Język baskijski jest uważany za jeden z najstarszych języków w Europie, o pochodzeniu którego nadal niewiele wiadomo. Najpewniej Baskowie pochodzą od starożytnego ludu Wasków, których uważano dotychczas za niepiśmiennych. Najnowsze odkrycie rzeźby ręki wykonanej z brązu obala ten pogląd. Mowa o tajemniczych inskrypcjach na niej wyrytych. W 2021 roku w Irulegi (północna Hiszpania) została odkryta […]

Internetowy język pełen hejtu i nienawiści może się intensyfikować na platformach społecznościowych wraz z rosnącą temperaturą. Badacze zbadali za pomocą sztucznej inteligencji 4 miliardy postów na Twitterze, aby określić, w jakich temperaturach przemoc słowna w sieci wzrasta, a w jakich utrzymuje się na najniższych poziomie. Na łamach The Lancet Planetary Health pojawiły się interesujące wyniki […]

Języki indoeuropejskie (do których należy również język polski) zostały zapoczątkowane przed 5 tysiącami lat w wyniku migracji społeczności ludzkich z Azji przez teren Bliskiego Wschodu i Kaukazu na obszar Europy. Na łamach Science ukazały się trzy artykuły naukowe, których współautorkami są polskie badaczki dr hab. Marta Krenz-Niedbała i dr Sylwia Łukasik z Wydziału Biologii UAM […]

Jak działa nasz mózg, kiedy komunikujemy w swoim języku? I jak to wygląda w przypadku różnych języków z całego świata? Neurobiolodzy przyjrzeli się, jakie obszary w mózgu są aktywowane podczas mówienia i słuchania w grupie osób, gdzie występuje 45 różnych języków z 12 różnych rodzin. W Nature Neuroscience opublikowano wyniki badań, które przeprowadzono na zróżnicowanej […]

Czy komputery potrafią rozumieć słowa tak jak człowiek? Naukowcy odkryli, że bardziej skomplikowane znaczeniowo frazy są do opanowania przez komputery poprzez maszynowe uczenie. Tym samym poznaliśmy sam proces, w jaki powstają słowa i asocjacje znaczeniowe – okazuje się, że nie zawsze chodzi o sam wyraz, ale z czym go dopasowujemy najczęściej. Naukowcy z UCLA, MIT […]

Australijscy naukowcy odkryli, że język Aborygenów zamieszkujących Terytorium Północne może być znakomitym narzędziem do komunikacji pomiędzy ludźmi i sztuczną inteligencją. Język Jingulu pomimo swojej prostoty syntaktycznej jest niezwykle bogatą w znaczenia mową. To on właśnie posłużył jako główne narzędzie do stworzenia języka komunikacji z AI. Język Jingulu jest mową tubylczej ludności Jinguli zamieszkującej Terytorium Północne […]

Znów obmówiłeś nową stażystkę. Rzuciłeś tuzin wiązanek złożonych z czterech wiadomych wyrazów, a marudzenie stało się twoją drugą naturą. Co tu kryć, nie masz powodu do dumy. Cytując jednak klasyka, „czasami człowiek musi, inaczej się udusi”. Niepokój, ból, smutek, zniechęcenie, napady paniki, fobie – to wszystko próbujemy z siebie wyrzucić za pomocą języka, który kulturalnym […]

W służbowych rozmowach wulgaryzmów jest najwyżej 3 proc., ale w prywatnych – ponad 13 proc. Klniemy sporo i mamy po temu wiele powodów, nawet fizjologicznych. Każdy, kto choć słyszał o aferze taśmowej, pamięta kwieciste metafory ministra spraw wewnętrznych (tę z kupą kamieni), niechcący dowiedział się też, jakie określenie męskiego członka preferuje szef banku centralnego. „O języku […]

Z nowego badania wynika, iż istnieją ukryte symptomy nadchodzącego rozstania – wygląda na to, że partnerzy zaczynają używać innego języka nawet na 3 miesiące przed podjęciem tej decyzji. Jest to pierwsze badanie, w którym sprawdzono, czy dane języka naturalnego mogą być w stanie przewidzieć rozstanie i jak długo trwają zmiany we wzorcach językowych ludzi. Pojedyncze […]

Trudne polskie słowa nie stanowią dla większości z nas przedmiotu codziennych dociekań – w natłoku zajęć rzadko miewamy czas, by zerknąć do słownika i sprawdzić znaczenie takiego czy innego wyrazu. Poszerzanie zasobu leksykalnego może się jednak okazać zajęciem niezwykle użytecznym… oraz po prostu ciekawym. Trudne polskie słowa: znaczenie  Trudne słowa przydają się nie tylko na […]

Według najnowszych ustaleń do listy objawów zakażenia koronawirusem dochodzi nietypowy wygląd języka. Na co powinniśmy zwracać uwagę? Nowe odkrycie naukowców zostało oficjalnie ogłoszone w tym tygodniu, jednak po raz pierwszy opublikowano je już kilka miesięcy temu w czasopiśmie “British Journal of Dermatology”. Badacze zauważyli, iż jeden na czterech przechodzących zakażenie koronawirusem pacjentów skarżył się na […]

Biblijny mit o stworzeniu kobiety z żebra Adama zapewne przyczynił się do traktowania języka kobiet jako mniej doskonałego. Wieki dominacji mężczyzn odcisnęły piętno również na polszczyźnie. W ostatnich dwóch dekadach jesteśmy jednak świadkami (i świadkiniami?) szeregu procesów zmian w naszej mowie, które mają na celu taką naprawę języka polskiego, aby bardziej sprawiedliwie oddawał różnorodność jego […]

Miauczenie kota to jeden z tych dźwięków, z jakimi jesteśmy oswajani od najwcześniejszego dzieciństwa – niezależnie od tego, czy w naszym domu rzeczywiście mieszka mały futrzak, czy też nie. Będąc kocim właścicielem, koniecznie należy się dowiedzieć, dlaczego nasz pupil miauczy, i co takie miauczenie najczęściej oznacza. Jak koty komunikują się z ludźmi i innymi kotami? […]

W czasach, gdy zachęca się ludzi do leczenia duszy poprzez szczere wyznania, młoda doktorantka z Australii uważa, że to samo odnieść powinno się do bydła. Po prostu musimy nauczyć się słuchać. Dość dobrze opanowała tę umiejętność pewna doktorantka z Australii i teraz przekonuje, że krowy chętnie rozmawiają ze sobą o emocjach. Każda swoim indywidualnym głosem. […]

71 rodzin poddano badaniom, żeby sprawdzić, jakie zachowania rzeczywiście pomagają małym dzieciom w nauce mowy. Okazało się, że najbardziej skuteczny jest „język rodzicielski”, określany jako „parentese”. Czym się charakteryzuje? „Parentese” to określenie pochodzące od angielskiego „parents” czyli „rodzice”. Stosuje się je do opisania języka, jakim rodzice często intuicyjnie posługują się w rozmowach z małymi dziećmi. […]

Osoby szczere i otwarte, żeby wyrazić to, co czują, często uciekają się do przekleństw – wykazali naukowcy na łamach „Social Psychological and Personality Science”. Z jednej strony przeklinanie uważa się za łamanie zasad dobrego wychowania, a także zachowanie potencjalnie aspołeczne, nieżyczliwe i wrogie wobec innych ludzi. Z drugiej strony język z wykorzystaniem przekleństw wydaje się […]

Najnowsze badania pokazują, że jako dorośli możemy się uczyć podobnie jak dzieci, a nawet znacznie szybciej niż dzieci. Trzeba tylko otworzyć się na nowe techniki, a potem sięgnąć po swoje zasoby – mówi dr Bożena Pająk, lingwistka i główny ekspert od nauczania języków obcych w Duolingo. Krystyna Romanowska: Ile języków obcych pani zna? Bożena Pająk: […]

Język polski nie należy do najłatwiejszych. Ortografia, gramatyka, składnia – wszędzie czekają na nas pułapki. Listę tych, w które najczęściej wpadają internauci, przygotował serwis polszczyzna.pl we współpracy z nadwyraz.com. Nadwyraz.com, marka promująca poprawną polszczyznę i literaturę, we współpracy z serwisem Polszczyzna.pl, już po raz drugi postanowiła zbadać jakość języka ojczystego, którym posługują się internauci.  “Język jest wartością, naszym […]

Lepiej powiedzieć i napisać „osoba homoseksualna” niż „homoseksualista”, „osoba z niepełnosprawnością” niż „niepełnosprawna”, „seniorzy i seniorki” niż „staruszkowie” – to wskazania zawarte w poradniku dotyczącym języka niedyskryminującego, który opracowali językoznawcy z Uniwersytetu Warszawskiego. Mirosław Bańko, Jadwiga Linde-Usiekniewicz i Marek Łaziński wspólnie opracowali rekomendacje dotyczące języka niedyskryminującego. Dużo miejsca poświęcili feminatywom – czyli formom żeńskim. „Nie […]

Utrata kilogramów pomaga na zaburzenia snu właśnie dlatego, że język też chudnie. Tak twierdzą naukowcy widzący w nadmiernym jego otłuszczeniu źródło bezdechu czy chrapania. Choć ”grube” języki częściej można znaleźć u ludzi z nadwagą, to badacze z Pensylwanii twierdzą, że to nie jest sztywna reguła i szczupli też mogą z tego powodu dusić się w […]

Organizowany co roku plebiscyt PWN pokazuje, jak język polski wciąż się zmienia. W ubiegłym roku wygrały “XD” oraz “sztos”. Równie ciekawe jak sam wynik są komentarze jury. Głosowanie miało miejsce w internecie, a przez formularz zgłoszeniowy udział wzięło aż 10 tysięcy osób. Dodatkowo, jury postanowiło wyróżnić także trzy oryginalnie zbudowane słowa – „zwyklak”, „normik” oraz „mamadżer”. […]

Uniwersytet Warszawski rozstrzygnął plebiscyt Słowo roku 2017. „To tag naszej rzeczywistości społeczno-politycznej”. Jakie słowo nazywa miniony rok? – Słowo roku nie musi być słowem najczęstszym ani takim, które pojawiło się dopiero w tym roku, choć obie cechy są bardzo ważne. Chodzi o słowo i pojęcie (wydarzenie, przedmiot czy myśl), które skłonni jesteśmy traktować jako najważniejsze – czytamy na […]

Emotikon przedstawiający smutną kupę nie stanie się częścią powszechnego wyposażenia komunikatorów. Nie brzmi to jak poważna informacja prawda? A jednak w tle są bardzo ciekawe zjawiska pokazujące zmiany w komunikacji ludzi na całym świecie. Jest też ślad w… japońskiej mitologii. W 2018 roku Unicode Consortium, odpowiedzialne za to jakimi emotikonami (emoji) posługujemy się w komunikatorach, […]

Około 10 proc. uczniów ma trudności z przyswojeniem czytania i pisania, a u ponad 7 proc. dzieci występują zaburzenia językowe. Im wcześniej problem jest prawidłowo zidentyfikowany, tym skuteczniejsze będą działania profilaktyczne i terapeutyczne. Dysleksja rozwojowa i specyficzne zaburzenie językowe (Specific Language Impairment – SLI), dotyczące języka mówionego poważnie zmniejszają szanse edukacyjne dzieci – ostrzegają specjaliści z […]