Film „Heimkehr” usprawiedliwiał hitlerowskie zbrodnie w „bandyckiej” Polsce. Mimo to zagrali w tym propagandowym „dziele” także polscy aktorzy… Nazywany w III Rzeszy Filmem Narodu, dziś „Heimkehr” przysparza Niemcom tylko problemów. Przekonała się o tym niedawno jedna z polskich stacji, która miała zamiar wyemitować ten obraz z odpowiednim komentarzem historyków. Telewizja chciała w ten sposób wyjść naprzeciw oczekiwaniom widzów i pokazać film […]

Runy, czyli alfabet runiczny, były wykorzystywane w średniowieczu wraz z alfabetem rzymskim. Do tej pory panowało jednak przekonanie, że były one swego rodzaju uproszczoną, ustną wersją języka pisanego. Dzięki ostatnim badaniom możemy się przekonać, że niekoniecznie musiało tak być. Johan Bollaert z Uniwersytetu w Oslo przeanalizował język pisany używany w norweskich inskrypcjach wywodzących się z […]

Leonardo ma na koncie niemało dzieł i odkryć. Jeszcze więcej zaczął i… rozdłubał. Ale o tym nikt nie wspomina. Da Vinci był bowiem mistrzem autopromocji! Malarz, rzeźbiarz, architekt, teoretyk sztuki, inżynier, matematyk, anatom, geolog, przyrodnik, muzyk, pisarz, filozof, odkrywca, wynalazca – autorzy encyklopedycznych biogramów Leonarda da Vinci prześcigają się w wyliczaniu dziedzin, w których „najwszechstronniej […]

Ekstrawaganckie ciżemki i niezwykłe zapięcia to znaki rozpoznawcze „polskiej” mody na Zachodzie. Ale czy faktycznie nowinki te pochodziły znad Wisły? Przez stulecia na zmiany mody wpływała sytuacja w stosunkach międzynarodowych i ruchy na politycznej szachownicy. Ubiory z jednych krajów pojawiały się w innych, były tam przyswajane, pobudzały fantazję, dostarczały pretekstu dla ekstrawagancji. Nazwy różnych historycznych […]

Dzielny rycerz z patriotycznych czytanek dla harcerzy spędził większość kariery… walcząc za pieniądze jako najemnik. Zdobył ogromny majątek, służąc głównie w armii wroga Polski – Zygmunta Luksemburskiego. „Zawisza był jak Agnieszka Radwańska. Miał talent i potrafił go wykorzystać, dorabiając się fortuny i uzyskując międzynarodowy rozgłos – mówi „Focusowi Historia” prof. Beata Możejko, mediewistka z Uniwersytetu Gdańskiego. – I wbrew […]

Wyspa Runit, nazywana też nuklearną trumną, stanowi jedno z najmniej przyjemnych miejsc do życia. Składowane są tam bowiem odpady pochodzące z niemal siedemdziesięciu prób atomowych. Testy te przeprowadzono w latach 1946-1958 i obejmowały one 67 bomb zrzuconych na atole Bikini oraz Enewetak. Ekologiczna świadomość ówczesnego społeczeństwa była na tyle niska, że dopiero po czasie zdano […]

Były jedynymi kobietami, które niemal całą I wojnę światową spędziły na błotnistej linii frontu. Dwie brytyjskie sanitariuszki ratowały rannych, a jednocześnie robiły to, co lubiły – jeździły na motocyklach i same decydowały o swoim losie. A co u diabła pani tu robi?! – zdenerwowany major artylerii podszedł do kobiety opalającej się tuż obok okopów. „Im […]

I Rzeczpospolita powszechnie uchodzi za królestwo bez stosów. Rzeczywiście, gdy zachodnią Europą wstrząsały krwawe wojny religijne, w Polsce panował spokój, a najgorszymi aktami umotywowanej religijnie przemocy były co najwyżej toczone po karczmach przez przedstawicieli różnych wyznań indywidualne bijatyki, spowodowane raczej nadmiarem wypitej wspólnie wódki niż różnicami w poglądach teologicznych. Słynna na cały kontynent polska tolerancja […]

27 sierpnia 1883 roku doszło do wydarzeń, które na zawsze zmieniły życie wielu osób znajdujących się w pobliżu wyspy Krakatau. Powstał wtedy również jeden z najgłośniejszych hałasów w historii ludzkości. A być może nawet najgłośniejszy, co było związane z erupcją wulkanu. Wspomniana wyspa jest bowiem jednym z tzw. stratowulkanów mieszczących się między Jawa i Sumatrą. […]

To może być jedno z największych odkryć w dziejach egiptologii. Ukryta komnata w piramidzie Cheopsa w Gizie naprawdę istnieje, co potwierdzono w wyniku badań międzynarodowego zespołu naukowców. Już pomiary z 2016 r. dały powody do przypuszczenia istnienia ukrytej pustej przestrzeni, a teraz to potwierdzono. Naukowcy z Uniwersytetu Technicznego w Monachium (TUM) wykorzystali ultradźwięki i endoskopię, […]

Takie odkrycia nie zdarzają się codziennie. U wybrzeżu wyspy barierowej Fire Island odkryto szczątki należące do jakiegoś statku. Chociaż zachowały się one w fatalnym stanie, to jest wielce prawdopodobne, że mamy do czynienia z legendarnym statkiem hybrydowym (!) sprzed 200 lat – SS Savannah. Po przejściu huraganu Ian jesienią 2022 roku na wschodnim wybrzeżu Stanów […]

Supernowa to niezwykle silna eksplozja, do której może dojść na przykład za sprawą zaprzestania reakcji termojądrowych w jądrze masywnej gwiazdy. Rezultat końcowy jest niezwykle energetyczny i efektowny, o czym mogli się przekonać nasi przodkowie sprzed 1800 lat. Właśnie wtedy, 7 grudnia 185 roku, chińscy astronomowie zaobserwowali jasny obiekt, który pojawił się na niebie w pobliżu […]

Imperium Rzymskie było jednym z niewielu z czasów starożytnych, które objęło panowaniem tak duży obszar. Miało ono powiązania handlowe, które sięgały daleko poza granice cesarstwa. Wczesne stosunki indo-rzymskie na obszarze znanym jako “Indie” są słabo udokumentowane, a jedyne współczesne relacje sprzed kontaktu z Rzymianami miały miejsce podczas indyjskiej kampanii Aleksandra Wielkiego między 327 a 325 […]

W 2007 roku nurkowie natrafili na wrak tego, co po czasie okazało się szczątkami HMS Gloucester. O znalezisku oficjalnie poinformowano jednak dopiero piętnaście lat później. Brytyjska fregata została oficjalnie wprowadzona do Royal Navy w 1660 roku. Budowę rozpoczęto w grudniu 1652 roku, a do wodowania doszło w 1654. Ostatecznie na pokładzie znalazł się Jakub II […]

Łucznictwo dało Homo sapiens przewagę nad neandertalczykami podczas polowania na zwierzynę. Okazuje się, że technologia ta pojawiła się w Europie tysiące lat wcześniej niż sądzono. W historii gatunku Homo sapiens jest kilka punktów przełomowych, a jednym z nich jest niewątpliwie wykorzystanie łuku i strzał do polowania. Najnowsze badania opisane w czasopiśmie Science Advances pokazuje, że […]

Po niespełna 80 latach od zatonięcia odnaleziono wrak okrętu podwodnego USS Albacore, który należał do marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych. Gdzie dokładnie natrafiono na legendarny wrak? Jak poinformowało dowództwo Marynarki Wojennej ds. Historii i Dziedzictwa (NHHC), wrak okrętu odnalezionego u wybrzeży japońskiej wyspy Hokkaido to dokładnie USS Albacore, który zatonął na oceanie 7 listopada 1944 roku. […]

Liczący 2000 lat przedmiot znaleziony w rzymskim forcie w Northumberland w 1992 r. został ponownie oceniony przez specjalistów. Okazuje się, że była to zabawka dla dorosłych, pierwszy tego typu gadżet odkryty w świecie rzymskim. Vindolanda (co oznacza “białe pole” lub “białe wrzosowisko”) to rzymski fort położony na obrzeżach Imperium Rzymskiego w pobliżu Muru Hadriana, który […]

Hinat żyła ok. 2000 lat temu w słynnym nabatejskim mieście Hegra. Teraz twarz jednego z przodków współczesnych Saudyjczyków została odtworzona, dzięki współpracy archeologów, specjalistów od modeli komputerowych i kryminalistyki. Hinat była na tyle zamożna, że zleciła wykonanie prestiżowego grobowca dla siebie i swoich potomków, wyrzeźbionego w jednej ze skał w nekropolii otaczającej jej dom w […]

Prawdopodobnie bardzo bliskie prawdzie byłoby stwierdzenie, że czasy współczesne są dla kobiet najlepszymi w historii. Gdyby jednak cofnąć się do średniowiecza, to rzeczywistość nie byłaby równie kolorowa. O sprawie pisze Isabella Gagliardi z FMSH (Fondation Maison des Sciences de l’Homme), która podkreśla, że opisanie sylwetek średniowiecznych kobiet związanych ze światem medycyny nie należy do łatwych […]

Archeolodzy zidentyfikowali w północno-wschodnim Meksyku pozostałości ludzkiej osady, która została założona przez prekolumbijską cywilizację Huasteków. Odkrycie to rzuca nowe światło na starożytne praktyki pogrzebowe. W stanowisku archeologicznym znanym jako El Naranjo odkryto fundamenty czterech dużych kopców ziemnych, które służyły jako miejsce pochówku, ale i codziennych zajęć. Naukowcy z Instituto Nacional de Antropología e Historia (INAH) […]

Pałac odkryty w Girsu w południowym Iraku może być najlepiej zachowaną pozostałością po Sumerach, jednej z najbardziej zaawansowanych cywilizacji w historii Ziemi. Tello to współczesna nazwa starożytnego miasta Girsu, jednego z najwcześniejszych znanych miast na świecie. Zostało zbudowane przez starożytnych Sumerów, którzy między 3500 a 2000 r. p.n.e. byli prawdziwymi innowatorami: wynaleźli pismo, wznieśli pierwsze […]

Bitwa pod Gettysburgiem jest uznawana za najkrwawsze starcie całej wojny secesyjnej. Archeolodzy natrafili niedawno na pocisk artyleryjski związany z tym konfliktem. Wojna secesyjna rozgrywała się między Unią oraz Konfederacją i trwała w okresie od 1861 do 1865 roku. Ostatecznie zwycięstwo odniosły wojska Północy, podczas gdy próbujące się odłączyć Południe musiało zgodzić się na porzucenie niewolnictwa. […]

Dopiero w 1986 r., czyli prawie 75 lat po zatonięciu słynnego Titanica, ludzie mogli zobaczyć wrak statku na własne oczy. Teraz ujawniono niepublikowane wcześniej nagranie. Woods Hole Oceanographic Institution (WHOI) jest prywatną placówką badawczą, której celem jest promowanie nauk morskich i eksploracji głębin. 1 września 1985 r. zespół kierowany przez dr Roberta Ballarda we współpracy […]

Czaszka kobiety znaleziona w pobliżu Ascoli Piceno nosi znamiona co najmniej dwóch operacji chirurgicznych. To odkrycie pokazuje, że w neurochirurgią parano się już we Włoszech w epoce bizantyjskiej, choć z różnym skutkiem. Międzynarodowy zespół naukowców, kierowany przez ekspertów z Uniwersytetu Rzymskiego “La Sapienza”, ujawnił istnienie otworów w czaszce kobiety z plemienia Longobardów. Prawdopodobnie przeszła ona […]