Centrum naszej galaktyki, otoczenie supermasywnej czarnej dziury Sgr A* to naprawdę fascynujące miejsce, w którym nic nie przypomina tak naprawdę tego, co znamy z naszego spokojnego gwiezdnego otoczenia. Astronomowie odkryli niedawno, że obszar ten jest jeszcze bardziej tajemniczy, niż nam się wydawało. Otóż w bezpośrednim otoczeniu czarnej dziury znajduje się zagęszczenie materii, które dokładnie co […]

Na pierwszy rzut oka nie wiadomo, co tak naprawdę widać na najnowszym zdjęciu opublikowanym przez zespół Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba. Mamy w kadrze jedynie wielobarwny strumień materii, którego źródło nie wyróżnia się jakoś szczególnie na zdjęciu. Tak właśnie wygląda zdjęcie obiektu Herbiga-Haro skatalogowanego pod numerem HH797. Co do zasady obiekty Herbig-Haro to niewielkie aktywne obszary […]

Kiedy astronomowie odkrywali pierwsze planety pozasłoneczne, niemal każda z nich natychmiast trafiała na pierwsze okładki gazet i czasopism. Kiedy jednak egzoplanety zaczęły się pojawiać coraz częściej, stały się one czymś powszechnym. Na przestrzeni trzech dekad naukowcy odkryli i potwierdzili istnienie ponad 5500 planet słonecznych, a dziesięć tysięcy kolejnych wciąż czeka na potwierdzenie. To, czego jednak […]

Od 2000, kiedy to pierwsza załoga dotarła na pokład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej roku, nie było ani jednego dnia, w którym w przestrzeni kosmicznej nie byłoby żadnego człowieka. Wychodzi zatem na to, że od 23 lat każdego dnia z pokładu stacji kosmicznej ktoś przez okno spogląda na krzywiznę Ziemi oraz na delikatną poświatę ziemskiej atmosfery wyraźnie […]

Poszukiwacze zórz polarnych nie będą dzisiaj spali spokojnie. W środę wieczorem na powierzchni Słońca doszło do silnego rozbłysku klasy M9.8. Temu rozbłyskowi towarzyszył koronalny wyrzut masy. Tak się jednak składa, że ów obłok plazmy wyrzucony w przestrzeń kosmiczną zmierza w kierunku Ziemi. Kiedy do nas dotrze, możemy się spodziewać zórz polarnych nawet na tych szerokościach, […]

Wyobraź sobie, że jesteś astronautą i znajdujesz się właśnie na orbicie okołoziemskiej. Nie, nie. Nie jesteś ani w statku kosmicznym Orion, ani Crew Dragon, ani nawet na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Jesteś tylko ty, przestrzeń kosmiczna i błękitna Ziemia gdzieś daleko pod twoimi nogami. Jak się czujesz? Mimo tego, że ludzkość teoretycznie podbija przestrzeń kosmiczną […]

Astronomowie bezustannie starają się rozwikłać tajemnicę procesów powstawania planet i całych układów planetarnych. Na przestrzeni ostatnich trzech dekad udało się odkryć ponad 5000 planet pozasłonecznych. W tej grupie znajdują się zarówno planety skaliste, jak i gazowe, młode oraz stare. Część z nich jest znacznie starsza od wszystkich planet Układu Słonecznego, a inne znajdują się dopiero […]

Kiedy włączasz dowolne urządzenie elektryczne, choć nie widać tego gołym okiem, to w znajdującym się w nim obwodzie elektrycznym rozpoczyna się w nim przepływ strumienia naładowanych cząstek. Czy jednak zawsze owe naładowane cząstki płyną w ten sam sposób? Okazuje się, że w niektórych materiałach sytuacja jest dużo bardziej skomplikowana. Najnowsze odkrycie dotyczy dość egzotycznych materiałów, […]

Czasy, w których ludzie osobiście będą zwiedzać Układ Słoneczny, skacząc na pokładzie statków kosmicznych z jednej planety na drugą to wciąż jeszcze odległa przyszłość. Wystarczy tutaj zauważyć, że jak dotąd garstka śmiałków dotarła jedynie na powierzchnię Księżyca oddalonego od nas o 360 000 kilometrów. Do Marsa, w najlepszym ułożeniu jest ponad 60 milionów kilometrów, nie […]

Naszym domem na galaktycznym osiedlu jest Droga Mleczna, masywna galaktyka, której dysk ma średnicę około 100 000 lat świetlnych. W dysku tym upakowanych jest wokół centralnej supermasywnej czarnej dziury od 200 do 400 miliardów gwiazd. Nasza galaktyka należy tym samym do galaktyk masywnych. Kiedy jednak spojrzymy na nasze bezpośrednie otoczenie, zobaczymy, że wokół Drogi Mlecznej […]

Mogłoby się zdawać, że do XXI wieku podróżnicy wszelkiej maści, ale także wszystkie instrumenty badawcze, czy nawet satelity obserwujące powierzchnię Ziemi z wysokości kilkuset kilometrów zobaczyły już wszystko, co da się zobaczyć na powierzchni Ziemi. Okazuje się jednak, że wciąż na powierzchni naszej planety można znaleźć coś, czego nie widział nikt wcześniej. Powierzchnia Ziemi w […]

Z roku na rok na powierzchni Ziemi rejestruje się coraz więcej rekordowo ciepłych dni, tygodni, czy miesięcy. Wszystko wskazuje na to, że 2023 rok będzie najcieplejszym rokiem w historii pomiarów. To sprawia, że coraz większa część ludzkości coraz częściej wystawiana jest na ekstremalnie wysokie temperatury. To sprawia, że już teraz rośnie liczba osób, których organizmy […]

Jednym z wąskich gardeł w przechodzeniu na odnawialne źródła energii w celu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, a tym samym ograniczenia wzrostu średnich temperatur jest czas niezbędny na wyprodukowanie, a następnie instalację turbin wiatrowych czy paneli fotowoltaicznych. W przypadku farm morskich problemem jest na przykład dostępność specjalistycznych statków zdolnych do transportu, a następnie instalacji kolejnych turbin […]

Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba, najnowsze flagowe obserwatorium kosmiczne, zwrócił ostatnio swoje 6,5-metrowe pozłacane zwierciadło w kierunku egzoplanety WASP-80 b, która — tak się dobrze składa — z perspektywy teleskopu od czasu do czasu przechodzi na tle tarczy swojej gwiazdy macierzystej. Dzięki temu teleskopowi udało się zajrzeć głęboko w atmosferę planety i poznać jej skład chemiczny. […]

Na początku wszechświat był bardzo mały, a potem zaczął się rozszerzać. Po niemal czternastu miliardach lat proces rozszerzania się wszechświata nie tylko nadal trwa, ale także przyspiesza. Jak na razie nie jesteśmy w stanie ustalić tempa, w jakim obiekty się od siebie we wszechświecie bezustannie oddalają. Dwie główne metody pomiaru tempa ekspansji wszechświata dają zbliżone, […]

Kiedy patrzy się na postęp naukowy na przestrzeni stuleci, można odnieść wrażenie, że kiedyś naukowcy poznawali zagadnienia fundamentalne dotyczące otaczającego ich świata, a teraz żyjemy w erze badań fizyki cząstek subatomowych, mechaniki kwantowej i prób stworzenia ogólnej sztucznej inteligencji. A jednak jak się okazuje, wciąż istnieją zagadki, które zdają się elementarne, których jakoś nie udało […]

Komety są jednymi z najbardziej fascynujących obiektów pojawiających się na nocnym niebie. Wynika to z tego, że zazwyczaj ciężko jest przewidzieć, kiedy się one pojawią i kiedy — jeżeli w ogóle — do nas powrócą. Nic zatem dziwnego, że astronomowie starają się szczegółowo obserwować każdą kometę, którą uda się na niebie dostrzec. Od kilku miesięcy […]

Astronomowie mniej więcej wiedzą, jakie procesy doprowadziły do powstania planet skalistych oraz gazowych olbrzymów w Układzie Słonecznym. Odkąd jednak trzy dekady temu rozpoczęła się era odkrywania planet krążących wokół innych gwiazd, okazało się, że we wszechświecie istnieje znacznie więcej typów planet, które po prostu nie mają swoich odpowiedników w naszym układzie planetarnym. Okazało się na […]

Najbliższą supermasywną czarną dziurą jest Sagittarius A, znajdująca się w centrum naszej galaktyki, w odległości około 27 000 lat świetlnych od Ziemi. Na przestrzeni ostatnich kilku dekad dowiedzieliśmy się, że taki sam obiekt znajduje się w centrum każdej masywnej galaktyki. Zazwyczaj obiekty tego typu obserwujemy pośrednio, dzięki otaczającej je materii tworzącej gęsty i niezwykle gorący […]

Wystarczy spojrzeć na zdjęcia galaktyk wykonywane za pomocą dużych teleskopów naziemnych i kosmicznych. Masywne galaktyki przykuwają wzrok obserwatora istnym rojem gwiazd najczęściej uporządkowanym w kształt galaktyki spiralnej podobnej do Drogi Mlecznej czy też pobliskiej Galaktyki Andromedy. Widząc rozsiane w nich setki miliardów gwiazd, można odnieść wrażenie, że w takich galaktykach bezustannie muszą powstawać kolejne gwiazdy. […]

W sobotę, 18 listopada z kompleksu Starbase w Boca Chica w Teksasie w swój drugi lot testowy wystartowała rakieta Starship/Super Heavy. Zgodnie z założeniami rakieta nie miała trafić na orbitę, a jedynie wykonać lot suborbitalny, w którym miałaby wykonać 3/4 okrążenia wokół Ziemi. Celem lotu było przetestowanie nowego stanowiska startowego, pierwszego stopnia rakiety, nowego sposobu […]

To się musiało stać prędzej czy później, choć jeszcze kilka lat temu nikt zapewne nie sądził, że dzielą nas od tego lata, a nie dekady. Ten moment w końcu nadszedł. Po raz pierwszy w historii średnia globalna temperatura w ostatni piątek była wyższa o ponad dwa stopnie Celsjusza w porównaniu do temperatur z okresu sprzed […]

Merkury, pierwsza planeta od Słońca i zarazem najmniejsza z ośmiu planet Układu Słonecznego, to przede wszystkim pozbawiony atmosfery skalisty glob skąpany w olbrzymiej ilości promieniowania słonecznego. Usiana kraterami powierzchnia planety za dnia rozgrzewa się do ponad 400 stopni Celsjusza, aby w nocy schładzać się do -163 stopni Celsjusza. Nie jest to zatem planeta, o której […]

Znajdując się na powierzchni Ziemi na co dzień, nie interesujemy się przesadnie tzw. pogodą kosmiczną. Zmiany w strumieniu promieniowania słonecznego docierającego w nasze otoczenie interesują nas jedynie wtedy, kiedy docierają do nas zaburzenia wywołane rozbłyskami słonecznymi, czy koronalnymi wyrzutami masy. Na co dzień jednak pole magnetyczne naszej planety skutecznie izoluje nas od takich zmian. Zupełnie […]