdej masywnej galaktyki. Zazwyczaj obiekty tego typu obserwujemy pośrednio, dzięki otaczającej je materii tworzącej gęsty i niezwykle gorący […]

Wystarczy spojrzeć na zdjęcia galaktyk wykonywane za pomocą dużych teleskopów naziemnych i kosmicznych. Masywne galaktyki przykuwają wzrok obserwatora istnym rojem gwiazd najczęściej uporządkowanym w kształt galaktyki spiralnej podobnej do Drogi Mlecznej czy też pobliskiej Galaktyki Andromedy. Widząc rozsiane w nich setki miliardów gwiazd, można odnieść wrażenie, że w takich galaktykach bezustannie muszą powstawać kolejne gwiazdy. […]

Na terenie współczesnej Turcji znajdują się ruiny miasta Sadogora, które wywodzi się z czasów późnego Cesarstwa Rzymskiego. Swego czasu funkcjonował tam bardzo istotny ośrodek handlowy, ale nie to jest w całej sprawie najciekawsze. Ważna funkcja Sadogory wynikała przede wszystkim z lokalizacji, ponieważ osada ta znajdowała się przy drodze łączącej Koropassos, Garsaborę i Mazakę. W toku […]