Wszystko zaczęło się w XVIII wieku. Powołana wówczas Komisja dała podwaliny polskiej terminologii naukowej takich dziedzin jak fizyka, matematyka czy chemia. Dzień Nauczyciela to dobra okazja, by przypomnieć wydarzenia tamtych dni. Był 14 października 1773 roku. Król Stanisław August Poniatowski powołał Komisję Edukacji Narodowej, a właściwie Komisję nad Edukacją Młodzi Szlacheckiej Dozór Mającą – bo […]

Niedawno zakończyły się Letnie Igrzyska Olimpijskie w Rio de Janeiro. Od 1896 r. w igrzyskach uczestniczyło wielu sportowców różnego pochodzenia, także królewskiego. Błękitna krew w żyłach w przeciwieństwie do dopingu nie odbiera szans na udział w zawodach, a pasja do sportu łączy kolejne pokolenia królewskich rodzin. Dymitr Pawłowicz Romanow (1891-1942) Bratanek cara Aleksandra III i […]

Rycerz pokoju, strażnik moralności i sprawiedliwości. Gdyby nie został brutalnie zamordowany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa, prawdopodobnie we wrześniu tego roku obchodziłby swoje 69 urodziny. Jego dorobek oraz dziedzictwo zostanie zaprezentowane w cyklu „Zapomniani bohaterowie” na antenie Polsat Viasat History. Zwykły niezwykły człowiek Ksiądz Jerzy Popiełuszko urodził się 14 września 1947 roku w Okopach na Podlasiu […]

Zmiana osobowości Henryka VIII mogła nastąpić na skutek licznych urazów głowy i była podobna do tych, jakie obserwuje się u zawodników futbolu amerykańskiego – twierdzi Arash Salardini z Yale School of Medicine na łamach „Journal of Clinical Neuroscience”. Historycy twierdzą, że król Anglii początkowo nie był tyranem i żądnym krwi władcą. W młodości był raczej […]

Alkibiades zmieniał fronty częściej niż jakikolwiek inny ateński polityk. Jego rodacy do końca nie wiedzieli, kim był – bohaterem czy zdrajcą. Był uczniem Sokratesa, lecz zamiast na podobieństwo mistrza zostać filozofem, wyrósł na polityka i celebrytę. Choć fascynowała go cnota mędrca, nie potrafił go naśladować, przez całe życie folgował żądzom i źle się prowadził. Słynął z niespotykanej urody, […]

Nowojorski gangster „Bugsy” chciał zabić Göringa. To nie jedyny mafioso, który w odruchu solidarności z europejskimi Żydami zwalczał zwolenników nazizmu w USA. – Mussolini i Hitler próbują dorwać każdego Żyda na Ziemi, a ja mogę powstrzymać Mussoliniego. – Zostaw to aliantom. – Oni nie mają takich dojść jak ja. Żona jednego z najlepszych przyjaciół Mussoliniego załatwi mi z Duce […]

Melitta von Stauffenberg była przeciwniczką Hitlera, Żydówką i… pilotem oblatywaczem Luftwaffe. Clausa Stauffenberga – oficera, który 20 lipca 1944 r. próbował zabić Hitlera w Wilczym Szańcu – zna niemal każdy. Kto jednak słyszał o jego bratowej imieniem Melitta? Ta wyemancypowana kobieta, pilotka i konstruktorka, została kapitanem hitlerowskiego lotnictwa. A była w połowie Żydówką! „Wprawdzie jako pilot Luftwaffe Melitta służyła reżimowi, […]

Polski galernik w 1627 r. wywołał bunt na pokładzie tureckiego okrętu. Dzięki temu wywalczył sobie wolność, zyskał sławę i zdobył kobietę, a potem… spokojnie zniknął z annałów historii! Marek Jakimowski, który dzięki swojemu wyczynowi został przyjęty przez samego papieża, kilka tygodni przed audiencją był jeszcze tylko niewolnikiem harującym przy wiosłach na tureckim statku. Takiej taniej […]

Przez niemal pół wieku Polska stanowiła cel atomowych uderzeń, w których miało zginąć kilka milionów ludzi. Po zakończeniu zimnej wojny czarny scenariusz powrócił – tym razem ze wschodu. Styczeń 1962 r., sztab Ludowego Wojska Polskiego, ćwiczenia z przegrupowania wojsk w warunkach masowego użycia broni jądrowej. Oficerowie otrzymują załącznik nr 6 – trzykartkowy spis możliwych uderzeń NATO na […]

Legendarny włoski kolarz Gino Bartali przez dziesiątki lat ukrywał fakt, że podczas II wojny światowej pomógł uratować kilkuset Żydów. Klucz do ich ocalenia stanowiła… rama jego roweru. Przez życie przejechał na dwóch kółkach. Pochodzący spod Florencji Gino Bartali swój pierwszy wyścig Giro d’Italia wygrał w 1936 r. Miał wtedy 22 lata i był u szczytu kolarskiej formy. Gdy  […]

15 września 1935 r. Reichstag przyjął ustawy dyskryminujące obywateli III Rzeszy żydowskiego pochodzenia. “Ustawy norymberskie były krokiem do eliminacji Żydów ze społeczeństwa niemieckiego, a także początkiem ich tragedii, zakończonej Holokaustem” – mówi prof. Michał Leśniewski z IH UW. Antysemickie i rasistowskie przekonania były obecne od początku w programie NSDAP, a jednym z głównych jego założeń […]

W Ludwikowicach Kłodzkich w czasie II wojny znajdowała się fabryka amunicji. Niektórzy twierdzą, że w jej podziemiach naziści pracowali nad tajną bronią, która miała umożliwić pokonanie grawitacji. W domu, w którym niegdyś mieszkał Krzysztof Szpakowski, mieści się dzisiaj restauracja. Siedzimy przy niskim stoliku obok kominka, który kiedyś był najważniejszą częścią salonu. Teraz to część sali […]

Ostatnia starożytna królowa Egiptu to celebrytka wszech czasów. Fascynowała ludzi przez wieki, a w dobie kultury popularnej stała się natchnieniem projektantów. Skandalistka, okrutnica, matka, tragiczna kochanka, dum-na samobójczyni… Tak prezentowano Kleopatrę VII. A jak się ubierała? Nieliczne zachowane zabytki ukazują dwoistość jej roli, którą akcentował kostium. Pojawia się jako bogini Izyda w koronie w kształcie sępa oraz jako […]

Polscy awanturnicy zrobili w Mołdawii zawieruchę porównywalną ze sławetnymi dymitriadami na wschodzie. Walczyli o własną sławę i bogactwa, ale też o zabezpieczenie południowej granicy Rzeczypospolitej przed Turkami. Któż nie wie o Samuelu Koreckim, bohaterskim młodzianie za Zygmunta III, który ożeniony z Katarzyną córką Jeremiasza Mohyły, Hospodara Mołdawskiego, po wyzuciu tego ostatniego z panowania przez Turków, w imię pokrewieństwa i przyjaźni, […]

To był ewenement na skalę światową. Podczas II wojny światowej Rosjanie stworzyli kobiecy pułk bombowy. Niemcy szybko nauczyli się go bać… I nagle… Co to jest, ostrzał!? – wykrzyknęła sowiecka lotniczka Raisa Aronowa. – Wokół samolotu gęstym deszczem zamigotały różnokolorowe ogniste paciorki. Dobiegło nas złowrogie gdakanie działek przeciwlotniczych, w powietrzu pojawiły się kłębki czarnego dymu. Zaczęłam […]

Norweski odkrywca i podróżnik Thor Heyerdahl, który tratwą przepłynął z Ameryki Południowej do Polinezji, mylił się prawie we wszystkim, lecz to on, a nie wytykający mu błędy naukowcy, zdobył światową sławę, fortunę i trwałe miejsce w historii Krytykom odpowiadał: „Granice? Nigdy żadnej nie widziałem. Ale słyszałem, że istnieją w umysłach niektórych ludzi”. Dzisiaj te słowa widnieją […]

Przybył do Irlandii w V wieku i wziął się za robotę: wypędzał węże, walczył z druidami, wskrzeszał zmarłych, nauczał. Czy św. Patryk– patron Irlandii, którego dzień jest hucznie obchodzony przez piwoszy 17 marca – mógł to wszystko zrobić w pojedynkę? A może świętych było dwóch? Święty Patryk to postać, którą znamy bardzo dobrze i o […]

Szlachetny banita, który okradał bogatych, a bronił biednych i uciskanych. Człowiek, który pozostawał nieuchwytny dla wrogów i został pojmany dopiero wskutek zdrady – nie, to nie opowieść o Janosiku, lecz o Bulli Feliksie. Na przełomie wieków II i III przez Cesarstwo Rzymskie przetoczyły się: zaraza, walki z barbarzyńcami i wojna domowa. W tych ciężkich czasach rozkwitło zbójnictwo. Ludzi żyjących […]

Podczas II wojny światowej na zlecenie tajnych służb Marie Christine Chilver sprawdzała, czy szkoleni w Anglii szpiedzy umieją trzymać język za zębami. Dopiero dziś Brytyjczycy poznają historię kobiet współpracujących z wywiadem, bo po wojnie nie należały im się ani wdzięczność, ani sława. W dżdżysty wrześniowy dzień 1942 roku w jadalni hotelu Humby w brytyjskim Leicester pracownik pewnej firmy ubezpieczeniowej […]

Wilhelm Habsburg chciał być królem Ukrainy. Nie wahał się dla niej wyrzec ojca, sprzymierzyć z hitlerowcami, a nawet umrzeć. Jesienią 1944 r. ukraińscy nacjonaliści, którzy współpracowali z Niemcami w nadziei powstania niepodległej Ukrainy i wybawienia spod rządów radzieckich, pilnie potrzebowali pomocy. Klęska Niemiec była kwestią czasu, a Sowieci już rozpoczęli zemstę za kolaborację z wrogiem, […]

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to, co by się stało, gdyby Sowieci nie zaatakowali 17 września. Jedno jest pewne: w tym czasie w Polsce wciąż było kilkaset tysięcy żołnierzy gotowych walczyć z Niemcami. Pakt Ribbentrop-Mołotow (a dokład­nie aneks do niego, tam gdzie określo­no linię demarkacyjną po zajęciu Polski przez Wehrmacht) nazywany jest przez wielu IV […]

Kampania wrześniowa nie ograniczała się do desperackiej obrony. Wojsko polskie skutecznie atakowało i to na terytorium wroga. 2 września polskie wkraczają na terytorium III Rze­szy. Mieszkańcy przygranicznych wiosek zamykają się w domach. Zaskoczeni nie­mieccy żołnierze wycofują się. Idziemy nie tylko na zachód – wkraczamy także do Prus Wschodnich. Nad III Rzeszą pojawiają się polskie samoloty, […]

Czy podczas kampanii wrześniowej użyliśmy iperytu – gazu, który podczas I wojny zabił tysiące żołnierzy w okopach? A może udało nam się wyprzedzić słynnych japońskich kamikadze, tworząc oddziały „żywych torped”? Straty krwawe nieprzyjaciela były bez wątpienia rzeczywiście bardzo wysokie, gdyż walczył on z wielką odwa­gą i wykazał się olbrzymią determinacją, żeby wytrwać nawet w najbardziej […]

Datowany na XI—XII w. Owidz jeden z nielicznych przebadanych wczesnośredniowiecznych warownych grodów na Pomorzu Gdańskim. I po kilkuset latach dzięki rekonstruktorom ponownie ożył Jam jest Słowo Pańskie! I rozkazuję wam: zaprze­stańcie tych pogańskich, plugawych obrzędów! Ten gród to Sodoma i Gomora!” – wy­krzykuje mężczyzna w czarnych szatach. W uniesionej dłoni trzy­ma krzyż. Na jego twarzy […]