Niesamowity średniowieczny skarb, zamiast trafić w całości do muzeum, zasilił kieszenie peerelowskich cwaniaków, cinkciarzy i paserów Było ponure listopadowe popołudnie 1992 r. W progu redakcji stanął mężczyzna w szarym prochowcu. „Zaraz coś pani pokażę” – powiedział i z wewnętrznej kieszeni wyciągnął zawiniątko. Delikatnie położył je na biurku. Z kawałka szmatki wysupłał  wysadzanego kamieniami złotego orła. Obok mój gość położył jakiś […]

Gdy na Zachodzie młodzi artyści otwarcie buntowali się przeciw zastanemu porządkowi świata, polscy muzycy musieli się nieźle nagimnastykować, żeby publicznie wyrazić swój sprzeciw Na twarzach uczestników Festiwalu w Jarocinie z 1980 r. widać wszystko: choć według komunistycznych władz młodzi bawią się aż za dobrze, z ich oczu wyziera strach, zmęczenie, ogromne zniechęcenie. Trzy dekady później w uszach dźwięczą słowa […]

Kiedy 40 lat temu, 13 grudnia 1981 roku, generał Jaruzelski ogłosił w Polsce stan wojenny, wielu rodaków straciło nadzieję na lepsze jutro we własnym kraju. W latach 80. ruszyła na Zachód wielka fala: milion uchodźców. Począwszy od połowy XVII w. Polska zalewała świat kolejnymi falami uchodźców. Zawsze mieli problemy z asymilacją, w nowych ojczyznach często trafiali […]

Od 13 października można oglądać na Netfliksie kryminał „Hiacynt”. W listopadzie 1985 r. w miastach Polski funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej zatrzymywali i przesłuchiwali mężczyzn o orientacji homoseksualnej. Akcję „Hiacynt” przeprowadzono pod pretekstem walki z AIDS i przestępczością. Służba Bezpieczeństwa zakładała zatrzymanym tzw. różowe teczki Nagonka na gejów z lat 80. stanowi historyczne tło kryminalnej intrygi filmu […]

Rozwój branży IT i upowszechnienie się komputerów w naszym kraju zawdzięczamy mężczyznom? Nic podobnego. Od lat 50. XX w. do końca PRL polska informatyka to był – jak mówią ówczesne programistki – babiniec. Czy ktoś poza hobbystami kojarzy dzisiaj nazwy Odra albo Elwro Junior? To mało prawdopodobne, tymczasem te pierwsze konstruowane w Polsce komputery w […]

W 1985 r. astronomowie z Torunia ośmieszyli komunistyczną telewizję i bezpiekę. Wystarczył im do tego komputer ZX Spectrum. To była sobota, 14 września 1985 r., godz. 21.15 – czas, kiedy większość Polaków, z braku innych rozrywek, zasiadła przed telewizorami. Mieszkańcy Torunia oglądający program pierwszy Telewizji Polskiej zauważyli na ekranach coś dziwnego. Na obraz z powtórką […]

Skąd właściwie wziął się bohater PRL-owskiego serialu „07 zgłoś się”? Dlaczego zmarły niedawno aktor Bronisław Cieślak nie chciał już grać tej kultowej roli? „Po zbadaniu zawartości kieszeni zabitego komisarz Borewicz rozpoczął śledztwo. Przesłuchano najpierw dyrektora »Złotego Ptaka«”… Brzmi znajomo – wygląda na scenę z serialu „07 zgłoś się” z porucznikiem Milicji Obywatelskiej Sławomirem Borewiczem, tropiącym […]

To były czasy! Polak latał w kosmos, grała u nas ABBA, rosło PKB i płace. I nagle wszystko się rypło. Co się stało? Gdy kolejny sondaż wykazuje, że zdaniem milionów Polaków „dekada Gierka” to najlepszy okres w najnowszych dziejach kraju, można odnieść wrażenie, że zapominają o długach, zmarnowanych miliardach dolarów, pustych półkach, kilometrowych kolejkach po […]

Krzyżacy to nie tylko brutalni najeźdźcy, choć od dawna tak zwykliśmy o nich myśleć. Tekst pochodzi z najnowszego numeru Focus Historia Ekstra. Do kupienia na kultowy.pl  Kiedy w 1958 r. kanclerz Republiki Federalnej Niemiec Konrad Adenauer został honorowym członkiem zakonu krzyżackiego, a potem sfotografował się w białym płaszczu z czarnym krzyżem, była to woda na […]

Generał Jaruzelski wprowadził stan wojenny nie z powodu nagłego lęku przed “Solidarnością” czy radziecką interwencją, ale ze strachu o siebie. W grudniu 1981 roku uświadomił sobie, że spisek partyjnych towarzyszy to dla niego śmiertelne niebezpieczeństwo. Dotąd pomijane fakty i relacje wskazują, że Wojciech Jaruzelski zdecydował się na wprowadzenie stanu wojennego właśnie 13 grudnia, bo zadziałał […]

Zdzisław Najmrodzki drwił z milicji i wymiaru sprawiedliwości. Z 20 lat, na jakie w czasie swego życia został skazany, odsiedział 11. Z rąk funkcjonariuszy wymykał się 29 razy. Najbardziej spektakularna była jego ucieczka podkopem ze spacerniaka w areszcie śledczym w Gliwicach we wrześniu 1989 roku W archiwum IPN zachowały się akta podręczne prokuratora Zefiryna Jelenia z Prokuratury […]

Dopiero od niedawna wiemy, że w PRL wydobywano uran do prób z bronią jądrową. Tajne kopalnie działały w sudeckich Kowarach, w Radoniowie i Miedziance. Narosło wokół nich wiele legend. Kiedy Stalinowi doniesiono o amerykańskim projekcie atomowym Manhattan, traktowany dotąd po macoszemu radziecki program nuklearny nabrał tempa. Pilny projekt nie mógł jednak ruszyć bez podstawowego surowca: […]