Polska jest krajem, w którym żyje najwięcej żubrów na świecie, więc obserwacja sporej wielkości stad nie powinna nikogo dziwić. Pod koniec grudnia dostrzeżono jednak rekordowe stado, które przemieszczało się po obrzeżach Puszczy Białowieskiej. Ilu osobników liczyło? Pod koniec grudnia 2022 zaobserwowana została wędrówka rekordowo wielkiego stada na obrzeżach Puszczy Białowieskiej. Nigdy wcześniej nie spotkano się […]

„Duży wstyd dla nas wszystkich”. Tak skomentowano sytuację na rzece Drinie w Bośni i Hercegowinie. Zazwyczaj czysta, o turkusowej barwie tafla wody zamieniła się w ostatnich dniach w ogromne wysypisko śmieci. Duże opady deszczu i śniegu spowodowały masowy spływ opadów w dół rzeki, blokując się na przegrodzie niedaleko zapory wodnej w Višegradzie. Tony plastikowych śmieci, […]

W związku z wojną w Ukrainie wiele badań naukowych na terenie Rosji zostało zawieszonych. Polskim badaczom udało się jeszcze przed inwazją przeprowadzić prace terenowe na pograniczu Rosji i Białorusi, aby poznać historię środowiskową tego regionu. W tym celu wykopali aż 13-metrowy rdzeń. Jakie informacje z przeszłości on skrywa? Prof. dr hab. Piotr Kittel z Uniwersytetu […]

Jaka jest nasza planeta w środku? Jakie siły rządzą procesami zachodzącymi na powierzchni Ziemi? Dowiedzmy się, jak zbudowana jest kula ziemska warstwa po warstwie i przyjrzyjmy się również mniej znanej teorii stojącej w przeciwności do teorii tektoniki płyt. Minęło już kilkaset lat, odkąd Kopernik odkrył, że Ziemia kręci się wokół Słońca. Natomiast pierwszym, który dał […]

Silna rola religii i Kościoła jest podawana za przyczynę tego, że nadal tak wielu ludzi zaprzecza teorii ewolucji Darwina, chociaż od jej stworzenia minęło ponad 100 lat. Nie pomogły papieskie encykliki tłumaczące związek nauki i wiary, nie pomogła popularyzacja nauki, nie zawsze pomagają nawet empiryczne dowody dotyczące ewolucji. Co stoi za tego powodem? Najnowsze badania […]

Monokultura, trójpolówka czy płodozmian. Te terminy kojarzą się nam z typami uprawy ziemi i prowadzenia plantacji. Odkryto, że zupełnie inny rodzaj rolnictwa może pomóc w uzyskaniu większych plonów w warunkach zmieniającego się klimatu. W kilku zakątkach świata ludzie uprawiają w ten sposób ziemię od 3000 lat, ale dopiero teraz świat nauki odkrywa zalety tej metody. […]

Krwiożercze tyranozaury, długoszyje brachiozaury czy pancerne triceratopsy. Już teraz wydaje się, że dinozaury należały do jednych z najbardziej nietypowych grup organizmów chodzących po świecie. Nic bardziej mylnego. Potrafiły wyglądać jeszcze zmyślniej. Pokazujemy 10 subiektywnie wybranych przykładów, jak mogły prezentować się najdziwniejsze dinozaury w historii. Dinozaury były szczytowymi drapieżnikami w epoce jury i kredy. Wszystkie gatunki […]

Płaszcz Ziemi stanowi większość objętości naszej planety, ale mimo to nadal niewiele wiemy, o procesach nim rządzących. Najnowsze badania nad dwoma dominującymi minerałami w dolnym płaszczu dowodzą, że dochodzi tam do zjawiska zupełnie odwrotnego, niż dotychczas myślano. Badania nad składem mineralogicznym oraz procesami zachodzącymi w płaszczu Ziemi są bardzo utrudnione. Wszystko z tego powodu, że […]

Czy spacerując po piaszczystym dnie koryta rzeki, zastanawialiśmy się, jak poruszają się niewielkie drobiny w wodzie? Do obliczenia mechaniki ruchu nadal stosuje się wzory matematyczne powstałe w latach 30. XX wieku. Pojawiła się zupełnie nowa metoda, która odwraca do góry nogami myślenie o transporcie osadów w rzekach. Zresztą eksperyment w akwarium potwierdza to, że się […]

Żaden naukowiec nie jest nieomylny. Czasami uczeni muszą skorzystać z niestandardowych metod, aby dociec, co mogą znaczyć konkretne pamiątki z przeszłości. Tak się stało w przypadku tajemniczego znaku na kamieniu odkrytego na stanowisku archeologicznym w Wielkiej Brytanii. Badacze zapytali internautów, co może on oznaczać. Podczas wykopalisk archeologicznych na terenie wzgórza Nesscliffe niedaleko Shropshire w Wielkiej […]

Niewiele wciąż wiemy o tak zagadkowych organizmach z ery paleozoicznej jak trylobity. Ostatnie badania jednego gatunku przyniosły zaskakujące wnioski. Charakterystyczny wyrostek w postaci widelca nie służył tym stawonogom do karmienia, a do… no właśnie, w bardziej prokreacyjnym celu. Trylobity były stawonogami żyjącymi na Ziemi w erze paleozoicznej. Grupa tych organizmów rozrosła się najbardziej w okresie […]

Astrochronologia to mało znana metoda oznaczania wieku skał, ale w niektórych przypadkach bardzo skuteczna. Zwłaszcza jeśli badamy zmiany klimatyczne wywołane konkretnym ustawieniem orbity ziemskiej. Jak się okazuje, dzisiaj Ziemia znajduje się w podobnej sytuacji jak 56 mln lat temu, kiedy to panowały ekstremalnie wysokie temperatury na świecie. Jakie wskazówki odnośnie przyszłości przynosi nam wiedza na […]

Odkrycia archeologiczne nie zawsze muszą sprowadzać się do poznawania kolejnych sekretów z życia dynastycznego starożytnych władców – naukowcy również poszukują dowodów chociażby na to, jak miejscowa ludność reagowała na szalejące żywioły. Niemieccy badacze natrafili na Półwyspie Peloponeskim na sanktuarium boga, do którego starożytni Grecy najpewniej „wznosili modły”, kiedy działa się tragedia. Naukowcy z Niemiec podczas […]

Budowy dróg niosą ze sobą ryzyko, że podczas robotnicy natrafią na pamiątki przeszłości, wkraczają wówczas archeolodzy, a prace konstrukcyjne zostają zastopowane. Tak się się właśnie stało w Rumunii, gdzie na placu budowy odkryto grobowiec sprzed 1500 lat, który należał do kogoś z elity Hunów. Poza szkieletem zostało złożonych również wiele cennych kosztowności i… głowa konia. […]

W jaki sposób można zbadać historię klimatyczną miejsca z dokładnością do każdego roku, a nawet pojedynczego sezonu letniego i zimowego? Rdzenie lodowe z Antarktydy są idealnym magazynem takich informacji. Pierwszy raz opisano przebieg pogody i zmian klimatu w konkretnym miejscu w skali ostatnich 11 tys. lat. Rdzeń lodowy z Antarktydy Zachodniej posłużył jako źródło informacji […]

Co robić, kiedy zastanie nas burza? Na temat piorunów uderzających w różne obiekty i sposobów, jak uniknąć porażenia, rozprzestrzeniło się wiele mitów i półprawd. Jak to jest z tymi piorunami? Obalamy 10 mitów na ich temat. Piorun jest zjawiskiem meteorologicznym polegającym na wyładowaniu elektrostatycznym w atmosferze. Pioruny najczęściej powstają podczas burz. Towarzyszy im zjawisko dźwiękowe […]

Tereny pustynne w Izraelu są doskonałym obszarem do poszukiwań pamiątek przeszłości. Suchy klimat i piaszczyste podłoże znakomicie konserwują przedmioty przez tysiące lat. Tak też było w przypadku kilku gigantycznych strusich jaj, które znaleziono na pustyni Negew. Znalezisko datuje się na 4 tys. lat. Kto tutaj urządzał sobie biwak i planował ugotować owe jaja strusi? Izraelscy […]

Nie tylko dzisiaj używa się specjalnych nawozów i różnych metod uprawiania roli, aby utrzymać glebę w jak najlepszej kondycji. Przed tysiącami lat na użyźnianiu gruntu znali się rdzenni Amerykanie zamieszkujący lasy Amazonii. Mało tego, do dzisiaj mieszkańcy „zielonych płuc Ziemi” kultywują te same praktyki, które sprawiają, że ziemia rodzi więcej plonów niż zazwyczaj. Podczas grudniowej […]

Plastik i dwutlenek węgla są jednymi z największych problemów współczesnego świata. Produkcja tego pierwszego doprowadziła do zaśmiecenia wielu ekosystemów i sprawiła, że w formie mikrocząstek plastik znajduje się niemal wszędzie na globie. Emisje dwutlenku węgla pochodzące m.in. ze spalania paliw kopalnych natomiast przyczyniają się do pogłębiania globalnego ocieplenia. Czy można sobie z tymi związkami jakoś […]

Jaki wpływ mogą mieć działania człowieka w jednej części świata na zupełnie drugi kraniec globu? Okazuje się, że spory, ale do tej pory klimatycznym „efektem motyla” niewielu się interesowało. Globalne ocieplenie zachodzi nie tyle w skali całego świata, co również w skali konkretnych połączeń między ekosystemami. Na łamach Nature Climate Change pojawiły się wyniki badań […]

Niejednokrotnie obserwując spektakularne erupcje wulkanów w odległych regionach świata, zastanawialiśmy się, czy podobne wydarzenia działy się lub mogą w przyszłości się zadziać w Polsce. Wulkanów w naszym kraju nie brakuje, chociaż żaden z nich nie jest aktywny. W poszukiwaniu pozostałości po pradawnych przejawach aktywności wulkanicznej możemy udać się nie tylko w Sudety, ale również w […]

Na plaży w stanie Mississippi (USA) zauważono ogromne ciało płetwala zwyczajnego. Najpewniej zwierzę zostało wyrzucone na brzeg przez wody morskie. Jeszcze nigdy na wybrzeżu Stanów Zjednoczonych w tym miejscu nie obserwowano tych wielkich waleni, a tym bardziej martwych. Naukowcy zastanawiają się, jaka mogła być przyczyna zdarzenia. W Pass Christian, w amerykańskim stanie Mississippi tuż przy […]

Skamieniałe kości dają wgląd naukowcom nie tylko w budowę ciała organizmów sprzed wielu milionów, ale również mogą otworzyć pole do interpretacji, na co chorowały dane zwierzęta. Polscy, niemieccy i amerykańscy badacze przyjrzeli się ogromnym ilościom kości morskich gadów i znaleźli kilka interesujących przykładów. W środkowym triasie 245 mln lat tereny dzisiejszej Holandii wyglądały zupełnie inaczej […]

Dziura ozonowa nad Arktyką i Antarktydą może się odbudować w ciągu kilku najbliższych dekad. Najnowszy raport ONZ nie pozostawia wątpliwości – postanowienia z protokołu montrealskiego z 1987 roku zaczynają przynosić spodziewane rezultaty. Raport Organizacji Narodów Zjednoczonych ujawnia bardzo pozytywne informacje na temat rozwoju dziury ozonowej. Działania podjęte po 1987 roku wskutek ratyfikowania protokołu montrealskiego przynoszą […]