Najstarsze dzieci w rodzinie znajdują zatrudnienie w rządzie, inżynierii i nauce, średnie pracują jako mundurowi, nauczyciele i opiekunowie społeczni, a najmłodsze zostają artystami, pisarzami i sprzedawcami. Sprawdziliśmy, ile jest prawdy w powiedzeniu, że najstarsi bracia rządzą światem, a najmłodsi chcą go zmienić. Najstarsza z sióstr może przejawiać tendencję do dominowania w pracy, surowego oceniania przyjaciół […]

Poranna gazeta czy portal dostarcza nam dziś więcej informacji niż nasi przodkowie przyswajali przez całe życie. Żeby dokonywać jakichkolwiek wyborów, musimy się nauczyć, jak tymi informacjami zarządzać – mówi Noreena Hertz, ekonomistka i pisarka, autorka książki „Oczy szeroko otwarte” Focus: Po przeczytaniu twojej książki wszystko mi się skomplikowało. Okazuje się, że aby podjąć właściwą decyzję, […]

Chociaż jesteśmy przekonani, że podejmujemy decyzje samodzielnie i w dobrze rozumianym własnym interesie, nieświadomie ulegamy wpływom lub manipulacjom specjalistów od marketingu, polityków, handlowców i oszustów. Stopa w drzwi Sztuczka polega na tym, aby właściwą prośbę poprzedzić inną, drobną, którą adresat na pewno spełni. Jeśli żebrak najpierw spyta o godzinę, a dopiero potem wyciągnie rękę po […]

Nastolatki bywają agresywne i bezmyślne, ponieważ w ich mózgach trwa generalny remont tego, co odpowiada za zdrowy rozsądek. Dwanaście lat temu całą Polską wstrząsnęła tragiczna historia czternastoletniej Ani, która popełniła samobójstwo po tym, jak pięcioro jej rówieśników molestowało ją seksualnie na oczach całej klasy. A we wrześniu tego samego roku zakopiańska policja schwytała gang młodocianych […]

Mowa nienawiści nie jest zjawiskiem ani nowym, ani niezwykłym. Jednak dopiero internet dał hejterom możliwość robienia tego, co sprawia przyjemność ich niedojrzałym mózgom. Kiedy miałem pięć lat, pojechałem do Łodzi i spotkałem na ulicy ciemnoskórego studenta. Podszedłem do niego i spytałem: „A co ty tutaj robisz? Przecież mieszkasz w Afryce”. W moich rodzinnych Kielcach nigdy nie miałem kontaktu z kimś o tak odmiennym […]

Odczucie wstrętu chroni nas przed niektórymi chorobami, a nawet śmiercią. Czasem jednak przybiera tak nieracjonalną postać, że zaczyna szkodzić – i to nie tylko nam, ale też innym ludziom. Jak się bronić przed wstrętnymi skutkami wstrętu? Przyczyny śmierci uczestników wyprawy przez australijski interior z 1860 r. wciąż nie są do końca wyjaśnione. Gdy Robert O‘Hara […]

Źródło agresji znajduje się w najstarszych ewolucyjnie partiach mózgu. Mówiąc metaforycznie: spoczywa na samym jego dnie. Podobnie jak źródło empatii – mówił prof. Jerzy Vetulani, neurobiolog i psychofarmakolog. Profesor zmarł w kwietniu, zeszłego roku. Przypominamy wywiad, który ten wybitny specjalista udzielił dla Focusa. Focus: Agresja to celowe działanie zmierzające do wyrządzenia szkody innej jednostce. Dlaczego […]

Codziennie korzystamy ze zdolności do wyobrażenia sobie, co myślą i czują inni, i odpowiedniego zareagowania na to, by poruszać się w społecznym świecie. Jednak na tle innych, 63 zbadanych państw, wypadamy naprawdę słabo. Polska zajęła miejsce 3., ale od końca. Porozumiewanie się, budowanie związków i rozumienie innych nie byłoby możliwe bez empatii. Codziennie korzystamy ze […]

Otwieramy drzwi do mrocznej natury człowieka. Odważysz się przez nie przejść? CZY MATKA MOŻE WMÓWIĆ CHOROBĘ DZIECKU? Tak. Robią to osoby cierpiące na zastępczy zespół Münchhause na. Na zaburzenie zapadają – głównie matki. Są one gotowe wywołać objawy chorobowe u ofiary, najczęściej własnego dziecka, tylko po to, by potem troskliwie się nim zajmować. W skrajnych […]

Proces kształtowania szczęśliwego człowieka można rozpocząć już w dzieciństwie. Tak zwany efekt Michała Anioła występuje nie tylko w związkach partnerskich, ale także w relacji rodzica z dzieckiem – dowiodły pierwsze tego typu badania w Polsce Efekt Michała Anioła, czyli wydobywanie potencjału, pragnień, marzeń i celów z drugiej osoby zbadany był już w relacjach miłosnych. Absolwentka […]

Radykalny brazylijski pedagog Paulo Freire sposób edukowania, jaki rozpanoszył się w na­szych szkołach, nazywał pogardliwie „eduka­cją bankową”. Kto pierwszy wymyślił, że nale­ży uczyć przez doświadczenie? Kimkolwiek był, historia nie pa­mięta dziś jego nazwiska. Dość stwierdzić, że standardowa edu­kacja starała się zatrzeć to wspomnienie, zastę­pując je nauczaniem ex cathedra, za pomocą wykładu. Radykalny brazylijski pedagog Paulo […]

Nowe badanie opinii przeprowadzone wśród 1500 lekarzy z praktyką ponad 15 lat pokazuje, że 3/4 z nich odradza używania przemocy jako narzędzia wychowawczego. Kwestionariusz do badań przygotowała Catherine Taylor z uczelni Tulane University School of Public Health and Tropical Medicine. Pytani między innymi oceniali skutki działań wobec dzieci w dłuższej perspektywie i ich wartość wychowawczą. […]

Wnioski z ich badań trafiły do podręczników i zadomowiły się w kulturze masowej. Czy Philip Zimbardo i Stanley Milgram popełnili w swoich przełomowych doświadczeniach fałszerstwa, które przekreślają ich naukowy dorobek? Latem 1971 r. prof. Zimbardo zamieścił w lokalnej gazecie ogłoszenie o poszukiwaniu studentów-ochotników do udziału w badaniach dotyczących życia w więzieniu. Mieli otrzymywać zapłatę w […]

Kto w niej gustuje? I co ma wspólnego sycylijski mafioso z pasterzem owiec? – tłumaczy socjolog dr hab. Tomasz Szlendak Mali chłopcy zanim zasną, często wyobrażają sobie swoje przyszłe życiowe role. Od jawy do sennych marzeń podążają zwykle drogą samotnego mściciela. Cudownie by było – myślą sobie – gdyby ktoś (dzicy Indianie, bezlitośni rozbójnicy, okrutni […]

Jeśli myśleliście, że superbohaterowie istnieją tylko w komiksach, jesteście w błędzie Seattle. Późne godziny nocne. Dwaj czarnoskórzy nastolatkowie dłubią przy zamku chevroleta. Kątem oka widzą, jak zza rogu wybiega pięciu mężczyzn w maskach i strojach rodem z komiksów. Niedoszli włamywacze biorą nogi za pas. Na koncie Rain City Superhero Movement znowu można zapisać dobry uczynek […]

Czy delegalizacja substancji halucynogennych bez sprawdzenia, czy nie mogłyby się przydać jako leki, nie jest wylewaniem dziecka z kąpielą? Jest kilku kontrowersyjnych naukowców, którzy postanowili walczyć o tę sprawę. Znacie Stalkera? To bohater filmu Andrieja Tarkowskiego. Przewodnik nielegalnie przeprowadzający chętnych przez tajemniczą Zonę do Miejsca, w którym spełniały się podświadome pragnienia. Sam się tam nigdy nie […]

Dawniej ojciec był głównie żywicielem rodziny, który wykonuje prace fizyczne i przywołuje do porządku. A jak jest dziś? Współczesny ojciec jest stale obecny w życiu dzieci, cierpliwy, wyrozumiały, bez wahania okazuje miłość i troskę. W naszym kraju wciąż popularna (jeśli nie dominująca) jest tradycyjna koncepcja roli ojca. Ojciec w takim ujęciu jest głównym żywicielem rodziny. […]

Bez przyjemności nasz gatunek już dawno podzieliłby los dinozaurów. Rozkosze są po to, by chciało się nam chcieć. Kto by się dał namówić na seks, pocieszną, bądź co bądź, formę gimnastyki, gdyby nie dawał on tyle beztroskiej satysfakcji? Albo kto straciłby połowę pensji na francuski ser, jeśli nie czułby perwersyjnego pociągu do tego śmierdzącego produktu? […]

Dexter czy Frank Underwood to filmowi bezwzględni mordercy, ale kobiety „kochają ich bardziej niż rekiny krew”. Niektóre posuwają się dalej i zakochują się w prawdziwych przestępcach. “Ciacho”, „najprzystojniejszy facet świata”, „zbyt piękny, żeby był zły” – tak piszą o nim fanki. Czy jest gwiazdorem rocka, bohaterem nowego sezonu popularnego serialu? Nie. Jest bandziorem. To 30-letni […]

Badania dowodzą, że tylko połowa mężczyzn jest zadowolonych z wielkości swojego penisa. Druga połowa ma kompleks małego członka. Niesłusznie. Mimo że już Kamasutra przekonuje, iż niemal każdy członek sprawdza się w roli narzędzia reprodukcji i rozkoszy, w naszej cywilizacji pokutuje mit dużego rozmiaru. Znany amerykański seksuolog Bo Coolsaet wspomina historię z młodości: „Kiedy byłem poborowym, […]

Współczesna psychologia bezlitośnie burzy mit, według którego najgenialniejsze pomysły biorą się z biedy. Brutalna prawda brzmi: niedostatek upośledza naszą inteligencję, kreatywność i wyobraźnię. Dobry scenariusz – orzekli decydenci jednej z hollywoodzkich wytwórni, proponując pewnemu twórcy pieniądze na produkcję filmu. Zastrzegli sobie „tylko” prawo do wprowadzenia zmian przed premierą. Artysta ofertę odrzucił. Wolał zainwestować wszystkie swoje […]

Pewnie znowu kogoś zabiją i niestety nie da się temu zapobiec. Są jak tykająca bomba zegarowa. Wiadomo, że wybuchnie, lecz pomimo wysiłków policji i wspierających ją naukowców, nie sposób ustalić, gdzie i kiedy to się stanie. Gdyby zasiedli na ławie oskarżonych, byłoby wśród nich siedemdziesięciu pięciu Amerykanów, pięciu Brytyjczyków, czterech Niemców, trzech Francuzów i pięciu […]

Czasem nasze świadome siły rozumu i woli nie wystarczają, by pokonać nasze nieświadome pragnienia. Niemal cały świat zgadza się, że chciwość jest zła. Że nie warto przedkładać chwilowej przyjemności nad długotrwałą korzyść. Ani dołączać do spanikowanego tłumu, który domaga się od banku wypłacenia wszystkich swoich oszczędności. Ale mieć właściwe przekonania to jedno, a postępować zgodnie […]

Chcesz powiedzieć coś naprawdę wspierającego osobie chorej na raka? Ta kobieta pomaga dobrać odpowiednie słowa. Kiedy konfrontujemy się z czymś takim jak choroba zagrażająca życiu lub inny ludzki dramat najczęściej używamy wytartych formułek i zwrotów. W rezultacie zamiast pocieszyć de facto jeszcze bardziej pogrążamy osobę w kryzysie. w 2001 roku Emily McDowell mając 24 lata dowiedziała […]