Odkrycia astronomiczne często zaskakują naukowców, pokazując, jak wiele tajemnic kryje przed nami jeszcze przestrzeń kosmiczna. Najnowsza analiza archiwalnych danych z Kosmicznego Teleskopu Keplera pozwoliła odkryć niezwykle nietypowy układ planetarny KOI-134, który przez lata pozostawał niezauważony. To odkrycie rzuca nowe światło na procesy formowania się planet i dynamikę ich ruchu wokół gwiazd. Ponad dekadę temu automatyczne […]

Dla Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego misja Ax-4 nie zakończy się w momencie powrotu na Ziemię. Wtedy czeka go druga wyprawa – przez gabinety lekarskie, sale ćwiczeń i laboratoria diagnostyczne. Bo nawet kilkanaście dni w kosmosie to dla ludzkiego ciała szok, którego skutki trzeba dokładnie zbadać i rehabilitować. 25 czerwca 2025 roku był dniem historycznym – Sławosz Uznański-Wiśniewski, […]

Astronomowie po raz kolejny udowadniają, że Droga Mleczna, nasza galaktyka skrywa przed nami jeszcze wiele tajemnic. Korzystając z narzędzi opartych na ogólnej teorii względności Einsteina, naukowcy odkryli niezwykle rzadką egzoplanetę znajdującą się na skraju centralnego wybrzuszenia Drogi Mlecznej — obszaru dotąd uznawanego za całkowicie nieprzyjazny dla powstawania dużych planet. Nowo odkryta planeta, oznaczona jako AT2021uey […]

Współczesna astronomia coraz skuteczniej odsłania tajemnice najpotężniejszych obiektów we wszechświecie. Najmasywniejsze gwiazdy, których masa przekracza 100 mas Słońca, odgrywają kluczową rolę w kosmicznej ewolucji, a ich gwałtowne życie i spektakularna śmierć odpowiadają za powstawanie czarnych dziur oraz rozprzestrzenianie się pierwiastków w galaktykach. Najnowsze badania rzucają nowe światło na to, jak te gwiezdne olbrzymy tracą masę […]

Astrofotografia potrafi nie tylko zachwycać estetyką, lecz także przybliżać nam zjawiska, które zwykle rozgrywają się zbyt szybko lub zbyt daleko, byśmy mogli je dostrzec. Najnowsze dzieło amerykańskiego fotografa Andrew McCarthy’ego to przykład takiego właśnie momentu – wyjątkowego zderzenia przypadku, technologii i pasji. W trakcie sesji obserwacyjnej, fotografowi udało się uchwycić tranzyt Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) […]

Jeśli znika coś o wartości przekraczającej 300 milionów złotych, a nikt nie jest w stanie powiedzieć, co się z tym stało, to zdecydowanie możemy mówić o problemie. Takowy dotyczy utraty kontaktu z satelitą MethaneSAT. W marcu ubiegłego roku został on wyniesiony na orbitę z wykorzystaniem rakiety od SpaceX. Cała misja miała koncentrować się na zbieraniu […]

Ekstremalne zjawiska pogodowe coraz częściej zagrażają nawet najbardziej odległym i zaawansowanym instrumentom naukowym. Ostatnie wydarzenia z Chile pokazują, że nawet pustynia, która przez dekady uchodziła za jedno z najbardziej suchych miejsc na Ziemi, nie jest odporna na wpływ zmieniającego się klimatu. W zeszłym tygodniu Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) — najpotężniejsze radiowe obserwatorium astronomiczne na […]

W odległych rejonach widzialnego wszechświata astronomowie natrafili na obiekt, który może rzucić nowe światło na procesy kształtujące galaktyki na wczesnym etapie ewolucji wszechświata. Dzięki niezwykłej czułości i rozdzielczości Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba (JWST) udało się uchwycić galaktykę przypominającą wyglądem meduzę, czy też ośmiornicę. Obiekt ten znajduje się około 12 miliardów lat świetlnych od Ziemi. To […]

Miłośnicy astronomii na półkuli południowej mają niecodzienną okazję obserwować ekstremalnie rzadkie zjawisko astronomiczne: dwie nowe gwiazdy niemal jednocześnie pojawiły się na nocnym niebie. Taki kosmiczny zbieg okoliczności to wydarzenie jedyne w swoim rodzaju. Każdy, kto ma okazję spojrzeć w najbliższych dniach na południowe nocne niebo, koniecznie powinien to zrobić. Gwiazdy te świecą tylko przez chwilę […]

Nowoczesne technologie kosmiczne mogą odgrywać kluczową rolę w walce ze zmianami klimatu na powierzchni naszej planety – zwłaszcza poprzez precyzyjne monitorowanie emisji gazów cieplarnianych. Jednym z najbardziej ambitnych projektów w tej dziedzinie był MethaneSAT – satelita zaprojektowany do śledzenia emisji metanu z niespotykaną dotąd dokładnością. Choć jego misja zakończyła się niepowodzeniem, satelita zdołał w trakcie […]

Współczesna eksploracja przestrzeni kosmicznej, to już nie tylko satelity, teleskopy i sondy kosmiczne. Coraz częściej w przestrzeń kosmiczną trafiają też bardziej nietypowe, tudzież symboliczne ładunki. Doskonałym przykładem mogą tu być misje, w których w przestrzeń kosmiczną na pokładzie specjalnie do tego zaprojektowanych kapsuł wynoszone są ludzkie prochy czy próbki DNA osób, które same nie poleciały […]

W próbce pyłu kosmicznego, przywiezionej z planetoidy Ryugu przez japońską sondę Hayabusa2 w 2020 roku, naukowcy natrafili na niezwykle rzadki minerał — djerfisheryt. To odkrycie zaskoczyło badaczy i może znacząco wpłynąć na nasze rozumienie warunków panujących we wczesnym Układzie Słonecznym oraz procesów, które doprowadziły do powstania planet i innych ciał niebieskich. Djerfisheryt to siarczek żelaza […]

Najnowsze odkrycie astronomiczne rzuca światło na to, jak wyglądały najwcześniejsze etapy ewolucji kosmosu. Międzynarodowy zespół badaczy zaobserwował ogromne halo wysokoenergetycznych cząstek otaczające bardzo odległą gromadę galaktyk, dostarczając wyjątkowego wglądu w warunki panujące zaledwie cztery miliardy lat po Wielkim Wybuchu. Obiektem badań była w tym przypadku gromada galaktyk skatalogowana pod numerem SpARCS104922.6+564032.5, znajdująca się w odległości […]

Najnowsze badania astronomiczne rzucają nowe światło na zagadkę ciemnej energii i przyszłość kosmologii. Dzięki coraz bardziej zaawansowanym obserwacjom naukowcy zbliżają się do odpowiedzi na pytanie, czy wszechświat będzie rozszerzał się w nieskończoność, czy czeka go fundamentalna zmiana tempa ekspansji. Od ponad stu lat model Wielkiego Wybuchu stanowi podstawę współczesnej kosmologii. Zgodnie z tą teorią wszechświat […]

Z pozoru rutynowe zdjęcia satelitarne Ziemi mogą zawierać znacznie więcej, niż się wydaje. Warto przyglądać się na nich nie tylko fotografowanym obiektom, ale wszystkim co przypadkiem znajdowało się podczas wykonywania zdjęć w tle. Doskonałym przykładem tego są zdjęcia wykonane przez japońskie satelity meteorologiczne znajdujące się na orbicie geostacjonarnej. Okazało się bowiem, że choć obserwowały one […]

Szybkie błyski radiowe (FRB) to jedne z najbardziej zagadkowych zjawisk we współczesnej astronomii. Trwające zaledwie milisekundy impulsy fal radiowych zwykle docierają do nas z odległości miliardów lat świetlnych, niosąc ze sobą energię porównywalną z tą, jaką gigantyczne wszak Słońce (1,4 mln km średnicy) emituje w ciągu 30 lat! Tym większe było zaskoczenie naukowców, gdy jeden […]

Sedna to jeden z najbardziej fascynujących obiektów Układu Słonecznego. Do 2007 roku myśleliśmy, że „duże” ciała Układu Słonecznego kończą się na Plutonie, ostatniej do wtedy planecie. Okazało się jednak, że znacznie dalej, w Pasie Kuipera i dalej takich Plutonów jest znacznie więcej. Jednym z nich jest Sedna, masywna planeta karłowata, która w przeciwieństwie do podstawowych […]

Określenie Czerwona Planeta tak naprawdę powinno być dla Marsa obraźliwe. Implikuje bowiem, że jest to jałowy glob, na którym nie ma żadnej różnorodności, pokryty jedynie rdzawym pyłem i głazami. Wystarczy jednak przyjrzeć się tej planecie nieco dokładniej, np. z orbity wokół Marsa, aby zobaczyć, że ma ona do zaoferowania znacznie więcej, niż wydaje się na […]

Kiedy dziesięć lat temu 14 lipca 2015 roku sonda New Horizons przelatywała w pobliżu Plutona, naukowcy mieli poczucie, że jest to wyjątkowe wydarzenie. Po raz pierwszy w historii mieliśmy szansę faktycznie przyjrzeć się temu odległemu globowi, a jednocześnie wiedzieliśmy, że przez kolejne dekady kolejnej okazji do tego już nie będzie. Powszechnie przyjmowano, że przez wiele […]

Niedaleko, dosłownie kilkadziesiąt milionów kilometrów od Ziemi znajduje się planeta zamieszkana przez roboty. Być może brzmi to absurdalnie, ale taka jest prawda, choć rzadko tak na to patrzymy. Mars, Czerwona Planeta, pod wieloma względami przypomina Ziemię. Wszystkie dane dostarczone przez sondy kosmiczne wskazują na to, że miliardy lat temu Mars znacznie bardziej przypominał Ziemię, tj. […]

Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba, zaprojektowany do badania najdalszych i najciemniejszych zakątków kosmosu, może mieć na swoim koncie kolejne przełomowe odkrycie. Za jego pomocą astronomowie zaobserwowali potencjalną egzoplanetę o masie porównywalnej z Saturnem, krążącą wokół młodej gwiazdy oddalonej zaledwie o 34 lata świetlne od Ziemi. Jeśli dalsze analizy potwierdzą tę hipotezę, będzie to najlżejsza planeta, jaką […]

W stronę Słońca zmierza kolosalna kometa, która już teraz zaskakuje naukowców swoją aktywnością. Choć nie stanowi ona absolutnie żadnego zagrożenia dla Ziemi, może dostarczyć cennych informacji o wczesnym etapie historii Układu Słonecznego. Kometa C/2014 UN271 (Bernardinelli-Bernstein) to jedno z najciekawszych ciał niebieskich ostatnich lat. Ten gigantyczny lodowy obiekt pochodzi z odległego Obłoku Oorta i uważany […]

Galaktyki spiralne to jedne z najpiękniejszych obiektów, które możemy obserwować za pomocą teleskopów naziemnych i kosmicznych. Sam fakt, że spoglądamy naraz na całą galaktykę, która nierzadko składa się z setek miliardów gwiazd, wokół których mogą krążyć nawet biliony planet, prowokuje naszą wyobraźnię, która zaczyna zastanawiać się, czy wokół jednej z tych gwiazd nie krąży planeta, […]

Na to wydarzenie astronomowie na całym świecie czekali od ponad dwudziestu lat. Obserwatorium Very C. Rubin otworzyło swoje gigantyczne oko i po raz pierwszy spojrzało głęboko w przestrzeń kosmiczną. Naukowcy pracujący przez ostatnie dwie dekady nad tym fascynującym obserwatorium naukowym właśnie zaprezentowali pierwsze zdjęcia zarejestrowane za pomocą nowego teleskopu. I trzeba to jasno powiedzieć: zdjęcia […]