Władysław Jagiełło zapamiętany został jako jeden z najwybitniejszych królów Polski, twórca podwalin polsko-litewskiego imperium, pogromca Krzyżaków i założyciel dynastii, pod której panowaniem nasz kraj przeżył swój złoty wiek. Niewielu pamięta o tym, że z dokonaniem tego ostatniego władca miał spory problem, synów mogących odziedziczyć po nim koronę doczekał się dopiero jako zgrzybiały starzec, a ze […]

Giacomo Casanova – osiemnastowieczny wenecki podróżnik, awanturnik i bawidamek, jest postacią na trwałe zakorzenioną w masowej wyobraźni Europejczyków. O wykreowanie otaczającej go po dziś dzień legendy zadbał zresztą osobiście, spisując pod koniec życia obszerne pamiętniki, w których zdawał relację ze swych burzliwych losów. O tym, jak sugestywne i piękne literacko (mimo iż opisuje naganne moralnie […]

Z dr Olgą Barbasiewicz autorką książki Ocaleni w Azji Wschodniej nominowanej do nagrody Książki Historycznej Roku 2023 o polskich uchodźcach wojennych  w Japonii i w Szanghaju- rozmawia Łukasz Czarnecki Pani Doktor, zacznijmy od najważniejszego. Co skłoniło Panią do zajęcia się tak mało znanym, by nie rzec „niszowym tematem”, jak losy około 2000 polskich obywateli, którzy […]

Nie ma chyba osoby, która by jej nie spróbowała. Kawa jest jedną z najpopularniejszych używek na świecie. W Polsce znana jest od kilkuset lat, ale w swojej „ojczyźnie” w pewien sposób kosztowano jej już w czasach starożytnych. Poznajmy 10 ciekawostek o kawie, z których nie wszystkie będą takie oczywiste nawet dla najbardziej wytrawnych znawców tego […]

Z Karolem Ossowskim, historykiem, autorem książki “Jak przetrwać… Kobiety w dawnej Polsce” –  rozmawia Łukasz Czarnecki Średniowiecze to bardzo długi okres, w którym wiele zachodziło zmian. Umówmy się więc na początku naszego wywiadu, że rozmawiać będziemy o okresie pomiędzy XIV a XV. A zatem, jeśli spojrzymy na Polskę czasów Kazimierza Wielkiego, to jaki był obowiązujący […]

Polskie kolonie – ta fraza brzmi dość surrealistycznie. Wydawałoby się, że nasz kraj nigdy nie miał w posiadaniu żadnej kolonii. Historia pokazuje jednak parę epizodów, kiedy ocieraliśmy się o bycie państwem kolonialnym, ale w o wiele mniejszej skali niż kraje Europy Zachodniej. Początki kolonialnej kariery Rzeczypospolitej miały miejsce jeszcze w XVII wieku, chociaż nie brali […]

Z doktor Karoliną Wandą Olszowską z Instytutu Historii UJ, badaczką dziejów Turcji – rozmawia Łukasz Czarnecki Pani Doktor, na początku chciałbym zapytać, czy zgodzi się Pani z tezą, że w zbiorowej pamięci historycznej Polaków Turcja Osmańska figuruje jako straszliwe „imperium zła”? Co wpłynęło wedle Pani na ukształtowanie się takiego jej obrazu? Mam duże wątpliwości, czy […]

Od kilkuset lat odmierzamy czas stosując kalendarz gregoriański. Stało się to dla nas tak bardzo naturalne i zwyczajne, że nawet nie mamy pojęcia o tym, że są kraje, w których on nie obowiązuje (albo przynajmniej ma miejscowe odpowiedniki). Przyjrzyjmy się, jakie są miejsca na świecie, gdzie panuje inna data niż 2024 rok. Kalendarz gregoriański, według […]

Gejsza to obok samuraja i góry Fuji jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli Japonii. Niewielu ludzi jednak wie, kim naprawdę jest ta tajemnicza figura, która drobnym kroczkiem przemierza ulice specjalnie wydzielonych miejskich dzielnic, w których czas tak jakby się zatrzymał… Kultura japońska ma w sobie niezwykły magnetyzm i uwodzicielskie piękno, któremu od czasu otwarcia Kraju Kwitnącej […]

Niespodziewanie musiałem zmienić mieszkanie. Mam doświadczenie w najmie, więc sprawa wydawała się prosta. Tym bardziej że w ostatnim czasie szaleństwo cenowe nieco się uspokoiło. A jednak okazało się to sporym wyzwaniem, bo trafiłem na ścianę. Ścianę o nazwie – agencje nieruchomości dbające o dobro klienta. Dlaczego musiałem zmienić mieszkanie? Zacznijmy od małego wstępu, żeby pokazać […]

Trudno podać jednoznaczną definicję szczęścia. Jest to słowo, które można opisać wielorako i zapewne każdy z nas zrobiłby to po swojemu. Niemniej od kilkunastu poziom szczęśliwości udaje się mierzyć naukowcom, którzy prezentują corocznie wyniki badań na łamach Światowego Raportu Szczęścia (ang. World Happiness Report). Czy rok 2024 przyniósł jakieś istotne zmiany w czołówce rankingu? Poznajmy […]

Są takie miejsce na świecie, do których lepiej się nie zbliżać. Powodem tego może być chociażby wysoki poziom promieniowania, który przyczyni się do pogorszenia naszego stanu zdrowia (w niektórych przypadkach stanie się to naprawdę błyskawicznie). Najbardziej radioaktywne miejsca na świecie zlokalizowane są na kilku kontynentach na Ziemi. Wbrew pozorom to nie tylko Czarnobyl czy Fukushima, […]

Wydawałoby się, że człowiek dotarł na świecie już do każdego zakątka i nie ma nawet najmniejszego skrawka ziemi, do którego nie rościłoby sobie praw jakiekolwiek państwo. Prawda okazuje się jednak przewrotna. W XXI wieku wciąż istnieją tereny nienależące do żadnego kraju. Gdzie dokładnie się one znajdują? Terra nullius – dokładnie pod takim terminem opisujemy tereny […]

Któż z nas nie słyszał o Yeti czy Wielkiej Stopie? Opowieści o niewyjaśnionych stworzeniach przypominających małpoludy czy wilkołaki elektryzują milionów osób na całym świecie. Nieczęsto jednak zdajemy sobie sprawę z tego, że tajemniczych istot jest znacznie więcej i niektóre ponoć nawet grasowały na terytorium Polski. Poznajmy 8 zagadkowych kryptyd, której są nieco mniej znane w […]

Są symbolem epoki lodowcowej. Znamy je z filmów animowanych, pojawiają się w literaturze, każdy z nas potrafiłby je rozpoznać. Mamuty były niezwykłymi trąbowcami. Dzisiaj jako gatunek wymarły rozpalają wyobraźnię poszukiwaczy ich szczątków. Okazuje się, że w naszym kraju również niejednokrotnie natrafiano na ślady włochatych gigantów. Poznajmy historie kilku z największych odkryć. Mamuty są ogólnym terminem […]

Cywilizacja człowieka od najdawniejszych czasów interesowała się wykonywaniem głębokich odwiertów do wnętrza Ziemi. Nie tylko ze zwykłej ciekawości, ale przede wszystkim, aby korzystać ze znajdujących się tam różnych złóż surowców. W ostatnich dekadach wiertnictwo wzniosło się na tak wysoki poziom, że wiele z otworów liczy nie kilkaset metrów, a kilka kilometrów głębokości. Które z nich […]

Polskie dzieje wydały wiele barwnych postaci, jednak, jako że nasz kraj nigdy nie interesował się ekspansją kolonialną, wśród jego synów było stosunkowo mało podróżników. Najwybitniejszym z tej garstki obieżyświatów jest Michał Boym (1612-1659) – jezuita i uczony, w którego osobie historia Polski w niezwykły sposób zapętliła się z dziejami Chin. W ciągu wielu wieków istnienia […]

Są pewne rzeczy na świecie, które są stałe i niezmienne. Coroczny wyścig w pokazywaniu paragonów grozy z lokali gastronomicznych nad polskim morzem należy do jednych z nich. Kawałek dorsza za kilkadziesiąt złotych jednak blednie w porównaniu z najdroższym jedzeniem w niektórych zakątach naszego globu. Dowiedzmy się zatem, ile kosztuje najdroższa potrawa na świecie i co […]

Co jest bardziej nieuchwytne dla człowieka – lot kosmiczny na Księżyc czy zejście na dno Rowu Mariańskiego? Wbrew pozorom jednak to drugie. O oceanicznych głębinach wiemy zaskakująco mało, a postęp badań jest o wiele wolniejszy niż w przypadku eksploracji lądu czy nawet kosmosu. Dowiedzmy się co nieco o rowach oceanicznych oraz o tym, jakie jest […]

Począwszy od międzynarodowego sukcesu XIX-wiecznych powieści: Quo Vadis  oraz Ben Hur, popkultura kształtuje w nas przekonanie, że starożytni Rzymianie byli nadzwyczaj rozpustni. W wieku XX wraz z rewolucją seksualną i emancypacją mniejszości seksualnych głośno słyszalne stały się  z kolei głosy, które wskazywały na zamiatane wcześniej pod dywan homoerotyczne wątki kultury greckiej. W efekcie dziś wielu […]

Są niewielkie, czasami wręcz „mikroskopijne”, niektóre okazują się być najgęściej zaludnionymi terenami na świecie. Czym właściwie są dzisiaj państwa-miasta? Historia tych terytoriów sięga początków starożytności i jak wkrótce się przekonamy, także dzisiaj taki koncept państwowości ma się całkiem nieźle. Państwa-miasta są czymś bardzo niezwykłym pod względem rozumienia jednostek administracyjnych i form państwowości. Są to terytoria […]

Któż z nas o nim nie słyszał? Monumentalny wodospad Niagara (a tak naprawdę trzy wodospady) jest największą atrakcją turystyczną w Ameryce Północnej. Miliony turystów rocznie przybywają tutaj, aby podziwiać rozmach Matki Natury. Ilu z nich ma świadomość o niezwykłej genezie tego wodospadu? Jego historia w zasadzie sięga kilkaset milionów lat wstecz. Zaskoczeni? Poznajmy ją zatem […]

Świat stoi przed nami otworem – bardzo często możemy w różnych sytuacjach te słowa usłyszeć, ale na pewno nie wtedy, gdy mowa o najlepiej strzeżonych miejscach na naszej planecie. Niektóre z nich powstały specjalnie z myślą, by żaden człowiek się do nich nie zbliżał. Inne w wyniku różnych zawirowań historycznych stały się białymi plamami na […]

Organy regulacyjne w USA i Wielkiej Brytanii zatwierdziły terapię CRISPR o nazwie Casgevy do leczenia dziedzicznych chorób krwi. To historyczny moment, który przybliża nas do dokonania “niemożliwego” i pokonania schorzeń, na które do tej pory nie było lekarstwa. Preparat Exa-cel, znany również pod marką Casgevy, otrzymał 16 listopada 2023 r. pierwszą zgodę organów regulacyjnych od […]