Od 12 sierpnia 2025 roku w woj. podkarpackim zacznie działalność nowy rezerwat przyrody – Przełom Strwiąża. Celem ochrony jest przede wszystkim wyjątkowa na skalę kraju rzeka Strwiąż. Wody z niej docierają aż do Morza Czarnego. W sercu Gór Sanocko-Turczańskich, gdzie krajobraz zdaje się zapominać o upływie czasu, powstał nowy obszar chroniony. Formalne uroczystości miały miejsce […]

Półwysep Kamczacki znowu dał o sobie znać w spektakularny i nieco przerażający sposób. Ta dzika kraina, gdzie ziemia żyje własnym rytmem, przypomniała światu o swojej nieokiełznanej sile w pierwszych dniach sierpnia 2025 roku. Pod osłoną nocy wydarzyło się kilka dni temu coś, czego nikt z żyjących mieszkańców tego regionu nie pamięta. Wulkan Kraszeninnikowa wybuchł po […]

Fizyka kwantowa znów postawiła naukowców w trudnej sytuacji. Przez dziesięciolecia uważano, że słynne “upiorne działanie na odległość”, o którym mówił Albert Einstein wymaga splątania cząstek. Okazuje się, że natura może mieć jeszcze jednego asa w rękawie. Badanie opublikowane w Science Advances sugeruje bowiem, iż mechanika kwantowa działa inaczej, niż dotychczas zakładano. Coś niezwykłego dzieje się […]

Co łączy maleńką cząstkę elementarną z losami całego wszechświata? Okazuje się, że odpowiedź kryje się w pozornie prostym parametrze – czasie, po którym rozpada się ona na inne składniki. Brzmi to jak szkolna definicja, ale precyzyjny pomiar tego parametru w przypadku neutronu od lat spędza sen z powiek fizykom na całym świecie. Im dokładniejsze pomiary, […]

Choć północna Kanada kojarzy się raczej z dziką przyrodą niż z trzęsieniami ziemi, najnowsze badania geologów sugerują, że ten spokojny krajobraz może skrywać poważne, niedoceniane zagrożenie. Uśpiony od milionów lat uskok geologiczny może znów stać się aktywny, a potencjalne skutki jego przebudzenia byłyby katastrofalne. Uskok Tintina to potężna struktura geologiczna rozciągająca się na długości około […]

Głębiny oceanów wciąż skrywają tajemnice zdolne zmienić nasze pojmowanie granic życia. W miejscach, gdzie ciśnienie zgniotłoby ludzkie ciało jak puszkę, a światło słoneczne nigdy nie dociera, naukowcy dokonali zdumiewającego odkrycia. Podczas ekspedycji w 2024 roku w rowach Kurylsko-Kamczackim i Aleuckim chińscy badacze natrafili na ekosystem funkcjonujący na głębokości do 9533 metrów. Co szczególnie zaskoczyło naukowców, […]

Naukowcy zajmujący się śledzeniem zjawisk zachodzących w obrębie biegunów naszej planety doszli do niepokojących wniosków. Jak przekonują, opisując swoje dokonania w publikacji zamieszczonej na łamach Space Weather, udało im się po raz pierwszy w historii zarejestrować fenomen określany mianem kosmicznego huraganu. Okazuje się, iż naładowane elektrycznie cząstki mogą tworzyć ogromne wiry. Z ich udziałem do […]

Przyroda nie przestaje zaskakiwać swoimi ekstremalnymi kaprysami. Gdy wydaje się, że poznaliśmy już jej granice, pojawia się zjawisko, które każe nam zweryfikować dotychczasową wiedzę. Tak właśnie stało się z wyładowaniem atmosferycznym, którego prawdziwą skalę odkryto dopiero po latach analiz. W październiku 2017 roku nad amerykańskimi Wielkimi Równinami rozegrał się meteorologiczny spektakl na niespotykaną skalę. Dopiero […]

Przez ćwierć wieku naukowcy trzymali w zamrażarce niepozorny fragment alpejskiego lodu. Nie podejrzewali, że w ich zasobach spoczywa klucz do odczytania klimatycznej przeszłości kontynentu. Dopiero najnowsze metody badawcze odsłoniły prawdziwą wartość tej lodowej kapsuły czasu. Ta niezwykła historia zaczyna się w 1999 roku, gdy z masywu Mont Blanc pobrano 40-metrowy rdzeń lodowy. Przez lata traktowano […]

To jedno z tych pytań, które nurtowały biologów od dekad. Teraz naukowcy z Indii i USA odkryli, dlaczego fotosynteza zachodzi tylko w jednej z dwóch teoretycznie identycznych “gałęzi” kompleksu białkowo-barwnikowego fotoukładu II. To odkrycie nie tylko zmienia nasze rozumienie mechanizmów życia, ale może pomóc w budowie sztucznych liści i reaktorów solarnych nowej generacji. Fotosynteza to […]

Grenlandzka czapa lodowa wciąż zaskakuje badaczy. Latem 2014 roku doszło tam do zjawiska, które podważyło dotychczasowe założenia naukowe. Okazuje się, że lodowa pustynia skrywa mechanizmy zdolne zaskoczyć nawet najbardziej doświadczonych glacjologów. Coś nieoczekiwanego wydarzyło się pod koniec lipca 2014 roku. W ciągu zaledwie dekady woda roztopowa dokonała czegoś, co wcześniej uważano za niemożliwe. To zdarzenie […]

To jedna z tych naukowych dysput, które od dekad rozpalają wyobraźnię nie tylko fizyków. Gdy Albert Einstein i Niels Bohr spierali się o fundamentalną naturę rzeczywistości, mało kto przypuszczał, że ich konfrontacja przetrwa niemal stulecie. Czy światło jest falą, czy strumieniem cząstek? A może… i jednym i drugim jednocześnie? Najnowsze badania z Massachusetts Institute of […]

Fizycy z Instytutu Fizyki Jądrowej Maxa Plancka w Heidelbergu dokonali czegoś, co jeszcze niedawno wydawało się niemożliwe. Udało im się zarejestrować antyneutrina uciekające z reaktora jądrowego. Co ciekawe, posłużył do tego niepozorny detektor ważący jedynie 3 kilogramy. To znaczące osiągnięcie w dziedzinie, w której dotychczas do takiego wyczynu niezbędne były masywne instalacje. Eksperyment CONUS+ łamie […]

Tojad mocny to jedna z najbardziej toksycznych roślin świata. Nie znajdziesz jej jednak w dżungli na drugim końcu świata. Rośnie w Polsce, głównie w górach. Warto nauczyć się ją rozpoznawać. Tojad mocny (Aconitum napellus) od wieków budzi grozę. Jego inne nazwy to wilcze ziele i mordownik – obie nazwy świadczą o śmiercionośnym potencjale jego składników. […]

Naukowcy pracujący przy eksperymencie LHCb w CERN zarejestrowali najbardziej nieprawdopodobne zjawisko w dziejach fizyki cząstek. Okazuje się, że cząstka Sigma plus rozkłada się na proton, mion i antymion tylko raz na każde 100 milionów przypadków. To przypadkowe odkrycie przynosi nowe informacje o fundamentalnych procesach w świecie subatomowym. Z pośród 100 bilionów wygenerowanych cząstek Sigma plus, […]

Głęboko pod północną częścią Appalachów, około 200 kilometrów pod powierzchnią, kryje się gigantyczna anomalia termiczna. Ten obszar rozgrzanych skał, zachwycający rozmiarami, od dziesięcioleci stanowił zagadkę dla geologów. Badacze z Uniwersytetu Southampton nie tylko ustalili jego pochodzenie, ale też odkryli, że cała masa powoli przemieszcza się w stronę Nowego Jorku. Nowe spojrzenie na pochodzenie anomalii Dotychczasowa […]

Chińscy geolodzy natrafili na niezwykłe znalezisko głęboko pod Kotliną Syczuańską. Chodzi o szereg skamieniałych wulkanów rozciągający się na długości około 700 kilometrów. Ten olbrzymi łuk magmowy wzbudził ogromne zainteresowanie naukowców, których ustalenia w tej sprawie zostały opisane na łamach Journal of Geophysical Research: Solid Earth. Wyciągnięte przez nich wnioski rzucają nowe światło na geologiczną przeszłość […]

Czy da się stworzyć sztuczną komórkę, która sama wybierze kierunek i ruszy w drogę – bez DNA, bez silników, tylko dzięki czystej chemii? Naukowcy właśnie to zrobili. Nie ma DNA, nie ma białek motorycznych, nie ma wici ani cytoszkieletu – a mimo to potrafi poruszać się celowo w stronę pożywki. Zespół naukowców z Instytutu Bioinżynierii […]

Allegro sadzi drzewa, jeśli odbierasz paczki w automacie, a kurierzy InPostu, DPD i DHL jeżdżą bezemisyjnymi samochodami, więc Twoje paczki są zielone jak trawniki, na których stoją automaty do ich odbioru. To piękna bajka i prawdopodobnie między bajki będzie można ją włożyć. UOKiK podejrzewa, że to ekościema. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oficjalnie postawił zarzuty […]

W jeziorze West Clearwater w kanadyjskim Quebecu odkryto pierwsze w historii próbki naturalnej cyrkonii sześciennej, uwięzione w naturalnym szkle. Ten niezwykle rzadki minerał powstaje wyłącznie w temperaturach przekraczających 2370°C, czyli w warunkach, które na powierzchni Ziemi występują jedynie podczas uderzeń planetoid. Co do zasady cyrkonia występuje w trzech podstawowych formach, zależnych od temperatury. Najpowszechniejsza cyrkonia […]

Stolica Afganistanu znalazła się w sytuacji bez precedensu. Najnowsze dane organizacji Mercy Corps wskazują, że Kabul może stać się pierwszą nowoczesną stolicą świata pozbawioną zasobów wody. Dla miasta zamieszkanego przez 5-6 milionów ludzi to ponura perspektywa – warstwy wodonośne kurczą się szybciej niż naturalnie się odnawiają. Od sierpnia 2021 roku, gdy talibowie przejęli władzę, a […]

Na pewno pamiętasz z dzieciństwa radę, by do skaleczenia przyłożyć liść babki. To nie mit – babka jest naprawdę niesamowitą rośliną, choć dziś mało kto pamięta o jej właściwościach. Ma właściwości lecznicze i można z niej przyrządzić pyszne dania. Babka to jedna z najbardziej pospolitych roślin w Polsce. Można ją spotkać przy chodnikach, na trawnikach […]

Świat fizyki kwantowej wzbogacił się niedawno w imponujące osiągnięcie. Stoi za nim chiński zespół, który jako pierwszy bezpośrednio zaobserwował tarcie kwantowe między materiałami stałymi. Tarcie towarzyszy nam na każdym kroku, choć oczywiście zagłębienie się w ten temat prowadzi do postawienia szeregu pytań, na które nie znamy odpowiedzi. Szczególnie, gdy chodzi o rozpatrywanie takiego zjawiska na […]

Najnowsze badania starożytnego DNA ujawniają, że zoonozy istniały już co najmniej 6500 lat temu. To odkrycie zmienia nasze spojrzenie na początki epidemii i relację człowieka ze światem natury. Badacze z Uniwersytetu Kopenhaskiego wykorzystali zaawansowaną technologię ekstrakcji starożytnego DNA, by prześledzić 37 tys. lat historii chorób zakaźnych człowieka. Próbki pozyskano z kości i zębów prehistorycznych ludzi […]