W ciągu ostatnich trzydziestu lat astronomowie odkryli już ponad pięć tysięcy planet krążących wokół innych gwiazd niż Słońce. Wśród nich udało się znaleźć wiele rodzajów planet, które nie mają swojego odpowiednika w Układzie Słonecznym, takie jak gorące jowisze, superziemie czy minineptuny. Teraz naukowcy odkryli kolejną planetę, która nie pasuje do żadnej z tych kategorii. Zespół […]

Wciąż jeszcze środowisko astronomów i miłośników astronomii nie ochłonęło po wystrzeleniu w przestrzeń kosmiczną Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba. Choć teleskop już od roku regularnie przesyła na Ziemię fascynujące zdjęcia bliskiego i odległego kosmosu, to wciąż sprawiają one, że co kilka tygodni słychać dźwięk szczęk opadających z wrażenia na samą podłogę. W tym tygodniu jednak na […]

Sześćdziesiąt pięć milionów lat temu w powierzchnię Ziemi uderzyła około dziesięciokilometrowa planetoida. Zdarzenie to zakończyło raz na zawsze trwające od ponad 130 milionów lat panowanie dinozaurów na powierzchni Ziemi i umożliwiło rozpoczęcie nowej ścieżki ewolucji, która ostatecznie doprowadziła do powstania człowieka i cywilizacji na powierzchni naszej planety. Nie zmienia to jednak faktu, że 65 milionów […]

Wbrew temu co widzimy w swoim otoczeniu, wszechświat składa się ze znacznie większej ilości materii, niż jesteśmy w stanie dostrzec nie tylko za pomocą oczu, ale także jakiejkolwiek innych instrumentów badawczych. Problem w tym, że bezpośrednio jesteśmy w stanie dostrzegać jedynie materię barionową. Ciemna materia, o której istnieniu wiemy wyłącznie dzięki jej wpływowi grawitacyjnemu na […]

Stosunkowo rzadko się zdarza, aby w ciągu jednego miesiąca kalendarzowego można było obserwować dwie pełnie Księżyca. Znacznie rzadziej się jednak zdarza, aby obydwie pełnie dotyczyły superksiężyców. Sierpień będzie właśnie takim miesiącem. Aby dwie pełnie zmieściły się w jednym miesiącu, pierwsza z nich musi pojawić się już w pierwszych dniach, wszak między kolejnymi pełniami jest zwykle […]

Pokolenie obecnych czterdziestolatków było ostatnim, które do szkoły chodziło w czasach, gdy w Układzie Słonecznym było dziewięć planet. W 2006 roku Międzynarodowa Unia Astronomiczna w obliczu odkryć kolejnych obiektów w Pasie Kuipera postanowiła stworzyć osobną kategorię obiektów, tzw. planet karłowatych, do której przesunęła m.in. Ceres, dotychczas największą planetoidę Pasa Głównego, oraz Plutona, dotychczas najodleglejszą planetę […]

Odkąd człowiek zaczął odkrywać planety krążące wokół innych gwiazd niż Słońce, wiemy, że we wszechświecie możemy znaleźć planety zarówno znacznie starsze od czegokolwiek, co możemy znaleźć w Układzie Słonecznym, jak i planetarne noworodki, które do poziomu rozwoju Ziemi czy Jowisza dotrą dopiero za kilka miliardów lat. Krótko mówiąc, tak samo jak gwiazdy, tak i planety […]

Spoglądając w nocne niebo, mamy wrażenie, że z nocy na noc, z roku na rok, a nawet z dekady na dekadę nic się ono nie zmienia. Kształty gwiazdozbiorów wydają się być niezmienne przez całe stulecia, choć przecież każda gwiazda podąża gdzieś w swoją własną stronę. Odległości w przestrzeni kosmicznej sprawiają jednak, że w trakcie jednego […]

Nie, wbrew pozorom nie chodzi ani o Wenus, ani o Marsa. W tytule artykułu mowa o Księżycu, bo to on oddalony od nas o zaledwie 350-420 tysięcy kilometrów jest najbliższym nam globem. Do dwóch wcześniej wspomnianych planet mamy już od kilkudziesięciu do kilkuset milionów kilometrów w zależności od pory roku. Księżyc, być może przez to, […]

Wyobraź sobie oddaloną od cywilizacji równinę między wzgórzami, na której stoi niewielka wieża, otoczona gigantycznym pierścieniem. Gdy zbliżasz się do niego, zauważasz, że składa się on z setek czasz radioteleskopów stojących jeden obok drugiego. To widok iście surrealistyczny, ale właśnie taka konstrukcja rozpoczęła właśnie pracę w chińskiej prowincji Syczuan. Powyższy opis pasuje idealnie do Daocheng […]

Na terenie Szwajcarii udało się znaleźć coś naprawdę nietypowego. To fragment broni wykonany z meteorytu.  Wykorzystywanie takiego kosmicznego oręża (a w zasadzie amunicji, ponieważ chodzi o grot strzały) brzmi jak futurystyczna wizja bądź element opowieści o pozaziemskich gościach. W rzeczywistości cała historia mogła być jednak znacznie bardziej przyziemna. Mówimy bowiem o znalezisku z epoki brązu. […]

Komety są jak koty, chodzą własnymi ścieżkami i nigdy nie wiadomo kiedy się pojawią i kiedy znikną z ziemskiego nieboskłonu, dlatego też należy zwrócić uwagę na każdą, która się pojawia, bo nigdy nie wiadomo, ile będziemy musieli czekać na następną. Teraz na przykład uwagę astronomów przykuwa kometa 12P/Pons-Brooks, która powoli zbliża się do centrum Układu […]

Słońce to jedyna gwiazda, jaką z Ziemi jesteśmy w stanie oglądać inaczej niż jako pojedynczy punkt na niebie. Mimo tej bliskości Słońce wciąż skrywa przed nami wiele tajemnic. Jedna z największych znajduje się nie tyle w samym Słońcu, ile w jego bezpośrednim otoczeniu. Możliwe jednak, że naukowcy właśnie znaleźli jej rozwiązanie. Słońce należy do kategorii […]

Matematyka to podobno królowa nauk i wygląda na to, że to powiedzenie będzie wkrótce równie prawdziwe na Ziemi, jak i na przykład na Księżycu. Naukowcy proponują bowiem, by pewna matematyczna sztuczka, licząca już 800 lat, została wykorzystana w czasie eksploracji Srebrnego Globu. Tam miałaby ona pomóc w poznawaniu zakątków naszego naturalnego satelity. Za pomysłem stoi […]

Eksploracja przestrzeni kosmicznej za pomocą teleskopów naziemnych i kosmicznych to fascynujące zajęcie. Dużo ciekawsze jednak jest wysyłanie lądowników i łazików, które osiadają na powierzchni globów innych niż Ziemia i na miejscu fotografują swoje bezpośrednie otoczenie. Jak dotąd doskonale wychodzi nam to na powierzchni Księżyca i Marsa. Obserwując powierzchnię tych zupełnie nieziemskich globów, można czasem odnieść […]

Jak powstają planety takie jak Ziemia, na których po pewnym etapie rozwoju może z czasem rozwinąć się życie? Skąd bierze się woda na powierzchni planet skalistych? Jakie są szanse na to, że takich planet we wszechświecie są całe miliardy? To jedne z najciekawszych pytań, na które starają się odpowiedzieć zarówno planetolodzy, jak i astronomowie. Kosmiczny […]

Kiedy tylko astronomowie zaczęli uważniej przyglądać się dalekiemu kosmosowi, zauważyli, że coś im nie pasuje. Niemal sto lat temu obserwując ruch galaktyk w gromadzie Coma, badacze dostrzegli, że część z tych galaktyk powinna zostać z gromady wyrzucona, jeżeli uwzględni się oddziaływanie całej materii widzianej w tejże gromadzie galaktyk. Mimo to galaktyki trzymały się swoich gromad. […]

Ziemia jest jak dotąd jedyną znaną ludzkości planetą, na której istnieje życie. Nasłuchiwanie wszechświata trwające od kilku dobrych dekad nie przyniosło ani jednego sygnału, który można by było zinterpretować jako pochodzący od obcej cywilizacji. Choć wpatrujemy się w miliardy gwiazd w naszej galaktyce i w miliardy galaktyk poza nią, kosmiczna cisza jest wprost zdumiewająca. Intuicja […]

Na terenie portu kosmicznego SaxaVord, który ma w przyszłości działać na terenie Wielkiej Brytanii, archeolodzy natrafili na obiekty sprzed kilku tysięcy lat. Chodzi między innymi o starożytne groby wypełnione ludzkimi szczątkami. Wspomniana jednostka ma mieścić się na półwyspie Lamba Ness w Unst i jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, to na jej terenie dojdzie do […]

O drugiej planecie od Słońca mówi się, że jest bliźniaczką Ziemi. Faktycznie, Wenus ma niemal dokładnie takie same rozmiary jak nasza planeta, jest planetą skalistą i posiada gęstą atmosferę. Na tym jednak podobieństwa się kończą. Wskutek ekstremalnego efektu cieplarnianego warunki panujące na powierzchni tej planety można porównać tylko z wizjami piekła pojawiającymi się w literaturze. […]

Od ponad trzydziestu lat astronomowie bezustannie odkrywają nowe planety krążące wokół gwiazd innych niż Słońce. Choć jeszcze na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku nie znaliśmy ani jednej planety poza Układem Słonecznym, to dzisiaj znamy ich już ponad 5300. W tak dużej liczbie musiały się trafić planety naprawdę wyjątkowe. Tak też jest w przypadku odkrytej niedawno […]

Sześćset trzydzieści cztery lata świetlne od Ziemi w gwiazdozbiorze Ryb znajduje się gwiazda, wokół której krąży osobliwa planeta. Choć z pewnością życia tam nie znajdziemy, to nawet próba wyobrażenia sobie warunków panujących na powierzchni takiej planety stanowi spore wyzwanie dla miłośników astronomii. Teraz naukowcy z Abu Zabi wskazują, że planeta może mieć wprost fascynującą historię. […]

Kiedy gwiazda o masie zbliżonej do Słońca po miliardach lat swojego życia przejdzie już przez stadium czerwonego olbrzyma i zacznie tracić swoje zewnętrzne powłoki, stopniowo będzie odsłaniała swoje gorące jądro. To właśnie ono z czasem zostanie jedyną pozostałością po gwieździe. We wnętrzu tego obiektu o rozmiarach zbliżonych do rozmiarów Ziemi i masie zbliżonej do masy […]

Kiedy gwiazda o masie Słońca kończy swój żywot, przechodzi najpierw w stadium czerwonego olbrzyma, a następnie odrzuca swoje zewnętrzne powłoki (które przez chwilę tworzą mgławicę planetarną) i ostatecznie pozostaje po niej jedynie skurczone jądro o masie zbliżonej do Słońca i rozmiarach zbliżonych do rozmiarów Ziemi, czyli tzw. biały karzeł. W przypadku gwiazd o masie od […]