Z profesorem Januszem Tazbirem o polskich traumach narodowych i sarmackich reakcjach na klęski rozmawia Tomasz Diatłowicki Rozmawiamy kilka dni po katastrofie prezydenckiego samolotu pod Smoleńskiem, w której zginęła duża część naszej klasy politycznej…Tak, to wydarzenie tragiczne. Zwłaszcza jeżeli pomyśleć, że np. w Argentynie reprezentacji piłkarskiej nie wolno latać jednym samolotem. Czy tę tragedię można porównać […]

Pociągami podróżują codziennie setki milionów osób na całym świecie. Kolej stała się niemal kultowym środkiem transportu, ale niestety nie idealnym. Pomimo coraz lepszych systemów zarządzania nadal zdarzają się katastrofy, których przyczyny są rozmaite – od uderzenia fal tsunami, przez zwykły błąd pracownika kolei, aż po sugerowaną próbę zamachu. Poznajmy 8 historii, które zdarzyły się w […]

Badania sugerują, że kres miastom Majów i Khmerów przyniósł brak wody i wyjałowienie gleb. Dzisiejsze metropolie powinny wyciągnąć z tej lekcji wnioski – twierdzą naukowcy. Na dwóch kontynentach niemal równocześnie powstały dwie cywilizacje: Majów w Ameryce Środkowej i Khmerów w Azji Południowo-Wschodniej. Obie budowały wielkie miasta. I obie podupadły w podobnym czasie, by w XIV […]

Archeolodzy mają dowody na to, że wybuch meteoru unicestwił kwitnące przez tysiące lat starożytne miasto Tall el-Hammam. Mógł też zatruć okoliczne ziemie na setki lat. Nieco ponad trzy i pół tysiąca lat temu, około 1650 roku przed naszą erą, miasto Tall el-Hamam rozkwitało. Położone na wysokim brzegu południowej doliny Jordanu, istniało nieprzerwanie od kilku tysięcy […]

Z badań wynika, że burza słoneczna może zniszczyć podmorskie kable telekomunikacyjne. Wówczas nastąpią długie przerwy nie tylko w dostawie prądu, ale również internetu. Słońce bezustannie bombarduje Ziemię strumieniem zjonizowanych, czyli aktywnych elektrycznie cząstek. To tak zwany wiatr słoneczny. Najczęściej jest nieszkodliwy, bo ziemskie pole magnetyczne kieruje go ku biegunom. Zawdzięczamy mu widowiskowe zorze polarne. Jednak […]

Nigdy jeszcze huragan nie przybrał na sile tak szybko. Ida jest rekordzistką, ale wkrótce można spodziewać się kolejnych. Naukowcy podkreślają rolę ocieplenia klimatu. Stany Zjednoczone pamiętają dobrze https://www.focus.pl/artykul/zobacz-niszczacy-zywiol-potezne-huragany-na-zdjeciach-nasaKatrina. Uderzył w południowe wybrzeże w 2005 roku. Rozciągał się od Florydy, przez Luizjanę, po Teksas – był największym huraganem, jeśli mierzyć średnicę. Okazał się też najbardziej kosztownym […]

Badacze pracowicie przejrzeli stare zdjęcia nieba. Dzięki temu odkryli ponad pół miliona nieznanych asteroid! To pomoże w odkrywaniu tajemnic historii Układu Słonecznego. Badacze z Uniwersytetu Côte d’Azur znaleźli pół miliona nowych asteroid, przeglądając zdjęcia ze Sloan Digital Sky Survey (SDSS). Były to fotografie szerokich połaci nieba wykonane przez teleskop w Obserwatorium Apache Point w Nowym […]

Nie ma powodów do paniki. Ryzyko wynosi 1:2700. A poza tym mamy 160 lat, by się przygotować. Odkryta w 1999 roku asteroida Bennu jest jednym z niewielu obiektów kosmicznych, których orbita przecina się z orbitą Ziemi. Z tego powodu jest też przedmiotem bacznego zainteresowania astronomów.  Choć ma zaledwie jedną dwudziestą masy asteroidy, której uderzenie wywołało […]

Badania sugerują, że ochłodzenie klimatu 13 tysięcy lat temu mogło być wywołane przez uderzenia odłamków komety w Ziemię. Czy to zdarzenie przyniosło nam osiadły tryb życia, rolnictwo i pierwsze miasta? W okresie neolitu – który na obszarze rozciągającym się od dzisiejszego Egiptu, przez Liban, po Irak, datuje się na początki IX tysiąclecia przed naszą erą […]

Badacze twierdzą, że odkryli coś, co nazwali „pulsem Ziemi”. Jej cykl aktywności geologicznej powtarza się co miliony lat. Nie wiadomo jednak, dlaczego tak jest. – Wielu geologów uważa, że aktywność geologiczna Ziemi jest zupełnie przypadkowa. Nasze badania dostarczają jednak statystycznych dowodów na istnienie wspólnego cyklu. Sugeruje to, że zdarzenia geologiczne są ze sobą skorelowane, a […]

Misje kosmiczne to ryzykowny biznes. Ich przygotowanie to wydatek rzędu milionów dolarów, które mogą trafić do kosza wskutek jednej awarii. Co się wtedy dzieje? Nocą z 16 na 17 listopada 2020 r. na kosmodromie Europejskiej Agencji Kosmicznej w Gujanie Francuskiej czekała na start rakieta nośna Vega należąca do operatora Arianespace. W jej luku znajdował się […]

NEO Surveyor to nowy projekt, który w podczerwieni ma wyszukiwać zagrażające Ziemi asteroidy. Kolizja z nimi oznaczałaby dla nas katastrofę. Asteroidy bliskie ziemi (po angielsku Near Earth Asteroids, czyli NEO) to niewielkich rozmiarów ciała kosmiczne, które krążą w pobliżu Ziemi. W przeszłości asteroidy spadały już na Ziemię, wywołując masowe wymierania, choćby zagładę dinozaurów. Trudno jednak […]

Musiało minąć 100 lat, zanim naukowcy wyjaśnili, jak doszło do niezwykłego dramatu – powodzi syropu w Bostonie. Dzieje się coś strasznego, przyślijcie natychmiast wszystkich ludzi i pojazdy!” – tylko tyle zdążył wykrzyczeć do słuchawki w budce telefonicznej policjant Frank McManus. Gdyby pozostał w niej dłużej, podzieliłby los ofiar, opowiadał później reporterowi „The Boston Globe”. Inni […]

Ze wszystkich sposobów filmowego umierania śmierć w kosmosie jest chyba najbardziej przekłamana. Wybuchające oczy? Zamarzające ciała? Rzeczywistość wyglądałaby zupełnie inaczej. Filmowe błędy być może biorą się z tego, że – na całe szczęście – do tej pory nie zdarzył się wypadek, w którym astronauci zginęliby w wyniku znalezienia się bez skafandra poza statkiem, w kosmicznej […]

Czy jesteśmy gotowi na obronę przed kosmicznym kataklizmem? Naukowcy ze Stanów Zjednoczonych i Europy rozegrali „gry wojenne” w których przeciwnikiem była asteroida, uderzająca w trójgraniczny obszar Niemiec, Austrii i Czech. Punkt wyjścia symulacji prowadzonej przez uczonych był następujący: ziemskie systemy obserwacji głębokiego kosmosu dostrzegły wielką kosmiczną skałę zmierzającą w naszym kierunku. Gdy ją dostrzeżono, asteroida […]

Robotnicy pracujący w tunelach przy dwóch hydroelektrowniach stanowią większość ze 180 zaginionych po zerwaniu się w niedzielę lodowca poniżej Nanda Devi, drugiego najwyższego szczytu w indyjskich Himalajach. Uwolnione z kieszeni wewnątrz lodowca tony wody przetoczyły się wraz z bryłami lodu i skał przez dolinę niszcząc budynki, porywając ludzi i zwierzęta. Znaleziono przynajmniej 19 zabitych. Udało […]

Przedstawiamy fragment reportażu “O północy w Czarnobylu” Adama Higginbothama. Tuż przed siódmą rano w poniedziałek, 28 kwietnia, Cliff Robinson jadł śniadanie w kafejce elektrowni jądrowej Forsmark, sześćdziesiąt pięć kilometrów na południowy wschód od Gävle nad Zatoką Botnicką. Robinson był dwudziestodziewięcioletnim Szwedem angielskiego pochodzenia pracującym w laboratorium radiochemicznym, który wraz z innymi pracownikami dojeżdżał do Forsmark autobusem, gdzie budowano duży […]

Los nie wszystkich traktuje tak samo – nie ma co do tego wątpliwości. Niektórym nawet w konfrontacji z pewną śmiercią daje drugą szansę. A nawet trzecią, czwartą i piątą. Czterdzieści sześć lat temu, w styczniu 1972 roku, samolot linii jugosłowiańskich wystartował z Zagrzebia do Kopenhagi. Gdy znajdował się nad dzisiejszymi Czechami, w jego ładowni eksplodowała […]

8 marca 2014 z radarów zniknął samolot z Kuala Lumpur. Malezyjskiego boeinga nigdy nie odnaleziono, a zagadka jego zniknięcia zdawała się być nie do rozwiązania. Na pokładzie maszyny znajdowało się 239 osób. Kanadyjski ekspert twierdzi, że zna odpowiedź i jest ona przerażająca. – To przestępstwo, a nie wypadek – mówi Larry Vance w rozmowie z […]

Trzydzieści lat temu rozegrała się pierwsza bitwa prawdziwych gwiezdnych wojen: Związek Radziecki “ostrzelał” amerykański prom kosmiczny! 10 października 1984 r. komandor Robert Laurel Crippen, dowódca promu kosmicznego „Challenger”, wysłał do bazy alarmujący meldunek: Podczas lotu nad okolicami jeziora Bałchasz w Kazachstanie na wysokości 210 mil (około 350 km) odnotowano znaczne zakłócenia łączności radiowej. Wystąpiły zaburzenia […]

Świat nie skończył się w 2012 roku, ale może to uczynić lada moment. Wystarczy jedna potężna eksplozja słoneczna, by cofnąć cywilizację zachodnią do epoki maszyn parowych. Czy zdążymy temu zapobiec? Czytaj także: Słońce może zagrażać naszej cywilizacji Zbliżało się południe. Angielski astronom Richard Harrington szkicował właśnie grupę wyjątkowo licznych plam, które zaobserwował na tarczy słonecznej. […]

W XXI w. ludzie uważają, że za każdą katastrofę ktoś musi być odpowiedzialny. A tymczasem wiele kataklizmów jest po prostu nie do uniknięcia – mówi prof. Jacek Hołówka, etyk z Uniwersytetu Warszawskiego Jan Stradowski: We Włoszech ruszył proces wytoczony uczonym przez rodziny ofiar trzęsienia ziemi z 2009 r. Ludzie twierdzą, że czują się „zdradzeni przez […]

Bez szybkiej informacji i taniej energii nie byłoby naszej cywilizacji. Dlatego podejmujemy ryzyko, budując elektrownie atomowe w pobliżu uskoków tektonicznych, kładąc transoceaniczne kable w miejscach erupcji podwodnych wulkanów czy stawiając platformy wiertnicze na podmorskich polach metanu. Co jednak będzie, kiedy ryzyko okaże się zbyt duże i wydarzenia wymkną się spod kontroli? Giełdy zawieszają działalność. Lotniska […]

Zachować rutynę, podsycać nadzieję, dbać o dobre relacje z towarzyszami niedoli i robić w pamięci skomplikowane obliczenia – oto przepis na przeżycie w ekstremalnych warunkach. Pustynia Atakama w Chile. Jedno z najsuchszych miejsc na Ziemi. Tysiące kilometrów piachu i kamieni. Tylko gdzieniegdzie juki, opuncje i wysokie kaktusy saguaro przypominające fabryczne kominy. W ciągu roku spada […]