Z doktor Renatą Iwicką z Katedry Porównawczych Studiów Cywilizacji UJ, japonistką, autorką książki Źródła klasycznej demonologii japońskiej – rozmawia Łukasz Czarnecki Pani Doktor, na początku naszej rozmowy o świecie nadprzyrodzonym dawnej Japonii muszę zadać podstawowe pytanie. Czy w  tym przypadku w ogóle ma sens używanie europejskich koncepcji, takich jak demon i bóstwo? Na archipelagu powszechna […]

Rola rzek jest nie do przecenienia. Bardzo często jednak sterujemy ich nurtem, przebudowując koryto lub kierując je w zupełnie inne strony. Tzw. bifurkacja wągrowiecka jest prawdziwą hydrologiczną perełką, wokół której wyrosło kilka mitów. Poznajmy, dlaczego właśnie w wielkopolskim Wągrowcu znajduje się to osobliwe skrzyżowanie rzek. Jedno z dwóch takich miejsc na świecie – chociaż nie […]

Mało jest takich odkryć jak to. W dodatku na tyle wyjątkowych, że wiele organów państwa, naukowców, ekspertów oraz zwykłych poszukiwaczy zabytków było zaangażowanych w prace nad ich opisaniem. W niewielkich Kluczkowicach w województwie lubelskim odkryto tajemnicze figurki zdające się mieć kilka tysięcy lat. Po wnikliwych badaniach okazało się, że są to artefakty pochodzące ze starożytnego […]

Z profesorem Januszem Tazbirem o polskich traumach narodowych i sarmackich reakcjach na klęski rozmawia Tomasz Diatłowicki Rozmawiamy kilka dni po katastrofie prezydenckiego samolotu pod Smoleńskiem, w której zginęła duża część naszej klasy politycznej…Tak, to wydarzenie tragiczne. Zwłaszcza jeżeli pomyśleć, że np. w Argentynie reprezentacji piłkarskiej nie wolno latać jednym samolotem. Czy tę tragedię można porównać […]

Przeszczepy serca od pacjentów uznanych za martwych według kryteriów krążeniowych, mogłyby uratować życie wielu osobom oczekującym na transplantację. Jest jednak drobny, ale ważny szczegół – trzeba utrzymać funkcjonowanie narządu w organizmie przez krótki czas po śmierci dawcy. Badania przeprowadzone w ostatnich latach przez uczonych z University of Cambridge potwierdziły, że jest to wykonalne. Aby mogła […]

Są miejsca na świecie, którym wręcz lubimy przypisywać nadzwyczajne moce i nieziemskie czasem pochodzenie. Do takich punktów na mapie należy z pewnością anomalia grawitacyjna w Karpaczu na ulicy Strażackiej. Czym jest ten tajemniczy punkt X i czy naprawdę czuć w nim mniejsze przyciąganie ziemskie? Karpacz jest popularną miejscowością turystyczną, którą zarówno zimą, jak i latem […]

Przez pierwsze kilkanaście stuleci swej historii  Chińczycy nie tworzyli jednego  państwa, lecz konglomerat mniejszych niezależnych terytoriów, połączonych w luźną konfederację, uznającą rytualny prymat królów – kapłanów, najpierw wywodzących się z dynastii Shang, później w XI wieku p.n.e. zastąpionych przez ród Zhou. Z biegiem stuleci kontrola sprawowana przez suwerena coraz bardziej słabła, aż w V wieku […]

Masywy górskie wydają się być czymś bardzo stabilnym, wręcz nieruchomym. Nic bardziej mylnego. Te obszary na Ziemi są istnym geologicznym laboratorium, w którym tworzą się nowe formy terenu. Czy wypiętrzanie gór może trwać w nieskończoność? Jeśli tak, to jak wysoko mogą urosnąć góry na świecie? Sprawdziliśmy, czy Rysy w Tatrach staną się kiedyś tak wysokie, […]

Opuszczone miasta są atrakcją dla miłośników mocnych wrażeń. Eksploracje tego typu miejsc wpisują się znakomicie w formę urbexu. Poznajmy 6 przykładów miejscowości, które oficjalnie nie widnieją już na mapach jako miasta (lub inne jednostki administracyjne), ale nadal w terenie można spotkać pozostałości ich zabudowań. Urbex jest pojęcie stosunkowo nowym i odnosi się, jak angielska pełna […]

W długich, trwających ponad milenium dziejach Bizancjum mury cesarskiego Wielkiego Pałacu w Konstantynopolu widziały wiele niezwykłych kobiet, pretendujących do władzy nad imperium. Zazwyczaj działały zakulisowo, pociągając za sznurki ze swych komnat i doradzając noszącym tytuł bazyleusa (cesarza) mężom. Jednakże cesarzowa Irena, żona Leona IV i matka Konstantyna VI jako jedyna odważyła się samodzielnie zasiąść na […]

Znajdziemy je w Polsce i Czechach, ale również na innych kontynentach. Kaplice czaszek przyciągają uwagę tysięcy turystów, którzy pragną zobaczyć na własne oczy tak upiornie urządzone miejsca. Gdzie należy pojechać, aby poznać jedne z najsłynniejszych ossuariów? Kaplice czaszek, jak sami przy pierwszym skojarzeniu możemy się domyśleć, są obiektami sakralnymi, których wnętrze zdobią resztki ludzkich szkieletów. […]

To nie była czysta gra polskiego podziemia. Przez 70 lat panowało wokół niej milczenie. Czy dziś można usprawiedliwić współpracę polskich partyzantów z Niemcami przeciwko sowieckiej okupacji? Z dr. Rafałem Wnukiem, historykiem i współautorem książki „Czerwone Bagno. Konspiracja i partyzantka antysowiecka w Augustowskiem wrzesień 1939 – czerwiec 1941” rozmawia Andrzej Fedorowicz Focus Historia: Książka „Czerwone Bagno” […]

Z profesorem Michałem Kopczyńskim, historykiem, wykładowcą Uniwersytetu Warszawskiego, redaktorem naczelnym magazynu ,,Mówią Wieki” – rozmawia Łukasz Czarnecki. Szanowny Panie Profesorze, Polacy są generalnie społeczeństwem o korzeniach chłopskich. Dlaczego zatem, myśląc o polskiej historii, zapatrzeni jesteśmy w szlachecką Rzeczpospolitą, utożsamiamy się z waćpanami w kontuszach i zachwycamy ich złotą wolnością? Przecież przodkowie większości z nas w […]

Z Robertem Kowalskim, popularyzatorem romantyzmu, twórcą fanpage’a Paryskie Salony Romantyków, autorem powieści Wieszczowie – rozmawia Łukasz Czarnecki Panie Robercie, wizja trzech wieszczów, jaką wpaja się uczniom w szkołach, jest wyjątkowo nieciekawa, podczas gdy Mickiewicz, Słowacki czy Krasiński mieli niezwykle barwne osobowości. Zgodzi się Pan z nieco prowokacyjnym stwierdzeniem, że wielcy polscy poeci romantyzmu byli swego […]

Nazwy geograficzne, a egzonimy w szczególności, ciągle przysparzają nam wielu trudności. Czasem nie wiemy, jakich określeń na dane państwo czy miasto używać – w oryginalnym języku, angielskiej wersji czy może wymyślać po polsku? Poznajmy 10 miejsc na świecie, które zmieniły nazwę, ale nadal zdarza się nam używać tej starej. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami […]

Turkmenistan to jedno z najbardziej niedostępnych państw na świecie. Nie przeszkadza to tysiącom turystów i poszukiwaczy przygód, aby przybywali tutaj. Wszystko po to, aby zobaczyć „Wrota piekieł” – pożar złoża gazu, który nieprzerwanie płonie od ponad 50 lat. Prawdopodobnie, bo co do genezy powstania wielkiego zapadliska nie ma do dzisiaj jednego wyjaśnienia. Czy turkmeńskie wrota […]

Jak funkcjonowały społeczności neolitycznych pasterzy przed tysiącami lat? Czy bydło było dla nich istotnym zasobem? Na te pytania starają się odpowiedzieć polscy archeolodzy, którzy w Sudanie odkryli cmentarzysko sprzed 7000 lat. Poza szczątkami ludzkimi znaleźli tam również tajemnicze przedmioty, którymi najpewniej upuszczano krowom krew. W jakim celu to robiono? Naukowcy z Instytutu Archeologii i Etnologii […]

Z Witoldem Vargasem – pisarzem i ilustratorem, współautorem stworzonych wraz z Pawłem Zychem książek Bestiariusz słowiański i Święci i biesy oraz szeregu pozycji z cyklu Legendarz – rozmawia Łukasz Czarnecki Zacznijmy od samych początków. W roku 2012 do księgarń trafia stworzony Pana wspólnie z Pawłem Zychem Bestiariusz słowiański. Książka osiągnęła wielki sukces, doczekała się drugiego […]

Czy tylko dinozaury były jedynymi gadami siejącymi postrach w historii naszej planety? Nie do końca. Gigantyczne zwierzęta nie wyewoluowałyby, gdyby nie ich przodkowie, którzy dominowali miliony lat przed epoką jury i kredy. Mowa dokładnie o triasowych gadach – poznajmy kilku przedstawicieli fauny sprzed ponad 200 milionów lat. Dinozaury dominowały na Ziemi w epoce jury i […]

Systemy kaucyjne polegające na zwrocie butelek szklanych, plastikowych i puszek funkcjonują już w kilkunastu krajach europejskich. W Polsce również taki będzie działać. Czasu pozostało niewiele i nowe prawo powinno być procedowane już teraz. Poznajmy kilka warunków, które muszą być spełnione, aby system kaucyjny w Polsce osiągnął sukces. Tylko wówczas przyroda odetchnie z ulgą. Wyobraźmy sobie […]

Myślenie proekologiczne coraz bardziej zakorzenia się w europejskim społeczeństwie. Kilkanaście krajów na naszym kontynencie wprowadziło system kaucyjny, który okazał się strzałem w dziesiątkę. Dzięki niemu oszczędzamy na produkcji nowego plastiku, metalu i szkła, a dostajemy za to czystszą przestrzeń publiczną. Dowiedzmy się, jak działają te systemy w Finlandii i Estonii. Na początku zacznijmy od samej […]

Na naszych oczach pisze się historia farmakologii. Zgodnie z nowymi ustaleniami, testy na zwierzętach nie są już wymagane przez FDA, aby wprowadzić nowy lek na rynek. Coraz częściej zastępują je organoidy, które w ostatnich latach są prawdziwymi “gwiazdami” biologii. To wielkie zwycięstwo dla zwierząt, ale czy na pewno nie odbije się negatywnie na naszym zdrowiu? […]

Świstaki lubią wiatraki. Łasice szanują wodne prądnice. Żbiki podziwiają fotowoltaiki. Tak brzmią hasła reklamowe najnowszej kampanii Polskiej Grupy Energetycznej, która zachwala proekologiczną politykę koncernu. Sprawdziliśmy nie tylko, w jakim stopniu PGE ma pojęcie o polskiej faunie, ale również, czy rzeczywiście panele słoneczne, turbiny wiatrowe czy zapory wodne są takie zwierzolubne, jak koncern twierdzi. PGE ruszyło […]

Nikt z nas nie lubi chorować. Niestety, wszelkiej maści problemy zdrowotne są na trwałe wpisane w ludzkie życie. Szczęśliwie w XXI wieku mamy dostęp do osiągnięć współczesnej medycyny, pomagających skutecznie leczyć wiele przypadłości, które jeszcze sto lat temu doprowadzały do rychłej śmierci cierpiącego na nie nieszczęśnika. W zupełnie innej sytuacji byli średniowieczni Europejczycy. Medycyna jest […]