Sondy krążące wokół Czerwonej Planety, lądowniki, łaziki i helikoptery, od niemal trzydziestu lat bezustannie dostarczają nam nowych danych o atmosferze i powierzchni najciekawszej planety Układu Słonecznego. Aby jednak poznać całą planetę potrzeba także wiedzy o tym, co znajduje się pod powierzchnią. Badaniem wnętrza Marsa przez dobrych kilka lat zajmował się lądownik InSight wyposażony w najnowocześniejszy […]

Dzięki współpracy fizyków ze studentami być może wreszcie uda się wyjaśnić, w jaki sposób dochodzi do przegrzewania korony słonecznej. Najnowsze ustalenia stoją w sprzeczności z tym, co przypuszczano do tej pory, dlatego cała sprawa jest jeszcze bardziej intrygująca. Być może badania nie zakończyłyby się sukcesem, gdyby nie pomoc prawie 1000 studentów Uniwersytetu Kolorado w Boulder. […]

Spoglądając w nocne rozgwieżdżone niebo wielu z nas zastanawia się, czy przypadkiem nieświadomie nie spoglądamy w kierunku jakiejś gwiazdy, wokół której krąży planeta, na której istnieje nie tylko życie, ale jakaś zaawansowana cywilizacja. Taka myśl może być niepokojąca, bowiem na nocnym niebie gwiazd są – zdawać by się mogło – całe tysiące gwiazd. W rzeczywistości, […]

Na początku wszechświata nie było żadnego światła, potem zaczęły powstawać pierwsze gwiazdy i te pierwsze gwiazdy zupełnie nie przypominały tych, które obecnie możemy zobaczyć na nocnym niebie. Były to majestatyczne, ogromne gwiazdy, których światło rozświetliło wszechświat. Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba jako pierwszy właśnie odkrył pierwsze ślady po takich gwiazdach. Jak dotąd badając przestrzeń kosmiczną, zarówno […]

Na przestrzeni kilku ostatnich dekad ludzkość wysłała w przestrzeń kosmiczną wiele wspaniałych obserwatoriów obserwujących przestrzeń kosmiczną niemal w całym spektrum promieniowania elektromagnetycznego. Część z nich niestety już zakończyła swoją misję. Teraz jednak po raz pierwszy pojawił się plan wskrzeszenia już niedziałającego instrumentu w przestrzeni kosmicznej. Kosmiczny Teleskop Spitzera to jeden z legendarnych, spektakularnych sukcesów NASA. […]

Odkąd człowiek zaczął regularnie odkrywać planety krążące wokół gwiazd innych niż Słońce miną wkrótce już trzy dekady. W tym czasie udało się odkryć i potwierdzić istnienie ponad 5000 planet różnego typu, od planet skalistych, przez wszystkie etapy pośrednie, aż po gigantyczne gazowe olbrzymy. Wiele z tych planet nie przypomina żadnej z tych, które znamy z […]

Słońce to obiekt, dzięki któremu na Ziemi może istnieć życie, choć nasza gwiazda ma też nieco mroczniejszą stronę: związaną z nagłymi rozbłyskami, które mogą wywołać szereg problemów. I choć w ostatnim czasie aktywność naszej gwiazdy rośnie, to mimo wszystko nie stwarza ona bardzo rozległych problemów. Jasne, zdarzyło się, iż uszkodzonych zostało kilkadziesiąt satelitów Starlink, a […]

Kosmiczny Teleskop Hubble’a wykonujący obserwacje w zakresie promieniowania widzialnego i bliskiej podczerwieni od trzech dekad zachwyca nas zdjęciami przestrzeni kosmicznej. Zdecydowanie jednymi z najbardziej urodziwych i fascynujących obiektów, które udało mu się w trakcie swojej misji sfotografować są gromady kuliste, sferycznie symetryczne grupy powiązanych ze sobą grawitacyjnie gwiazd. W takiej gromadzie może znajdować się od […]

Od dziesięcioleci naukowcy próbują rozwikłać zagadkę pochodzenia wody na powierzchni Ziemi. Owszem, nasza planeta znajduje się w idealnej odległości od Słońca, aby na powierzchni mogła występować woda w stanie ciekłym, która jak wiadomo jest jednym z czynników warunkujących powstanie życia takiego, jakie znamy. Skąd jednak ta woda się na powierzchni trzeciej planety od Słońca wzięła, […]

W kwietniu na orbicie wokół Księżyca doszło do spotkania dwóch sond kosmicznych, które z orbity fotografują i badają powierzchnię naszego jedynego naturalnego satelity. To chyba najlepszy dowód na to, że przestrzeń wokół Księżyca staje się domeną szeroko pojętej eksploracji. To rodzi nadzieję na to, że bliskie są już czasy, w których na powierzchni Księżyca będą […]

Gdybyśmy spojrzeli na Drogę Mleczną od góry, w centrum znajdziemy zgrubienie centralne z supermasywną czarną dziurą SgrA*. Otaczający ją dysk gwiazd, pyłu i gazu ma promień 50 000. W połowie odległości od środka do zewnętrznej krawędzi, w odległości od około 27 000 lat świetlnych od centrum znajduje się Układ Słoneczny i wszyscy astronomowie, jacy kiedykolwiek […]

Dzięki ostatnim działaniom Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba naukowcy mogą spojrzeć na GJ 1214b, czyli jednego z tzw. mini-Neptunów.  Cechą charakterystyczną takich egzoplanet są ich rozmiary, ponieważ mini-Neptuny mają zazwyczaj od 1,7 do 3,9 promienia Ziemi. Z jednej strony są one więc większe od typowych skalistych planet takich jak nasza, ale i mniejsze od gazowych olbrzymów. […]

Kiedy na przestrzeni lat i dekad spoglądamy w nocne niebo niezależnie od tego, jakie zmiany zachodzą na powierzchni Ziemi możemy być pewni, że na nocnym niebie znajdziemy zawsze te same niezmienne kształty. Można nawet ulec złudzeniu, że położenie gwiazd na niebie jest stałe. Wielki Wóz wygląda wszak zawsze tak samo, Orion co zimę wraca na […]

Supernowe są potężnymi eksplozjami, do których dochodzi pod koniec życia masywnej gwiazdy. Kiedy w 2014 roku astronomowie z Uniwersytetu Minnesoty odkryli supernową na jednym ze zdjęć wykonanych za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a nie mogli się spodziewać, jak dużo informacji nie tylko o gwieździe, ale także o wszechświecie nam ona przyniesie. Analizując to zdjęcie naukowcy zauważyli, […]

Nie jest to pierwszy raz, kiedy lądowniki czy łaziki marsjańskie odkrywają na powierzchni Czerwonej Planety, na której przecież nigdy nie stanął żaden człowiek, coś, co zupełnie tam nie pasuje. Wszak skoro nie było tam ludzi, to skąd wzięła się tam łyżeczka do herbaty? Teraz na dodatek łazik Curiosity znalazł na Marsie książkę. Ewidentnie ktoś kiedyś […]

Mars jest absolutnie najbardziej kuszącą planetą w Układzie Słonecznym poza Ziemią. Zarówno naukowcy jak i miłośnicy eksploracji przestrzeni kosmicznej ze szczególnym uwielbieniem pod setek lat spoglądają w kierunku Marsa. To tam wszak mieli mieszkać ludzie, którzy według teorii z XIX wieku mieli być konstruktorami gigantycznymi kanałów irygacyjnych dostarczających wodę z czap polarnych, aż do równika. […]

Planety skaliste Układu Słonecznego mają łatwo w jednej kwestii. Bezsprzecznie wiadomo ile mają księżyców: Merkury i Wenus nie mają ani jednego, Ziemia ma jeden i to całkiem pokaźny i okazjonalnie jakiś kwazi-księżyc, który zaplącze się w okolicach punktów libracyjnych układu Słońce, Ziemia, i w końcu Mars ma dwa, aczkolwiek niewielkie i nieprzesadnie ciekawe. Za częścią […]

Oddalona o 12 miliardów lat świetlnych galaktyka GN20 jest jedną z najstarszych zaobserwowanych przez astronomów. Kluczową rolę w całym przedsięwzięciu odegrał rzecz jasna Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba. To właśnie dzięki niemu udało się uwiecznić ten niezwykły obiekt. Patrząc z perspektywy Ziemi, w obrębie GN20 wciąż dochodzi do formowania gwiazd. Jest to dość imponujące jak na […]

Od ponad roku społeczność astronomów wraz z opinią publiczną niemal bezustannie zachwycają się zdjęciami głębokiego kosmosu przesyłanymi na Ziemię z pokładu Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba. Nic w tym dziwnego, wszak JWST za pomocą swojego 6,5-metrowego zwierciadła i zdolności obserwacji przestrzeni kosmicznej w zakresie podczerwieni obserwuje miejsca, których ludzkość nigdy wcześniej nie była w stanie dojrzeć. […]

Jeżeli kiedykolwiek znajdziemy na Marsie ślady przeszłego lub obecnego życia, musimy uważnie sprawdzić, czy na pewno nie jest to życie „za bardzo” podobne do naszego. Znajdowane na powierzchni Ziemi meteoryty marsjańskie wskazują, że obie planety od czasu do czasu wymieniają się materiałem skalnym. Czasami coś z Marsa przyleci na Ziemię, czasami coś z Ziemi przyleci […]

Codziennie w atmosferę Ziemi wchodzi około czterdziestu ton kamieni z kosmosu. Niby jest to dużo, ale raczej nie mamy się czego bać. W ten budżet wliczają się liczne ziarna pyłu, które możemy dostrzec na chwilę po wejściu w atmosferę jako meteory i od czasu do czasu jakieś większe meteoroidy, z których większość nawet nie dociera […]

Słońce i krążące wokół niego planety powstały około 4,6 miliarda lat temu. Na przestrzeni swojej historii większość z tych obiektów stopniowo ewoluowała do stanu obecnego. Wiele danych wskazuje, że miliardy lat temu Mars był dużo bardziej przyjazny dla życia niż obecnie. Atmosfera otaczająca planetę była gęstsza, jądro we wnętrzu planety generowało pole magnetyczne chroniące ją […]

Dwieście siedemdziesiąt sześć dni. Tyle właśnie spędził na orbicie okołoziemskiej chiński bezzałogowy samolot kosmiczny. Tak samo jak w przypadku amerykańskiego samolotu X-37B, tak i tu nie wiadomo nic o misji realizowanej przez urządzenie. Warto tutaj pamiętać, że X-37B ma na swoim koncie znacznie dłuższe misje orbitalne. Ta zakończona w ubiegłym roku trwał ponad dwa i […]

Kiedy trzy dekady temu astronomowie odkrywali pierwsze planety krążące wokół innych gwiazd, ze zdumieniem stwierdzali, że odkrywają nie takie planety, jakich się spodziewali. Dotychczas bowiem było wiadomo, że w pobliżu gwiazdy znajdujemy układy skaliste, a znacznie dalej od nich znajdujemy gazowe olbrzymy. Tymczasem w bezpośrednim otoczeniu innych gwiazd zaczęliśmy odkrywać gazowe olbrzymy, których według ówczesnej […]