Fort XIII o nazwie San Rideau (Zasłona Sanu) był kiedyś imponującą budowlą, wchodzącą w skład Twierdzy Przemyśl, którą władze austro-węgierskie umacniały aż do wybuchu I wojny światowej. San Rideau ciągnął się wtedy na długości ćwierć kilometra i miał 90 m szerokości. Dziś zostało z tego niedużo: fragmenty korytarzy, trochę murów obronnych, porośnięte krzewami gruzowiska. No […]

Rodowa rezydencja Ossolińskich przestanie być wkrótce romantyczną trwałą ruiną – ma szansę stać się „markowym produktem turystycznym”. Biorąc pod uwagę, jak pechowy od samego początku był to obiekt, powinniśmy mocno trzymać kciuki za powodzenie tego ogromnego przedsięwzięcia. XVII-wieczny inwestor wojewoda sandomierski Krzysztof Ossoliński budował zamek z niebywałym rozmachem. Krzyżtopór miał liczyć tyle okien – ile […]

Tutejsze więzienie zbudowali franciszkanie na początku XIX w. dla niesfornych braci swego zakonu. Później przejęli je Prusacy. Obecnie więzienie w Barczewie przeznaczone jest dla tych, którzy pierwszy raz odbywają karę pozbawienia wolności. Znajduje się tutaj jedyny w Polsce kościół więzienny pw. Dobrego Łotra, czyli św. Dyzmy. Najsłynniejszym więźniem Barczewa był bez wątpienia Erich Koch, gauleiter […]

Na wydzielonej wąskiej działce stoi w Działdowie kolumna w kształcie 3-metrowej iglicy z dwoma krzyżami – teutońskim i prawosławnym. Pod nimi tablice z napisem w trzech językach – niemieckim, rosyjskim i polskim: „Za życia wrogowie, w obliczu śmierci równi”. Wtajemniczonym mieszkańcom miasta okoliczności wzniesienia pomnika nie są obce. Kolumna znajduje się w miejscu, gdzie stały […]

Kilometry czarnych korytarzy, wielkie jak świątynie klatki schodowe, tysiące ton betonu i mroczna atmosfera – tak można opisać podziemia MRU, czyli Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego. To najpotężniejsze w Polsce i niezwykle nowoczesne jak na swoje czasy fortyfikacje obronne. Adolfa Hitlera zafascynowała wizja projektantów, którzy roztoczyli przed nim obraz wielkiego podziemnego miasta, labiryntów korytarzy, pancernych wież i […]

W 1941 r., kosztem ponad 2 mln marek niemieckich, została wzniesiona w Jeziorach rezydencja namiestnika Rzeszy w Kraju Warty Arthura Greisera. Apodyktyczny nazista, znienawidzony przez mieszkańców Poznania i okolic, rządził żelazną ręką. Greiser uważał, że należy mu się rezydencja odpowiadająca przepychem sprawowanej przez niego funkcji. Żalił się, że zajmowany przez niego dotychczas Zamek Cesarski w […]

Jest takie miejsce, w którym bajka stała się prawdą. W ciągu nocy córka służącej została właścicielką hut, kopalń i pałaców. Kiedy nieoczekiwanie spadła na nią fortuna, 6-latka bawiła się z kotkiem. Cały świat stawał przed nią otworem, a w połowie drogi czekał jeszcze najprawdziwszy książę. W ten sposób w XIX w. powtórzyła się historia Kopciuszka. […]

Zanim stanął zamek w Malborku, istniało miasto Alyem. Wzniesiony tam kościół wkrótce stał się sławny z powodu cudownego obrazu Marii Panny. Czy dawna nazwa Malborka – Marienburg pochodzi właśnie od niego? Nieopodal miejsca, gdzie powstało miasto i zamek w Malborku, funkcjonowała kiedyś osada przy przeprawie przez rzekę. Nazywała się Alyem i leżała na ważnym trakcie […]

XII-wieczny kościół w Czerwińsku kryje tajemnicę skarbu templariuszy. Rozwiązanie zagadki prowadzi do spadkobierców hitlerowskiego profesora… Bardzo często zdarza się, że zainteresowanie jakimś miejscem wzrasta nie dzięki temu, co tam się znajduje, ale temu, czego tam już nie ma. Tak może być w przypadku kościoła pw. Zwiastowania Najświętszej Marii Panny w Czerwińsku nad Wisłą. Kościół ten […]

Zamek w Szymbarku zaczęto budować pod koniec XIV w. dla prepozyta, czyli zarządcy dóbr diecezji pomezańskiej. Po sekularyzacji Prus zamek przechodził w ręce różnych właścicieli, aż w końcu, w 1699 r. nabył go ród Finck von Finckenstein. Był jego właścicielem aż do 1945 r. zanim jednak wkroczyła tam Armia Czerwona, rezydencja znalazła się w rękach […]

Leżajsk jest dla chasydów prawie tym, czym Mekka dla muzułmanów. To właśnie w tym mieście żył Elimelech Weisblum (Lippman) – XVIII- wieczny rabin, jeden z pierwszych cadyków i założycieli ruchu chasydzkiego. Każdego roku 21. dnia miesiąca adar, w rocznicę śmierci cadyka Elimelecha (zmarł w 1786 r.), pobożni chasydzi z całego świata przybywają do jego grobu, […]

8 maja 1945 r., kiedy radzieckie wojska miały zaledwie trzy godziny drogi do Walimia, oficerowie SS jedli jeszcze spokojnie w miasteczku obiad. Na ulicach wciąż stały amfibie, nikt się nie spieszył. Kiedy wieczorem Rosjanie dotarli w Góry Sowie, zastali już tylko cywili. Podziemia,które Niemcy drążyli niemalże do ostatnich dni wojny, straszyły pustką Riese to po […]

Święty czy hochsztapler, który uciekł przed ukrzyżowaniem? Społecznik czy szalony budowniczy nowej stolicy świata? W malowniczym zakątku Podlasia szukamy śladów Eliasza Klimowicza. Reporter „Echa Białostockiego” w 1937 r. tak opisywał wędrówkę do cerkwi tajemniczego proroka Ilji: „Znajduję się w lasku sosnowym, straciłem drogę. Księżyc w pełni, w lasku sto dróżek w stu kierunkach, którą iść? […]

Niewiele jest osób, które widziały wnętrza ogromnych zbiorników wody pitnej zlokalizowanych na łódzkim osiedlu Stoki. Każdy z nich może pomieścić nawet 15 mln litrów wody. Zbiorniki powstały dzięki temu, że William Lindley, który przyczynił się do powstania zarówno warszawskich, jak łódzkich wodociągów, zauważył, że Stoki są najwyżej położonym miejscem w tej okolicy i stąd woda […]

Latem i zimą setki turystów przemierzają codziennie szlak prowadzący Doliną Kościeliską z Kir na Halę Ornak. Tam mijają Skałę Pisaną – wapienną ścianę, na której widnieją dziesiątki podpisów i rysunków wykonanych przez dawnych turystów (m.in. malarza Henryka Siemiradzkiego). Między nimi znajduje się też tajemniczy rysunek, interpretowany przez niektórych jako zaszyfrowany przekaz poszukiwaczy skarbów. Przedstawia narysowaną […]

To najświętsze miejsce prawosławia w Polsce. W tym roku obchodzone jest 300-lecie wydarzeń, od których zaczęto mówić o cudach na św. Górze Grabarce. W 1710 r., kiedy w pobliżu Siemiatycz szalała epidemia „morowego powietrza”, wierni – idąc za radą starca, który miał ponoć objawienie – zaczęli stawiać na górze wotywne krzyże. Prosili o ocalenie, a […]

Mosty w Stańczykach z powodu podobieństwa do starożytnych rzymskich budowli nazywane są „akweduktami Puszczy Rominckiej”. Ale w rzeczywistości budowle w Stańczykach są wiaduktami kolejowymi. Dwa pięcioprzęsłowe mosty mają po ok. 200 m długości i ponad 30 m wysokości. Północny zbudowali Niemcy tuż przed I wojną światową, południowy w okresie międzywojennym. Są podwójne, na wypadek… bombardowania. […]

Niedaleko lasu sosnowego pośród zupełnie prostych drzew – w 22 rzędach o rozstawie ok. 150 cm – na przestrzeni ponad 1600 m kw. rośnie ponad 400 sosen, które na wysokości 30–50 cm nad ziemią wyginają się nagle w kierunku północnym. Pałąkowate wygięcia mają długość 1–3 m. Wiek drzew, które osiągnęły 10–12 m wysokości, określa się […]

Nieczynny kamieniołom w Zachełmiu w Górach Świętokrzyskich stał się na początku 2010 roku źródłem sensacji na skalę światową. To tam właśnie zachował się ślad – odciski stóp i skamieniałości – najstarszych czworonożnych zwierząt lądowych. Kielecki tetrapod jest starszy od innych tego typu znalezisk całe 18 mln lat. Ślady jego łap pochodzą sprzed 395 milionów lat, […]

Niedaleko od miejscowości Brzeźnica-Kolonia znajduje się obszar, którego przeznaczenie nie jest do końca znane. Istniejące tam budynki postawiono w latach 1972–1978 i kiedyś stacjonowały tu wojska radzieckie, a mówiąc ściślej 300 żołnierzy i oficerów z rodzinami. Było to samowystarczalne minimiasteczko, w którym – poza budynkiem dowodzenia i koszarami – znajdowały się też hydrofornia, sklepy, domy […]