2500 lat temu odbyła się jedna z najważniejszych bitew w historii – Ateńczycy pod wodzą stratega Miltiadesa rozbili perską armię Dariusza pod Maratonem dr. Markiem Węcowskim z UW o autorze tego zwycięstwa, jego sukcesach i upadku rozmawia Michał Wójcik 1953 r. w Olimpii znaleziono hełm Miltiadesa. Byc moze walczył w nim pod Maratonem. Jesli to […]

Ponad 100 lat temu niemieccy archeolodzy podczas wykopalisk w ruinach starożytnego Aszur (dzisiejszy Irak) natrafili na tajemnicze koraliki. Okazało się, że niektóre z nich są zbudowane z nieznanego materiału. Dopiero ponowna analiza wykazała, że chodzi o coś bardzo popularnego. Zwłaszcza na polskim wybrzeżu. Dwa bursztynowe koraliki odkryto w ruinach starożytnego miasta Aszur, które znajduje na […]

Cywilizacja doliny Indusu jest wciąż mało zbadana przez archeologów. Naukowcy napotykają szereg trudności niemal na każdym froncie. Pomimo tego udało się poznać przyczynę upadku megamiast budujących tę cywilizację. Odpowiedź znaleziono w jaskiniowym stalagmicie z indyjskich Himalajów. Naukowcy z Uniwersytetu Cambridge przeprowadzili analizę stalagmitu z indyjskiej jaskini znajdującej się niedaleko miasta Pithoragarh w Himalajach. Wnikliwa obserwacja […]

Niewydolność serca, miażdżyca czy nowotwory to nie choroby cywilizacyjne! Udowodnili to naukowcy badający… starożytne mumie Choć Nebiri, egipski zarządca staj-ni, nie żyje już od 3,5 tysiąca lat, stan jego zdrowia stanowi przedmiot wielkiej troski współczesnych badaczy. „Mamy dowody na istnienie zwapnień w jego wewnętrznej tętnicy szyjnej” – obwieściła niedawno na specjalnie zwołanej konferencji prasowej dr Raffaella […]

W jaki sposób można zrekonstruować przebieg wojen w starożytności? Okazuje się, że zapis pola magnetycznego Ziemi może przyjść nam z pomocą. Stosując zupełnie nową metodę udało się naukowcom odtworzyć kilka ważnych szczegółów z historii starożytnego Izraela i Judei. W czasopiśmie Proceedings of The National Academy of Sciences pojawiły się wyniki dużego projektu badawczego Uniwersytetu w […]

Rzymianie dumnie głosili, że pokonali Hannibala dzięki swoim cnotom, męstwu, miłości do ojczyzny, powszechnej zgodzie. Prawda wyglądała nieco inaczej… Kłopoty zaczęły się już na początku całej awantury. W 218 roku p.n.e. senat zamierzał wypowiedzieć wojnę Kar-taginie. Zgodnie z ustrojem republiki decyzję w tej sprawie mieli podjąć obywatele na komicjach centurialnych (zgromadzeniach ludu rzymskiego). Rzymianie zazwyczaj chętnie wojowali. Byli pewni […]

Uczty i polowania w ramach zwykłej służby, obowiązkowy wypoczynek w zdobionych malowidłami łaźniach, w czasie wolnym gra w kości i zabawa z kobietami – życie codzienne legionisty stacjonującego na obrzeżach imperium było znacznie przyjemniejsze, niż mogłoby się wydawać Sposób organizacji armii rzymskiej robił wrażenie na starożytnych historykach. „Można zrozumieć, że to ogromne cesarstwo nie było […]

To na terenach Lewantu rodziły się wielkie cywilizacje i kluczowe wynalazki. Znaki napisane na kawałku ceramiki z lewantyńskiego Lachisz są prawdopodobnie zaginionym ogniwem alfabetu wywodzącego się z hieroglifów – ustalili naukowcy w 2021 roku. Fragment miseczki jest bardzo mały, ma mniej więcej 40 na 35 mm. Na wewnętrznej powierzchni ktoś zapisał ciemnym tuszem kilka liter. […]

Pół osioł, pół kułan syryjski.  Kunga to prawdopodobnie najstarsza znana hybryda powstała wskutek ludzkiej ingerencji. W jakim celu starożytni wyhodowali taką krzyżówkę? Kości najstarszej hybrydy na świecie, z wyglądu przypominające końskie, odnaleziono w syryjskim grobowcu sprzed 4500 lat. Badania DNA ujawniły, że to nie koń, lecz mieszaniec dwóch gatunków osłów: zwyczajnego z kułanem syryjskim. Tę krzyżówkę nazywano […]

Na starożytnym cmentarzu w Armenii archeolodzy znaleźli szczątki, obok których spoczywały artefakty charakterystyczne dla wojowników. Początkowo naukowcy uznali, że mają do czynienia z mężczyznami, ale nowe badania udowodniły, że to kobiety. Groby dwóch wojowniczek, czy – jak przez długi czas sądzono – wojowników, zostały odkryte podczas wykopalisk archeologicznych prowadzonych na terenie cmentarza Jrapi (inaczej Dżrapi) w Armenii. […]

W okolicy starożytnego portu Cezarea, zaledwie 4 metry pod powierzchnią wody, nurkowie odkryli bezcenny skarb. Wśród znalezisk wyróżnia się ośmiokątny złoty pierścień z zielonym kamieniem i wizerunkiem Dobrego Pasterza. To wczesnochrześcijańskie przedstawienie Jezusa. W III wieku naszej ery, z którego pochodzi zatopiony skarb, Cezarea stanowiła lokalną stolicę imperium rzymskiego w Judei, a miejscowy port był […]

Czytanie, pisanie, ale też wiedza praktyczna, rachunki oraz elementy wychowania obywatelskiego. To, czego uczyli się starożytni, z jednej strony przypomina nasze standardy, z drugiej jednak to był zupełnie inny świat i inne wymagania. Bo jak liczyć za pomocą… 27 liter? W starożytnym Egipcie podstawowym i zarazem najtrudniejszym przedmiotem była nauka pisania. Trwała aż 12 lat, […]