Jeżeli kiedykolwiek straciłeś poczucie czasu podczas zajmowania się czymkolwiek, to prawdopodobnie osiągnąłeś “flow”. Tak psychologowie określają stan między satysfakcją a euforią, wywołany całkowitym oddaniem się danej czynności. Ale co dokładnie dzieje się wtedy w naszym mózgu? Flow (ang. doznanie uniesienia, uskrzydlenie), znany także jako przepływ, to termin z dziedziny psychologii, który wprowadził Mihály Csíkszentmihályi. Jego […]

Góra nazwana na cześć nordyckiego boga piorunów nie jest szczególnie wysoka, choć z daleka prezentuje się spektakularnie. Jest znana wśród wspinaczy z najwyższej na świecie ściany pionowej, co czyni ją jednym z najtrudniejszych do zdobycia formacji skalnych. Mount Thor to góra w kanadyjskiej prowincji Nunavut, na odległej Ziemi Baffina w Parku Narodowym Auyuittuq. Jej wysokość […]

Podczas analizy DNA organizmów jednokomórkowych, naukowcy znaleźli coś nieoczywistego: wirusy. Mówi się nawet o 30 tys. nieznanych wcześniej gatunkach. Skąd się tam wzięły i czy w jakikolwiek sposób mogą nam zagrażać? Podczas zakrojonych na szeroką skalę badań mikrobiologicznych, dr Christopher Bellas, dr Marie-Sophie Plakolb i prof. Ruben Sommarug z Wydziału Ekologii Uniwersytetu w Innsbrucku dokonali […]

To stworzenie wygląda naprawdę osobliwie. Ma przezroczyste ciało, długie ramiona, a do tego 24 oczy, choć nie wszystkie służą do rejestracji obrazu. Tripedalia maipoensis to kubomeduza, która żyje w chińskich wodach i jest spokrewniona z najbardziej jadowitym organizmem morskim na świecie. Zespół kierowany przez uczonych z Hong Kong Baptist University (HKBU) odkrył nieznany wcześniej gatunek […]

Nowe badania wykazały, że geny oporności na antybiotyki mogą być transportowane przez… chmury. To by wyjaśniało, skąd bakterie nabywają cechy lekooporności, mimo iż teoretycznie nie powinny. Dosłownie spadają one im z nieba! Uczeni od dawna zastanawiają się, jak wysoko sięga ziemskie życie. Przez wiele lat za granicę biosfery uznawano wysokość 75 km, ale ostatnie doniesienia […]

W południowym Chile rośnie gigantyczne drzewo, które przetrwało tysiące lat i już wkrótce może oficjalnie zostać nazwane najstarszym na świecie. W czasach zdominowanych przez informacje o wyniszczających pożarach lasów, suszach i problemach z deforestacją, to promyk nadziei na odrodzenie się przyrody. Ficroja cyprysowata (Fitzroya cupressoides) to gatunek drzewa należący do rodziny cyprysowatych, jedyny przedstawiciel rodzaju […]

Zsekwencjonowaliśmy genomy już 10 tysięcy starożytnych ludzi. To wielki sukces nauki, zwłaszcza że w 2009 roku nie znaliśmy ani jednego. Co to oznacza? I co ważniejsze: co dalej? Był rok 2010, kiedy to międzynarodowy zespół uczonych kierowany przez badaczy z Uniwersytetu Kopenhaskiego odkodował genom człowieka żyjącego ok. 4000 lat temu na zachodnim wybrzeżu Grenlandii. Paleo-eskimos […]

Połączenie żywej tkanki z elektroniką to marzenie neuronaukowców, którego realizacja mogłaby usprawnić wiele zabiegów chirurgicznych. Nowo opracowana technika pozwala na bezpośrednie drukowanie układów scalonych na tkankach lub wręcz wewnątrz organizmów żywych, co udowodniły eksperymenty z udziałem nicieni. W ostatnich latach wzrosło zainteresowanie sposobami integracji technologii z ludzkim ciałem, zwłaszcza jeżeli mówimy o elektronice i układzie […]

Papugi domowe wchodziły ze sobą w interakcje podczas wideokonferencji. Najnowszy eksperyment wykazał, że ptaki korzystały z takiej formy komunikacji, chroniąc się tym samym przed samotnością. Zespół uczonych z Uniwersytetu w Glasgow przeanalizował ponad 1000 godzin obserwacji 18 papug domowych w trakcie trzymiesięcznego badania. Po raz pierwszy w historii sprawdzono, czy ptaki rozpoznają się na ekranie […]

Przeszczepy serca od pacjentów uznanych za martwych według kryteriów krążeniowych, mogłyby uratować życie wielu osobom oczekującym na transplantację. Jest jednak drobny, ale ważny szczegół – trzeba utrzymać funkcjonowanie narządu w organizmie przez krótki czas po śmierci dawcy. Badania przeprowadzone w ostatnich latach przez uczonych z University of Cambridge potwierdziły, że jest to wykonalne. Aby mogła […]

Śmieci w oceanach to poważny problem. Przyroda szybko znalazła sposób, by wykorzystać je do czegoś pożytecznego – przynajmniej z pozorów. Przydają się licznym gatunkom organizmów, które niegdyś były jedynie ograniczone do wybrzeży. Kiedyś gatunki bezkręgowców morskich charakterystyczne dla wybrzeży żyły tylko w przybrzeżnych siedliskach. Teraz pojawiają się w rejonach, które nie są dla nich odpowiednie, […]

Lew został zauważony w Parku Narodowym Sena Oura w Czadzie. Nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie fakt, że zwierzęta te obserwowano tu ostatnio w 2004 r., a do tej pory uważano je za wymarłe. Lwy są atrakcją wielu parków narodowych w Afryce. Ale nie we wszystkich. Eksperci uważali, że zwierzęta te wyginęły na […]

Nanoprzewody mogą naśladować złożoną strukturę ludzkiego mózgu, ale czy są zdolne do uczenia i zapamiętywania? Nowe badania wskazują, że tak, a to z kolei oznacza, że inteligencja może być bardziej “namacalna”, niż nam się wydawało. Mimo ogromnych postępów w rozumieniu mechanizmów działania (wszech)świata, wciąż istnieją pytania, na które jednoznacznie odpowiedzieć nie potrafimy. Ani my, ani […]

Naukowcy odkryli nieznane wcześniej wirusy, które obficie występują na powierzchni mórz i oceanów. Infekują tylko plankton, ale to niezwykłe, że do tej pory nie mieliśmy o nich pojęcia. Miruswirusy (ang. mirusvirus), zwane potocznie “mirusami”, zostały odkryte przez zespół uczonych z francuskiego Centre National de la Recherche Scientifique (CNRS). Cechuje je niesamowita historia ewolucyjna – są […]

Na jednym z dachów we wsi Pieniężnica wylądował niezwykły ptak. Pojawił się pelikan, który jest w naszym kraju rzadkim i wyjątkowo egzotycznym gościem. Skąd się tu wziął? Ptaki są nieodłączną składową polskiego krajobrazu – występują dosłownie wszędzie: zarówno w miastach, jak i w lasach. Każdy potrafi z głowy wymienić nazwy przynajmniej kilku gatunków, ale ile […]

Alergia na pyłki coraz groźniejsza, także dla Polaków. Zmiany klimatyczne oraz wszechobecne zanieczyszczenie powietrza sprawiają, że jedna tabletka już nie ulży w cierpieniu. Lekarze będą musieli częściej sięgać po silniejsze leki, a to z kolei większe obciążenie dla organizmu. Szacunki wskazują, że na alergiczny nieżyt nosa cierpi 10-25 proc. populacji, a to oznacza nawet 500 […]

Badania starożytnego DNA ujawniły strukturę Xiongnu, pierwszego koczowniczego imperium Mongolii. Powstało ono ok. 2000 lat temu, stając się największym rywalem cesarskich Chin, a nawet inspirując budowę Wielkiego Muru. Prawda o Xiongnu, pierwszym koczowniczym imperium na świecie, wreszcie ujrzała światło dzienne dzięki żmudnym wykopaliskom archeologicznym prowadzonym przez naukowców z Max Planck Institutes for Evolutionary Anthropology and […]

Na plaży w Myrtle Beach w Karolinie Południowej pojawiła się trzymetrowa bestia. Samica jeszcze żyła, kiedy została wyrzucona na brzeg – niestety niedługo. To rzadki i niezwykle tajemniczy przypadek, bo żarłacze białe są w tych rejonach zazwyczaj tylko zimowymi gośćmi. Żarłacz biały, zwany potocznie rekinem ludojadem, to gatunek ryby chrzęstnoszkieletowej z rodziny lamnowatych (Lamnidae). Jeden […]

Włosy siwieją u każdego – procesu tego nie da się oszukać. Badacze w końcu odkryli, czym jest to spowodowane i jak proces ten można kontrolować. Nietrudno się domyślić, że kluczową rolę odgrywają w tym komórki macierzyste. Siwienie włosów to naturalny proces, który polega na stopniowym wzroście włosa z coraz mniejszą ilością barwnika. Jest konsekwencją starzenia […]

Niezwykły delfin butlonosy zauważony w zatoce Algoa u wybrzeży Afryki. Całkowicie biały osobnik wyróżniał się na tle pozostałych 200 zwierząt, z którymi pływał i nic sobie nie robił ze swojej “odrębności”. Lloyd Edwards i jego rodzina świętowali przyjęcie weselne syna na łodzi Raggy Charters, kiedy doszło do wyjątkowej obserwacji. Podczas rejsu po zatoce Algoa, w […]

W samych Stanach Zjednoczonych co 40 sekund ktoś ma zawał serca. Jego bezpośrednie skutki są zależne od wielu czynników, m.in. szybkości podjętych działań czy rozległości – to one niejednokrotnie decydują o życiu lub śmierci. Zawał serca pozostawia po sobie “krajobraz zniszczeń” – martwą tkankę, niezdolną do pełnienia swoich biologicznych funkcji. Na horyzoncie pojawiła się jednak […]

Niedźwiedzie ponownie zaintrygowały środowisko naukowe w 2022 r., kiedy to fotopułapka zrobiła ponad 400 zdjęć jednemu z nich. Nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie fakt, że większość zwierząt ignoruje kamery leśne, a ten osobnik niewątpliwie był zainteresowany indywidualną sesją zdjęciową. Pytanie “dlaczego” może być tu o wiele istotniejsze, niż wielu się wydaje. Nowe […]

Rezonans magnetyczny to jedno z najpopularniejszych i najdokładniejszych badań obrazowych – dzięki niemu wykrywane są nowotwory, stany zapalne i zwyrodnienia. Teraz naukowcy znaleźli sposób, by ulepszyć je aż 64 miliony razy, bo o takiej poprawie rozdzielczości mówimy. Rezonans magnetyczny (MRI) to nowoczesne, nieinwazyjne badanie, które pozwala na uzyskanie obrazów przekroju ciała bez udziału promieniowania jonizującego. […]

Debaty dotyczące tego, czy potwór Tully’ego był kręgowcem, czy bezkręgowcem, można uznać za zakończone. Najnowsze skany 3D wyjaśniły prawdziwą naturę tego stworzenia sprzed 300 mln lat. Tullimonstrum gregarium to wymarły gatunek prymitywnych zwierząt wodnych z późnego karbonu, który został znaleziony przez paleontologa-amatora, Francisa Tully’ego. Nazwa rodzajowa Tullimonstrum jest eponimem mającym na celu upamiętnienie odkrywcy, dlatego […]