Malutka kość paliczka, wielkości serowego chrupka, może zmienić całe myślenie dotychczasowej nauki o tym kiedy i w jaki sposób ludzkość opuściła Afrykę. Skamielina ma 85 tysięcy lat, odnaleziono ją na pustyni w Arabii Saudyjskiej. Jej obecność tam sugeruje, że ścieżki ludzkości znacznie różniły się od tych, które zakłada współczesna nauka. To jednocześnie najstarsze ludzkie szczątki […]

Kaprysy pogody potrafiły wpłynąć na historię świata bardziej niż geniusz wodzów, przewaga wojsk czy rodzaj broni Lato 1939 roku wcale nie było piękne. 6 września rozpętała się gwałtowna burza, po której przyszły wielodniowe ulewy. Hitlerowskie czołgi utknęły na polskich bezdrożach, a niski poziom chmur uniemożliwił skuteczne ataki Luftwaffe. Niemiecki blitzkrieg ugrzązł w błocie i deszczu. […]

W 1983 roku świat stał na krawędzi wojny nuklearnej. Radzieccy generałowie byli przekonani, że Amerykanie ruszyli do ostatecznego starcia z komunizmem. I byli gotowi nacisnąć przycisk. Chociaż rok 1983 przyniósł największe od dwudziestu lat pogorszenie stosunków między Związkiem Radzieckim a Stanami Zjednoczonymi, 11 listopada wydawał się dniem stosunkowo spokojnym, wręcz dającym nadzieję na rychłe odprężenie. […]

Zmiana ustawy o IPN to skuteczne narzędzie przeciwko fałszowaniu historii czy kaganiec dla naukowców? Sprawa jest wyjątkowo trudna i delikatna, ale już zdążyła zaognić sytuację w Polsce oraz jej stosunki z Izraelem, USA oraz Ukrainą. Postanowiliśmy, bez niepotrzebnych gorących emocji, porozmawiać o niej z tymi, których ona bezpośrednio dotyczy. Według przyjętego przez sejm i senat […]

Uzbrojeni prorocy zwyciężają, a bezbronni padają – pisał klasyk politycznego cynizmu Niccolo Machiavelli. Poznając historię Mahometa, możemy lepiej zrozumieć zamachowców-samobójców i islamskich radykałów. Fundamenty islamu to Koran oraz przekazywane z pokolenia na pokolenie opowieści (hadisy) o działalności Mahometa, jego reakcjach na rozmaite wydarzenia i wygłaszanych przy tej okazji komentarzach. Ich interpretacja w dużej mierze zależy od poglądów przywódcy religijnego. […]

W przyszłym roku brytyjskie Royal Air Force świętuje stulecie istnienia. Z tej okazji w jego muzeum ma stanąć nowy pomnik upamiętniający wybitnego pilota samolotu Spitfire Mk V. Postać wybierają internauci, wśród kandydatów jest Polak. Projekt zakłada umieszczenie obok samolotu w muzeum pomnika najlepszego pilota tej maszyny. Polski lotnik Franciszek Kornicki prowadzi w zestawieniu, głosować na niego […]

Manfred von Richthofen, zwany Czerwonym Baronem, zabijał bez wahania i wątpliwości. W kwaterze trzymał „skalpy zwyciężonych”: godła i znaki zdarte ze strąconych samolotów. Został legendą, zanim skończył 25 lat. Dwudziestych szóstych urodzin nie doczekał. Strącony nad Francją stał się kontrowersyjnym bohaterem masowej wyobraźni, przy okazji dając swoje imię pizzom, winom i czekoladkom. Zwykł mawiać: „Jeśli […]

Jedna z wersji Ewangelii św. Marka zawiera homoseksualne podteksty. By chronić dobre imię Kościoła, dawni hierarchowie ukryli dzieło i kłamali, a współcześni twierdzą, że zawierający je starodruk przepadł, choć istnieją zdjęcia tekstu i relacje świadków.   Ojciec Kościoła św. Klemens Aleksandryjski (ok. 150–ok. 215), wielki teolog, jest również autorem kontrowersyjnych słów, które bliskie są zasadzie, […]

Podczas II wojny światowej dla polskich jeńców nie było czegoś takiego jak „mission impossible”. Uciekając z sowieckiego obozu, porucznik Sławomir Rawicz pokonał pieszo 6,5 tys. kilometrów z Syberii do Indii. Stamtąd trafił do polskiej armii na Bliskim Wschodzie, a następnie został pilotem RAF-u. Po wojnie opisał swoją wędrówkę. Niektórym do dziś trudno w nią uwierzyć. […]

Polski profesor w pamiętniku opisał swoje przeżycia z września 1939 roku i początków niemieckiej okupacji. „Focus Historia Ekstra” jako pierwszy opublikował treść tych wspomnień. W Niemczech pamiętnikami prywatnych osób zajmuje się specjalna instytucja – Deutsches Tagebucharchiv. Gromadzone są tam nie tylko dzienniki prywatnych osób, ale również ich korespondencja. Po konserwacji udostępniane są naukowcom i pasjonatom […]

Wydawałoby się, że wiemy już wszystko o historii II wojny światowej. Tymczasem nawet na ulicy można natknąć się na tajemnice i zagadki. Oto we Wrocławiu na pl. Strzegomskim stoi wysoki okrągły budynek, a drugi taki sam na ulicy Ołbińskiej.  A nikt nie wie, czemu miały służyć. Można usłyszeć, że to schrony przeciwlotnicze wzniesione na początku […]

Naszym czytelnikom nie trzeba przedstawiać tych nazwisk. Joanna Lamparska i Piotr Kałuża właśnie wydali nową ksiażkę poświęconą sekretom podziemi Europy. De facto pod wielkimi miastami istnieją inne, niezbadane i pełne tajemnicy. Błażej Grygiel, Focus.pl: Już samo spojrzenie do spisu treści (aż 18 miejsc) prowadzi do refleksji – wygląda na to, że pod Europą znajduje się […]

Gdy w sierpniu 1945 roku na Hiroszimę i Nagasaki spadły amerykańskie bomby atomowe, stało się jasne, że oto w światowej polityce rozpoczął się nowy rozdział. W tym roku, 72 lata po ataku, rząd USA odtajnił 750 filmów z testów jądrowych. Część z nich można zobaczyć na… YouTube. To, co miało ostatecznie przypieczętować klęskę państw Osi, […]

Dusza za nieśmiertelność? Transakcja kusząca, ale nieopłacalna. Dowodem portret Doriana Graya. Jakie to smutne – ja się zestarzeję i będę brzydki i odpychający. Ale portret ten na zawsze pozostanie młody […] Gdybyż mogło być przeciwnie! Gdybym ja pozostał wiecznie młody, a obraz się starzał […] Wszystko bym za to oddał! […] Oddałbym własną duszę! – […]

To już trzecia odsłona potyczek z czasów II wojny światowej z rosyjskiego studia Nival. Twórcy gry postawili przede wszystkim na dynamikę i akcję. Co z tego wyszło? Gry dotyczące wydarzeń historycznych to zawsze trudne pole do pracy, bo wymaga jasnego określenia się: albo bazujemy na prawdziwych jednostkach, wydarzeniach i realiach, albo bawimy się w historical/science […]

Kiedy 10 maja 1940 roku III Rzesza rozpoczęła kampanię na froncie zachodnim, nie spodziewała się, że złamanie Francji przyjdzie tak łatwo. Niemcy wcale nie planowali prowadzić działań według doktryny Blitzkriegu, „wojny błyskawicznej” – ona narodziła się w toku tej kampanii. Formalnie wojna na froncie zachodnim zaczęła się osiem miesięcy wcześniej. 3 września 1939 roku Wielka […]

Dwudziestolecie międzywojenne: Marszałek Piłsudski, Legiony, „Cud nad Wisłą”, Port w Gdyni, Centralny Okręg Przemysłowy, pułkownicy, kabarety, Ordonka i Kiepura. W czasach PRL Druga Rzeczpospolita i jej elity – zostali opluci i skompromitowani. Czy słusznie? W dyskusji „Focusa Historia” biorą udział Leszek Moczulski, prof. Wojciech Roszkowski i Andrzej Gass. Andrzej Gass: Kolejna rocznica napaści Niemiec, a […]

Najsłynniejszy hiszpański pisarz był awanturnikiem, przy którym schować się mogą nawet średniowieczni błędni rycerze! Jego powieść o Don Kichocie z La Manchy, wędrującym z wiernym giermkiem po Kastylii i rzucającym wyzwania urojonym gigantom, do dziś została przetłumaczona na ponad pięćdziesiąt języków świata. Przyniosła autorowi to, o czym marzył – wieczną sławę. Z czasem zachwyceni potomni […]

Hieronim Savonarola krytykował władzę świecką i kościelną. Kilka dziesięcioleci przed Marcinem Lutrem walczył z grzechami Kościoła i wypowiedział wojnę słynnemu papieżowi Borgii – Aleksandrowi VI. Wiernych straszył Apokalipsą i ogniem piekielnym. To jednak on skończył na stosie… Obok Savonaroli nie dało się przejść obojętnie. Nicolò Machiavelli – bezwzględny strateg polityczny, który Kościół traktował instrumentalnie – […]

Kiedy 18 lutego 1574 r. nowo obrany król Polski Henryk Walezy przybył do Krakowa, oczekiwano, że wkrótce ożeni się on z siostrą swego poprzednika Anną Jagiellonką. Serce Henryka należało już jednak do innej kobiety. Nie miało dla niego nawet znaczenia to, że była zamężna. Wybrany na polskiego króla delikatny i kobiecy w ruchach francuski królewicz […]

Miał je Husajn, Kaddağ, ma ponoć Kim Dzong Un. W starożytności aż trzech sobowtórów miał Neron, dowodzą zaś one miłości do cesarza, którego my uważamy za potwora Neron (rządził 54–68 r.)  nigdy nie miał dobrej prasy. Z tekstów starożytnych historyków Swetoniusza i Tacyta wyłania się krwawy tyran i dewiacyjny psychopata seksualny. Morduje senatorów i członków własnej rodziny – w tym […]

Nawet kiedy oberwał granatem i częściowo oślepł na lewe oko, Léo Major nie dał się odesłać do domu. „Wystarczy mi prawe, aby widzieć karabin” – stwierdził. Po czym ten kozak, wybierający się na zwiady w tenisówkach, w pojedynkę wyzwolił okupowane przez Niemców holenderskie miasto! Czy najodważniejszy, trudno powiedzieć – ale z pewnością był to najbardziej […]

Hunowie przeszli do historii jako „bicz boży” nad rzymskim imperium. W rzeczywistości długo byli sojusznikami Rzymian. Wreszcie wódz Hunów Attyla zamarzył o czymś więcej. Znalazł jednak godnego przeciwnika Bitwa pod Adrianopolem stoczona 9 sierpnia 378 r. to jedna z największych klęsk w dziejach rzymskiego oręża. Pomiędzy tysiącami zmasakrowanych poległych nie można było nawet rozpoznać zwłok […]

Wódz Cherusków Arminiusz zadał Rzymianom klęskę w Lesie Teutoburskim i oswobodził Germanię. Zginął jednak z rąk… własnych pobratymców! Rzymianie zawsze uważali Persów za swych najgroźniejszych wrogów. Jednak z perspektywy czasu widać, że żaden inny lud nie przysporzył tylu kłopotów Imperium, co Germanie. Zaś spośród barbarzyńskich germańskich wodzów największą sławą okrył się pewien książę Cherusków. I […]