Gdy nie wiemy, co pijemy, drogie wino smakuje nam podobnie jak tanie. Ale gdy mózg zna cenę, większą przyjemność sprawia mu picie luksusowego trunku. Gdy zaczynam pisać ten tekst, mój mąż otwiera butelkę francuskiego Chablis. Etykietka z apelacją i napisem „grand cru” obiecuje wiele. Wino jest wytrawne, delikatne, ale nie powala na kolana. Gdyby nalano […]

Mimo że prezerwatywy znamy od dwóch tysięcy lat, a od prawie 200 lat wyrabiane są z gumy, wciąż budzą kontrowersje. Każdy kontynent ma z nimi jakiś problem. Szwajcarska firma Lamprecht AG zaprezentowała kilka lat temu prezerwatywy o nazwie Hotshot. Nie miały unikalnego kształtu ani specjalnych właściwości, do ich produkcji nie użyto nowych technologii. Nie nakręcono też […]

To na ich plecach w Himalajach transportowane są ładunki, a bywa, że i sami wspinacze. Bez pomocy Szerpów nie zdobyto by najwyższych gór Nepalu i Tybetu. Dzień zapowiadał się pogod­ny i – jak mawiają Anglosasi – interes szedł jak zwykle. Dokładnie zaś rzecz ujmując – szła karawana mrówek. Lo­dowcem Khumbu w górę najsłynniejszej doli­ny Himalajów, […]

Kliniki odwykowe z całego świata starają się pomóc pacjentom wyjść z nałogu. Metody, jakie stosują, to zupełnie inna sprawa. Oto kilka najbardziej osobliwych. 1. Tajlandia – Modlitwa i medytacja Goście buddyjskiego klasztoru Thamkrabok w Tajlandii za leczenie nie płacą nic, muszą jedynie pokryć koszty pobytu oraz wyżywienia. Terapia polega na „wyrwaniu własnej duszy z getta ciemności” […]

Gdyby wszystkie osobniki gatunku Homo sapiens nagle zniknęły z planety Ziemia, pozostałe organizmy żywe szybko zatarłyby ślady po dziełach wielkiej cywilizacji. Najdłużej przetrwałyby oczywiście śmieci. Przyroda niestety bardzo ucierpiała w starciu z człowiekiem i słusznie budzi to nasz niepokój. Gdy patrzymy na wycięte lasy, wyjałowioną glebę, tony betonu i asfaltu czy wysypiska śmieci, często mamy […]

Naukowcy wiążą z tymi komórkami wielkie nadzieje. Niestety, od wielu lat niespełnione. W 2003 roku Justynę Kurowską podziwiała cała Polska. Piękna blondynka zwyciężyła w polskim reality show „Kawaler do wzięcia”. „Gdy ludzie oglądali mnie w telewizji, byłam jeszcze zdrowa, pełna planów oraz nadziei. Ćwiczyłam karate, chodziłam na naukę tańca, grałam na pianinie. W 2007 roku […]

Chociaż ich metody znane są od średniowiecza – wciąż się na nie nabieramy. Dzięki temu najlepsi żebracy na świecie zarabiają tyle, ile menedżerowie w dobrze prosperujących firmach. Kiedy dwaj policjanci z Oklahoma City zostali wezwani trzy lata temu do żebrzącego przy autostradzie mężczyzny, byli przekonani, że znajdą starszego, brudnego i schorowanego człowieka. Tymczasem przywitał ich […]

W śmietnikach grzebią nie tylko bezdomni. Zbieranie żywności w przysklepowych koszach na śmieci i oddawanie innym jedzenia, którego sami nie jesteśmy w stanie skonsumować, stało się modne. Pieczony kurczak z ziemniakami w plastrach i sałatką z mandarynek, grejpfrutów, jabłek, bananów i granatów? A może spaghetti z sosem pesto, a na deser tarta czekoladowa z kremem […]

W Polsce sklepy detektywistyczne przeżywają oblężenie przed maturami. W Indiach zdawanie egzaminów przypomina zryw narodowy. W Chinach uczniów pilnują drony. Plaga ściągania opanowała świat. Skąd się wzięła i jak z nią walczyć? Maturzyści nie muszą już rozpoczynać produkcji ściąg na kilka miesięcy przed egzaminami. Wystarczy kilka minut, by gotowe ściągnąć (nomen omen) z internetu. Wielu osobom […]

Podczas ceremonii odprawianej przez peruwiańskich szamanów spożywa się substancje, która w innych częściach świata jest zakazana albo uznana za niebezpieczna. Działanie świętego napoju amazońskich Indian przetestował na sobie nasz reporter. Rozgniatając w drewnianym moździerzu przypominającą twarda lianę roślinę o nazwie ayahuasca (czyt: ajałaska), Bruce, młody curandero (uzdrowiciel), dmucha na nią dymem z tytoniowego skręta – […]

Przynależność do grupy daje młodym poczucie bezpieczeństwa, pomaga określić swoją tożsamość i rozwija umiejętności społeczne. Nawet do takiej grupy jak miłośnicy kucyków pony, cybergoci czy futrzaki Kiedyś subkultury pełniły ważną rolę w życiu młodych ludzi, określały ich światopoglądowo, były wyraziste ideologicznie. Ale te podziały się zatarły, nawet aktywni jeszcze niedawno hiphopowcy rozmyli się w kolorowym tłumie. „Nie […]

Rozmowa z prof. Małgorzatą Górnik-Durose, psychologiem z Uniwersytetu Śląskiego Zuzanna Kisielewska: Skąd wzięła się w ludziach potrzeba gromadzenia dóbr? Małgorzata Górnik-Durose: Z ewolucyjnego punktu widzenia gromadzenie zasobów materialnych może dawać przewagę w wyścigu reprodukcyjnym. Z innego punktu widzenia rzeczy materialne mają znaczenie dla kształtowania indywidualnej tożsamości. Ludzie oceniają siebie i innych na podstawie tego, co […]

Nie grajcie niedostępnych, nie zasypujcie się prezentami. Zamiast o pracy i byłych partnerach rozmawiajcie o wyprawie na bezludną wyspę. Potem idźcie do kina na film z dreszczykiem. Sprawdziliśmy, co nauka mówi o podrywaniu. Nagrodę Złotego Runa ustanowiono, by piętnować badaczy, którzy marnotrawią publiczne dotacje na błahostki. Pierwsza – w 1975 roku – trafiła do National […]

Nie każdy mały psotnik ma ADHD. Nieraz zdarza się usłyszeć zdesperowane matki lub zdenerwowanych nauczycieli, krzyczących do swoich podopiecznych coś o ADHD. Ten skrótowiec stał się ostatnio modny, a w potocznym użyciu jest coraz częściej używany, gdy trzeba reagować na wybryki psotnych i niesfornych dzieci. Rzeczywistość jest o wiele bardziej skomplikowana. Nie ma potrzeby używać […]

Idea crowdfundingu jest prosta: wspierasz finansowo tych, którzy mają pomysł, ale brakuje im środków na jego realizację. Niekiedy jednak twoją dobrą wolę może wykorzystać oszust lub nieudacznik. Podobno 20 proc. ludzkości doświadcza w życiu zjawiska świadomego snu (ang. lucid dream). Dzieje się tak wówczas, gdy zdajemy sobie sprawę, że śnimy i potrafimy wpływać na rozwój fabuły. Nic […]

Pierwsze: możesz wstąpić do gangu, w którym członkostwo jest dożywotnie, a szanse na wydłużenie wyroku pewne. Drugie: możesz też trzymać się z boku. Tyle że wtedy inni więźniowie cię zabiją albo doprowadzą do samobójstwa. Calhoun Blakely (15 lat za narkotyki) ma łysą głowę i ręce pokryte tatuażami. Pochodzi z niezłej rodziny, skończył dobrą szkołę, a […]

Coraz częściej szukamy pocieszenia u obcych, którzy zawodowo zajmują się przytulaniem. Dlaczego chcemy płacić za zwykły uścisk? Kiedy Marylen Reid przeprowadziła się do Vancouver, nikogo tam nie znała. Całe dnie wypełniała jej stresująca praca. Wieczorami miała ochotę się do kogoś przytulić, ale jej przyjaciele byli daleko. „Pomyślałam, że jestem w stanie zapłacić za to, by mnie […]

Co roku miliony kobiet są porywane przez nieznanych mężczyzn, których muszą poślubić. Ten barbarzyński obyczaj zamiast zanikać, ostatnio rozkwita Wenera Kasymaliewa, 20-letnia studentka pedagogiki, wracała z zajęć, gdy grupa młodych mężczyzn wciągnęła ją do samochodu. Następnego dnia rodzice odnaleźli córkę w domu porywacza i postanowili, że… ma wyjść za niego za mąż. Kilka miesięcy po ślubie dziewczyna powiesiła […]

Słupy graniczne, szlabany i budki celników? Granice państwowe mogą wyglądać zupełnie inaczej. Przebiegać w kuchni, przez próg domu, tunelem lub nawet… między sceną a widownią! Na lądzie, którego nie było W 1934 r. potężna burza naniosła takie ilości piasku, że leżąca u wybrzeży Maroka wysepka Peñón de Vélez de la Gomera zmieniła się w półwysep. […]

Kto w niej gustuje? I co ma wspólnego sycylijski mafioso z pasterzem owiec? – tłumaczy socjolog dr hab. Tomasz Szlendak Mali chłopcy zanim zasną, często wyobrażają sobie swoje przyszłe życiowe role. Od jawy do sennych marzeń podążają zwykle drogą samotnego mściciela. Cudownie by było – myślą sobie – gdyby ktoś (dzicy Indianie, bezlitośni rozbójnicy, okrutni […]

Jeśli myśleliście, że superbohaterowie istnieją tylko w komiksach, jesteście w błędzie Seattle. Późne godziny nocne. Dwaj czarnoskórzy nastolatkowie dłubią przy zamku chevroleta. Kątem oka widzą, jak zza rogu wybiega pięciu mężczyzn w maskach i strojach rodem z komiksów. Niedoszli włamywacze biorą nogi za pas. Na koncie Rain City Superhero Movement znowu można zapisać dobry uczynek […]

W Albanii mężczyzna, który traci honor, staje się „czarną twarzą”. Jeśli znów chce być „biały”, musi zmyć piętno hańby zgodnie z zasadą „mydłem mężczyzny jest proch”. Oznacza to wypełnienie świętego obowiązku rodowej zemsty Fatmir Haklaj był szefem policji w miasteczku Bajram Curri na północy Albanii, gdy w 1997 r. zastrzelono jego brata. Wszyscy wie-dzieli, że […]

Według członków plemienia Toradża z Indonezji człowiek, którego serce przestało bić, a mózg pracować, nie jest martwy. Staje się nim dopiero po odprawieniu rytuałów pogrzebowych, ale też nie do końca. Bo śmierć, tak jak narodziny, to jedynie początek nowego życia. Rozpoczyna się ono hucznym pogrzebem, na który czeka się latami. Indonezyjska wyspa Sulawesi, znana też […]

Na największej wyspie Afryki żywi obcują ze zmarłymi nie tylko w snach. Raz na jakiś czas wyciągają ich z grobów i świętują ponowne spotkanie. Między czerwcem a końcem września, kiedy na Madagaskarze ustają deszcze, rodziny organizują ceremonie powtórnych pochówków, zwane famadihana. Termin ten oznacza „obracanie zmarłych”, ale nie przypomina smutnego  pogrzebu czy szatańskiego „tańca z […]