W naszych domach mogą wisieć bezcenne zdobyczne skarby z II wojny światowej. Ale nawet przy naszej dobrej woli ich powrót do Niemiec jest równie skomplikowany, jak dzieł zagrabionych przez III Rzeszę do Polski. A zresztą, czy powinniśmy cokolwiek zwracać? PRZESŁUCHIWANY: dr Marek Łuczak ZAWÓD: Policjant, Komenda Wojewódzka Policji w Szczecinie SPECJALIZACJA: Dzieła sztuki, autor książki […]

Gangster spod Częstochowy Abram „Alex” Sycowski umiejętnie wykreował się przed dziennikarzami jako konkurent Ala Capone, milioner i światowiec. Równie sprawnie uniknął amerykańskiego wymiaru sprawiedliwości zmieniając miejsca pobytu, nazwiska i twarz. To scena jak z „Ojca chrzestnego II”. Jest rok 1898. Na leżącej koło nowojorskiego portu wyspie Ellis, stanowiącej dla imigrantów bramę do upragnionej Ameryki, przybywają […]

Miejsce, w którym pogrzebano ludzi przerabianych przez hitlerowskich naukowców w Gdańsku na mydło, nie jest nawet symbolicznie oznaczone. Wręcz przeciwnie: bawią się tam dzieci. Docieramy tam tropem listu naszej Czytelniczki, od lat szukającej grobu dziadka… Był 30 kwietnia 2013 r., gdy z redakcją „Focusa Historia” skontaktowała się nasza Czytelniczka Monika Sieklicka. „Zwracam się o pomoc […]

W Kotlinie Konga nie raz odkrywano już nowe gatunki zwierząt. Nikogo nie powinno więc dziwić, że od ponad stu lat nie brak tam również łowców… dinozaurów! W ubiegłym roku naukowcy z Uniwersytetu Yale (USA) ogłosili, że na terenie Demokratycznej Republiki Konga odkryli zupełnie nowy gatunek małpy. Na jej ślad trafili już wcześniej, lecz dopiero po […]

Z powodu gry w piłkę można stracić głowę nie tylko w sposób metaforyczny… „Są tacy, którzy uważają, że piłka nożna jest sprawą życia lub śmierci. Rozczarowuje mnie ten punkt widzenia. Mogę zapewnić, że jest o wiele, wiele ważniejsza” – stwierdził z przekąsem legendarny trener FC Liverpool Bill Shankly. Angielski humor angielskim humorem, jednak prawda jest taka, że […]

Wydawało się, że zapisane przez pisarza zeszyty zostały zniszczone w roku 1944. Uratował je konserwator Bonawentura Lenart W przyszłym roku obchodzimy 150. rocznicę urodzin Stefana Żeromskiego. Nasz niedoszły noblista (w 1924 r. przegrał z Reymontem; obaj zmarli rok później w odstępie zaledwie kilkunastu dni) był znany z tego, że w pracy nie używał maszyny do pisania. Posługiwał się raczej najprostszą obsadką […]

To nie legenda. Rycerze zakonni naprawdę zakładali pierwsze strażnice w koronach potężnych drzew. Nikt jeszcze nie znalazł po nich śladu, jednak wiadomo już, gdzie szukać. Kiedy książę Konrad Mazowiecki sprowadził Krzyżaków do obrony przed Prusami, zapewnił im bazę w Nieszawie i przyznał w dzierżawę ziemię chełmińską. Potem, w 1231 roku, kilku braci zakonnych założyło „zamek Toruń”  w niemal baśniowych okolicznościach. […]

Możliwe, że kronikarze celowo przekręcili prawdziwe imię władcy, by pasowało do postaci ze Starego Testamentu. Wystarczy zajrzeć do książek, poświęconych początkom państwa polskiego, albo nawet tylko zerknąć na fora internetowe im poświęcone, aby przekonać się, że temat imienia Mieszka I to studnia bez dna. „Nie wiemy, jak w oryginale brzmiało imię Mieszka. Nie mamy nawet pewności, czy […]

Żydzi znad źródeł Nilu uznają się za potomków króla Salomona i królowej Saby. Zdaniem naukowców mogą jednak w istocie być… odłamem chrześcijańskich heretyków! W 1769 r. szkocki podróżnik James Bruce, wędrując przez Etiopię, natrafił nagle na liczną społeczność Żydów. Oszacował ich liczbę nawet na 100 tys.! Mieszkali m.in. nad jeziorem Tana, gdzie Szkot odkrył źródło […]

Z okazji Święta Flagi przypominamy rozmowę z kpt. Antonim Jabłońskim, który w maju 1945 r. wywiesił polski sztandar nad zdobytym Berlinem. Polski sztandar, który w maju 1945 r. zawisł na berlińskiej kolumnie Zwycięstwa, przez dziesięciolecia był w PRL-u tematem tabu. Z kpt. Antonim Jabłońskim, jednym z żołnierzy 1. dywizji kościuszkowskiej, którzy wieszali flagę, rozmawia Adam […]

W internecie zamiast polskiego godła mnożą się potworki. Winę za to ponoszą nasi „kreatywni” urzędnicy oraz fakt, że pod względem technicznym obecny herb nie jest przystosowany do epoki cyfrowej. Przesłuchiwany: Piotr Waglowski Zawód: Prawnik i publicysta Specjalizacja: ład prawny w internecie W sprawie: Czy obecne polskie godło nie nadaje się do użycia w internecie i […]

12 października mija 520. rocznica odkrycia Ameryki przez Krzysztofa Kolumba. Czy słynny żeglarz był synem Władysława Warneńczyka i wnukiem Jagiełły? Na portretach wyglądają jak rodzina! Manuel Rosa przedstawia w książce „Kolumb. Historia nieznana” intrygujące dokumenty i domysły, jakoby słynny odkrywca (o którego życiu niewiele zresztą wiadomo) był nie przybyszem z Genui, lecz dzieckiem króla Władysława […]

Nastoletni polski królewicz nie popełnił gwałtu na węgierskiej dwórce Klarze Zach i nie był winny tragedii jej rodziny w 1330 r., jak do niedawna sądzili historycy. Jan Długosz w swoich „Rocznikach” zapisał pod datą 1330: „Karol, król węgierski i Elżbieta królowa, niespodziewanie przy obiedzie od pewnego szlachcica, Felicjana, który ich oboje wraz z synami chciał […]

Konfederacja barska nie była powstaniem, lecz grą interesów, wykorzystującą narodowo-patriotyczną nutę. I to nie ona stała się bezpośrednią przyczyną I rozbioru Polski, lecz… klęska Turcji, na której pomoc liczyli barzanie! Przesłuchiwany: dr Adam Danilczyk zawód: Pracownik Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk specjalizacja: Panowanie Stanisława Augusta i historia wojskowości czasów konfederacji barskiej w sprawie: czy konfederacja […]

W 1882 r. Ludwik Waryński założył pierwszą polską partię robotniczą: Proletariat. Zarzuca mu się brak patriotyzmu, jest w cieniu bojowników z PPS. Tymczasem dołożył swoją cegiełkę do budowy niepodległej Polski, a jego życiorys godny jest serialu sensacyjnego. Poniżej wywiad z dr. hab. Rafałem Chwedorukiem. W czasach PRL-u krążył taki dowcip o stuzłotówce: „Dlaczego Waryński na […]

Fryderyk August nie jest dziś zaliczany w poczet władców Polski. Zniknął z kart historii i z pamięci Polaków, choć sami chcieli go na władcę. Zniknął, bo był „tylko” porządnym administratorem, podczas gdy naród czekał na bohatera Ostatnim monarchą Polaków  wcale nie był https://www.focus.pl/artykul/stanislaw-august-poniatowski-1732-1798-biografia-i-ciekawostki-o-ostatnim-krolu-polski. I to nie tylko dlatego, że władcami Królestwa Polskiego zostali po kongresie […]

Bezcenna biżuteria Barbary Radziwiłłówny przepadła. Albo przyozdobiła angielską królową, albo sfinansowała wojny, albo… pożarły ją szczury. Zygmunt August kochał błyskotki. Papieski nuncjusz pisał do Rzymu, że król ma biżuterii „więcejjak za milion złotych” i nawet „ma zwyczaj wozić z sobą swe klejnoty, suknie i mnóstwo innych rzeczy”. Zaś w skarbcu cieszyły oczy władcy pudła z […]

Śmigły-Rydz po powrocie do Polski padł ofiarą ludzi Sikorskiego. Tak mówi spiskowa teoria, poparta kilkoma istotnymi poszlakami. W ustaleniu prawdy pomóc mogłoby otwarcie grobu na Powązkach Oświadczam, że są to zwłoki Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego, który wrócił do Polski w październiku 1941 roku, by w pracy ruchu podziemnego walczyć o wolność kraju. Oddał swą szlachetną duszę […]

Konfliktowy Władysław Łokietek nie gwarantował krakowskiemu mieszczaństwu prosperity. Dlatego doszło do buntu wójta Alberta. Ale 700 lat po tych wydarzeniach wielu Polaków wciąż wierzy, że chodziło o spór polsko-niemiecki… PRZESŁUCHIWANY: DR MARCIN STARZYŃSKI ZAWÓD: PRACOWNIK INSTYTUTU HISTORII UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO SPECJALIZACJA: DZIEJE MIESZCZAŃSTWA W POLSCE ŚREDNIOWIECZNEJ, ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM KRAKOWA W SPRAWIE: CZY BUNT WÓJTA ALBERTA […]

Dlaczego trwa spór o polskie korzenie Nietzschego? Dlaczego słynny filozof,  kojarzący się Polakom jako rzekomy inspirator ideologów nazistowskich, sam podkreślał, że miał polskie korzenie. Ale historycy mu nie wierzą. “Uczono mnie, że pochodzenie mej krwi i mego nazwiska wywodzi się ze szlacheckiej rodziny Nickich – napisał Friedrich Nietzsche w roku 1883. – Przyznać muszę, że […]

Według oficjalnej wersji wydarzeń Gralewski leciał z Sikorskim feralnego dnia i zginął w katastrofie. Nieoficjalnie mówiono jednak, że zginął… od kuli! Czy to, co wydarzyło się 4 lipca 1943 r. w Gibraltarze, było przypadkową katastrofą? Przeprowadzona w ramach śledztwa Instytutu Pamięci Narodowej ekshumacja gen. Władysława Sikorskiego (2008) wykazała, że zgon Naczelnego Wodza nastąpił wskutek obrażeń […]

Kto był pierwowzorem doktora Watsona? Arthura Conan Doyle’a zainspirował prawdopodobnie wojskowy chirurg Alexander Francis Preston Podczas pierwszego spotkania Sherlocka Holmesa z doktorem Watsonem w powieści „Studium w szkarłacie” detektyw po wyglądzie lekarza odgadł, że ten wrócił z II wojny brytyjsko-afgańskiej (1878–1880) i odniósł tam rany. Postrzelono go w  słynnej bitwie pod Maiwandem, gdzie 2,5 tys. […]

Ślęża to największy – w przenośni i dosłownie – relikt dawnych kultów w Polsce. Obecne na niej zagadkowe rzeźby fascynują turystów i naukowców ŚLĄSKI OLIMP [Sobótka, woj. dolnośląskie, pow. wrocławski] Pomimo chrztu za czasów Mieszka I kraj jeszcze przez wiele lat był areną walki chrześcijaństwa ze starymi wierzeniami. Jaskrawym symbolem Polski pogańskiej jest góra Ślęża, […]

Knyszyn i jego okolice to ukochane tereny króla Zygmunta Augusta. Tu się bawił i tu zmarł 7 lipca 1572 r. Pozostała urna z jego sercem, a być może i część królewskiego skarbca. TAM, GDZIE KRÓL ODDAŁ DUCHA [Knyszyn, woj. podlaskie, pow. moniecki] Na rynku w Knyszynie wita nas pomnik króla Zygmunta  Augusta, ponieważ ostatni z […]