Astronomowie natrafili na coś niezwykłego w głębokiej przestrzeni kosmicznej. Obserwując ruch ponad 400 galaktyk eliptycznych, badacze wykryli potężną, niewidzialną strukturę przyciągającą całe gromady galaktyk, w tym naszą Drogę Mleczną. Ten kosmiczny olbrzym, znany jako Wielki Atraktor, ukrywa się w tzw. “strefie unikania” – rejonie nieba przesłoniętym przez płaszczyznę naszej galaktyki i kosmiczny pył. To właśnie […]

Kto by pomyślał, że nagrania sprzed 45 lat wciąż będą elektryzować naukowców? Zarejestrowane przez Voyagera 1 dane plazmowe z przelotu obok Jowisza w marcu 1979 roku wciąż dostarczają bezcennych informacji. Te fascynujące zapisy, powstałe gdy sonda przekraczała granicę magnetosfery gazowego olbrzyma, wciąż odsłaniają tajemnice najbardziej skomplikowanego systemu planetarnego w Układzie Słonecznym. Nieoczekiwane spotkanie z królem […]

Naukowcy z NASA sugerują, że na Tytanie, największym księżycu Saturna, mogą naturalnie formować się struktury przypominające wczesne formy komórkowe. Badanie opublikowane w International Journal of Astrobiology opisuje mechanizm, w którym w jeziorach węglowodorowych tego lodowego świata tworzą się pęcherzyki – proste struktury z podwójną błoną, analogiczne do protokomórek. To spostrzeżenie może znacząco wpłynąć na nasze […]

Rankiem 20 września 1977 roku mieszkańcy Pietrozawodzka w ZSRR ujrzeli na niebie coś niezwykłego. Sporych rozmiarów obiekt przypominał świecącą meduzę, która przez ponad 10 minut zasypywała miasto siecią bardzo cienkich promieni. Choć zjawisko widziano na obszarze od Kopenhagi po Władywostok, a badania trwały 13 lat, jego przyczyna pozostaje zagadką. Dziwne światła nad Pietrozawodzkiem Początek całej […]

Kosmiczny Teleskop Hubble’a po raz pierwszy uwiecznił na zdjęciu kometę 3I/ATLAS, dopiero trzeci znany ludzkości obiekt międzygwiezdny, który zawitał do Układu Słonecznego. To nie byle jakie odkrycie dla astronomów, zwłaszcza że według wstępnych szacunków może to być najstarsza zaobserwowana kometa w historii, licząca sobie około 7 miliardów lat. Wystarczy tutaj dodać, że nasz cały układ […]

Unia Europejska stara się osiągnąć niezależność technologiczną także w sektorze kosmicznym. W nowym budżecie Komisja Europejska zaproponowała przeznaczenie aż 4,6 miliardów euro na budowę IRIS2 – europejskiego konkurenta dla konstelacji Starlink. W nowym budżecie na lata 2028-2034 Komisja Europejska zaproponowała rekordową kwotę 131 miliardów euro na obronność i przestrzeń kosmiczną. To aż pięciokrotnie więcej niż […]

Międzynarodowy zespół astronomów z Uniwersytetu w Montrealu donosi o potwierdzeniu istnienia piątej planety w pobliskim systemie L 98-59. Obiekt oznaczony jako L 98-59 f znajduje się w ekosferze swojej gwiazdy, gdzie teoretycznie mogłaby występować woda w stanie ciekłym na powierzchni planety. To istotna wiadomość w kontekście poszukiwań planet pozasłonecznych, zwłaszcza że cały układ jest oddalony […]

Długotrwałe przebywanie w kosmosie wiąże się z wieloma zagrożeniami dla zdrowia. Jednym z najmniej spodziewanych, a jednocześnie najbardziej niepokojących, jest pogarszający się wzrok astronautów. Tymczasem jest to problem, który dotyczy aż 70 proc. astronautów, którzy spędzili na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) ponad pół roku – i może mieć poważne konsekwencje dla przyszłych misji w głąb […]

Międzynarodowy zespół astronomów, korzystając z danych z satelity TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite) należącego do NASA, odkrył nową egzoplanetę o rozmiarach zbliżonych do Ziemi. Obiekt, nazwany TOI-2431 b, krąży wokół pobliskiej gwiazdy oddalonej od nas o zaledwie 117 lat świetlnych. Choć planeta może wydawać się podobna do naszej, warunki na jej powierzchni są skrajnie odmienne […]

W bezkresnym oceanie kosmosu układy planetarne kształtują się, ewoluują i znikają. Czasami nawet znikają zanim zdążą dojrzeć. Jednym z najbardziej intrygujących przykładów tego dynamicznego procesu jest TOI-1227b – niezwykle młoda egzoplaneta, która właśnie przechodzi przez bardzo burzliwy etap swojej ewolucji. Najnowsze obserwacje wskazują, że planeta ta jest systematycznie rozrywana przez promieniowanie swojej gwiazdy macierzystej, co […]

Odległe rubieże Układu Słonecznego kryją tysiące, jeżeli nie miliony lodowych ciał krążących daleko poza orbitą Neptuna. Obiekty te – znane jako obiekty transneptunowe (TNO) – to prawdziwe skarby przeszłości, pozostałości po formowaniu się naszego układu planetarnego, które przez ostatnie ponad cztery miliony lat są prawdziwymi kapsułami czasu przechowującymi informacje o ewolucji naszego kosmicznego otoczenia. Choć […]

We wrześniu 2022 roku NASA przeprowadziła historyczny test naszych możliwości obrony planetarnej przed niebezpiecznymi planetoidami, które teoretycznie mogą zmierzać w naszą stronę. W ramach misji DART (Double Asteroid Redirection Test) sonda kosmiczna celowo zderzyła się z planetoidą Dimorphos, niewielkim księżycem większej planetoidy Didymos. Celem było sprawdzenie, czy takie uderzenie może skutecznie zmienić tor lotu obiektu […]

Choć odległe rejony Układu Słonecznego wciąż pozostają tajemnicze, dzięki coraz bardziej zaawansowanym badaniom astronomowie odkrywają w nich fascynujące struktury poruszające się po zaskakujących orbitach. Najnowszy obiekt w kolekcji dowodzi tego, że także na granicach naszego kosmicznego sąsiedztwa panuje niezwykły porządek. Obiekt o nazwie 2020 VN40, zaobserwowany daleko poza orbitą Neptuna, porusza się w idealnej synchronizacji […]

Choć Układ Słoneczny wydaje się dobrze poznany, jego najdalsze obszary wciąż skrywają wiele tajemnic. To właśnie tam, daleko poza orbitą Plutona, astronomowie odkryli właśnie wyjątkowy obiekt, który może być jedną z najstarszych pamiątek po czasach formowania się naszego układu planetarnego, która jednocześnie przez ponad 4 miliardy nie uległa żadnej znaczącej zmianie. Odkrycie to nie tylko […]

Mogłoby się wydawać, że skoro poza Układem Słonecznym wszystko inne jest daleko od nas (najbliższa gwiazda znajduje się ponad 4 lata świetlne od Ziemi), to tak samo jak my nie możemy tam dostać się rakietą czy statkiem kosmicznym do żadnego obiektu międzygwiezdnego, tak i żaden obiekt międzygwiezdny nie dotrze do nas. Tymczasem naukowcy po raz […]

Jak rodzą się planety? To jedno z fundamentalnych pytań astronomii, na które naukowcy od dekad próbują znaleźć odpowiedź. Choć w 2025 roku znamy już ponad 6000 planet pozasłonecznych, to wciąż niewiele wiemy o tym, jak wygląda sam początek ich formowania. Przełomowe obserwacje dokonane za pomocą Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba (JWST) oraz sieci radioteleskopów ALMA pozwoliły […]

Przestrzeń kosmiczna wbrew pozorom wcale nie jest taki cichy, jak się może wydawać. Najnowsze odkrycie dokonane przez astronomów w zakresie radiowym wykracza poza ramy znanych modeli fizycznych i stawia przed naukowcami nowe pytania o naturę nietypowych obiektów we Wszechświecie. Sygnał CHIME J1634+44, odbierany z kierunku gwiazdozbioru Herkulesa, zdaje się przeczyć naszej dotychczasowej wiedzy dotyczącej emisji […]

Od dziesięcioleci astronomowie badają otoczenie Drogi Mlecznej, próbując ustalić, ile galaktyk karłowatych — słabych i niewielkich w porównaniu do naszej — może ją otaczać. Do tej pory potwierdzono istnienie około 60 takich obiektów. Najnowsze analizy sugerują jednak, że prawdziwa liczba satelitów może być nawet trzykrotnie większa. Zespół naukowców z Uniwersytetu w Durham wykorzystał najdokładniejsze symulacje […]

W przestrzeni kosmicznej nie trzeba sięgać przesadnie daleko, aby odkryć obiekty, które wciąż kryją przed nami zaskakujące tajemnice. Nie musimy sięgać do odległych galaktyk, bowiem wciąż we własnym układzie planetarnym wiele może nas zaskoczyć. Doskonałym przykładem może być tutaj Uran, przedostatnia planeta od Słońca. Okazuje się bowiem, że planeta ta emituje znacznie więcej ciepła wewnętrznego, […]

Kosmos nie przestaje zaskakiwać swoim pięknem i złożonością. Dzięki najnowszym obserwacjom wykonanym przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba naukowcy po raz kolejny mogą zajrzeć w głąb procesów, które kształtują galaktyki i wpływają na narodziny nowych światów. Tym razem jednak na celowniku znalazły się niezwykłe struktury pyłowe otaczające umierające, masywne gwiazdy – tzw. gwiazdy Wolfa-Rayeta. Gwiazdy Wolfa-Rayeta […]

Słońce, choć jest to najbliższa nam gwiazda, wciąż skrywa przed nami wiele sekretów. Aby przynajmniej część z nich odkryć, NASA wysłała już ponad 7 lat temu w jego stronę sondę Parker Solar Probe. Jej podstawowym r probe zadaniem jest zbadanie bezpośredniego otoczenia naszej gwiazdy macierzystej. Po latach stopniowego zbliżania się do Słońca — co wcale […]

Astronomia fal grawitacyjnych, mimo że zadebiutowała zaledwie dekadę temu, już zdążyła całkowicie zmienić sposób, w jaki patrzymy na Wszechświat. Dzięki niej możemy badać zjawiska, które wcześniej pozostawały w cieniu, niewidoczne nawet dla najbardziej zaawansowanych teleskopów. Teraz naukowcy dokonali kolejnego przełomowego odkrycia – zarejestrowano najbardziej masywne zderzenie czarnych dziur, jakie kiedykolwiek udało się wykryć za pomocą […]

Eksplozje supernowe to jedne z najbardziej fascynujących eksplozji we wszechświecie. Co do zasady jest to spektakularny sposób natury na zakończenie życia najbardziej masywnych gwiazd we wszechświecie. Od dawna jednak naukowcy wiedzą, że nie wszystkie supernowe są takie same. Doskonałym przykładem mogą być tutaj supernowe typu Ia, do których dochodzi nie we wnętrzach masywnych gwiazd, a […]

Saturn od dawna fascynuje zarówno naukowców, jak i miłośników astronomii. Ten majestatyczny gazowy olbrzym, otoczony spektakularnymi pierścieniami, skrywa wiele tajemnic. Wbrew pozorom nie dotyczą one tylko tego, co znajduje się w jego wnętrzu i czy padają tam deszcze diamentów. Okazuje się bowiem, że równie trudne do ustalenia były kwestie tak trywialne, jak długość dnia na […]