Warte fortunę dzieła renesansowego mistrza znajdowano na farmach, w antykwariatach, a nawet wśród kuchennych sprzętów! Każdy rok przynosi kolejne sensacyjne odkrycia związane z Leonardem. Pomimo że od śmierci Leonarda da Vinci upłynęło bez mała pięćset lat, ciągle wychodzą na jaw nowe fakty z jego życia i nieznane wcześniej dzieła. Carlo Pedretti – dyrektor Centrum Badań […]

ZSRR miał trwać przez wieki, a rozpadł się w parę lat. Co powaliło tego niezniszczalnego – wydawałoby się – giganta? Między innymi… próby reform! Ćwierć wieku temu, a dokładnie 17 marca 1991 r., odbyło się referendum, w którym mieszkańcy republik ZSRR wypowiedzieli się o przyszłości Związku. Zdecydowali jednoznacznie, że chcą, by… istniał dalej, tyle że […]

O kulisach relacji Chin i Tajwanu z doktor Antoniną Łuszczykiewicz, kierowniczką Pracowni Tajwańskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim, rozmawia Łukasz Czarnecki Zacznijmy od początku. Skomplikowane relacje chińsko-tajwańskie są pokłosiem wojny domowej, która miała miejsce w Chinach w latach 1946-1949 i doprowadziła do upadku władzy Kuomintangu (Partii Narodowej) na kontynencie. Proszę krótko przybliżyć naszym czytelnikom ten konflikt. „Zacznijmy […]

Charles Byrne urodził się w Irlandii Północnej w 1761 roku jako Charles O’Brien. W wieku 21 lat trafił jednak do Londynu, gdzie błyskawicznie zyskał sławę. Nazywano go bowiem olbrzymem. Jak się zapewne domyślacie, taki przydomek był związany z imponującymi rozmiarami mężczyzny, który osiągnął 231 centymetrów wzrostu. Jak się okazało, stanowiło to następstwo rozwoju guza przysadki […]

Jednym z ciekawszych (i dziwniejszych) zjawisk społecznych jest kult tzw. celebrytów.  Z jakiegoś powodu całe rzesze ludzi chorobliwie pasjonują się życiem jednostek niekoniecznie na ową uwagę zasługujących swymi osiągnięciami. Bo jeśli jeszcze można  zrozumieć zainteresowanie  utalentowanym aktorem, to jak je wyjaśnić w przypadku tych, którzy są znani z tego, że są znani? Wiele już w […]

Ospa prawdziwa jest uważana za jedną z najbardziej wyniszczających chorób w historii ludzkości, ale jej pochodzenie jest owiane tajemnicą. Przez lata szacunki naukowe były sprzeczne z zapisami historycznymi. Najnowsze badania ujawniają, że ospa nękała ludzi już w czasach starożytnych. Ospa prawdziwa to wirusowa choroba zakaźna o ostrym przebiegu, wywoływana przez jedną z dwóch odmian wirusa […]

Najstarsze wino na świecie pochodzi z ok. 325 r. n.e. Wbrew pozorom, nie ma nic wspólnego ze współcześnie rozumianymi trunkami. Wino starzeje się z godnością. Chyba, że liczy blisko 1700 lat. Tak, jak butelka odkopana w 1867 r. z grobu rzymskich szlachciców pochowanych w pobliżu dzisiejszego niemieckiego miasta Spira. Analizy wykazały, że część płynu z […]

Holenderskie Archiwum Narodowe udostępniło mapę, która może wskazywać miejsce ukrycia skarbów. Za ich schowaniem stali niemieccy żołnierze, chcący w ten sposób zabezpieczyć złoto i klejnoty. Rzecz działa się w zamieszkiwanej obecnie przez około czterysta osób wsi Ommeren. Jeśli wierzyć pokazanym światu dokumentom, wspomniany skarb składa się z czterech dużych skrzyń wypełnionych diamentami, rubinami, złotem, srebrem […]

Dzięki najnowszym technikom rekonstrukcyjnym, licząca 9000 lat czaszka z Jerycha zyskała nową twarz. Długo to trwało, ale wreszcie możemy powiedzieć, kim był mężczyzna, do którego czaszka należała. W 1953 r. archeolog Kathleen Kenyon odkryła w pobliżu biblijnego miasta Jerycho siedem czaszek sprzed 9000 lat. Znaleziono je pokryte gipsem i z muszlami w miejscu gałek ocznych, […]

Naukowcy od dawna zastanawiali się, dlaczego rzymski beton był tak wytrzymały, że przetrwał całe tysiąclecia. Zagadka wreszcie została rozwiązana. O tym, że starożytni Rzymianie byli mistrzami inżynierii, przeczytamy już w szkolnych podręcznikach od historii. Stworzyli rozległe sieci dróg, akweduktów, portów i masywnych budynków, których fragmenty przetrwały dwa tysiąclecia. Jak to możliwe, że ich beton był […]

Elżbieta I Tudor rządziła Anglią i Irlandią przez 44 lata i była ostatnią przedstawicielką swojego rodu. Niedawno, w dość przypadkowych okolicznościach, udało się zlokalizować wrak statku wywodzącego się z czasów panowania tej władczyni. Szczątki znajdowały się na terenie kamieniołomu zlokalizowanego w południowo-wschodniej Anglii. To właśnie tam pracownicy natrafili na część drewnianego kadłuba. Sęk w tym, […]

Był sadystycznym psychopatą. Polscy historycy wolą o nim milczeć. Niesłusznie, bo bez niego nie zrozumiemy, co siedziało w głowie jego córki Dobrawy. Bolesław I Okrutny dorwał się do władzy w Czechach w 935 r., chociaż wcale mu się nie należała. Na tronie zasiadał jego starszy brat Wacław, dzisiaj znany jako święty (m.in. patron katedry na […]

Tajemniczy artyści zawsze fascynowali. Na temat niektórych po prostu brakuje historycznych dokumentów. Inni sami postanowili się przed nami ukryć! Niektórzy współcześni literaturoznawcy kładą nacisk na samą lekturę lub odbiór dzieła, przekonując, że osoba autora nie jest istotna. Czytelnicy zazwyczaj tego braku zainteresowania nie podzielają. Skądinąd naturalna ta ciekawość – wiedzieć, kim był autor, jak wyglądało […]

Podobizny Newtona możemy kojarzyć już z etapu nauczania podstawowego, kiedy to słynny Anglik pojawiał się we wszelkiego rodzaju podręcznikach. Czym innym były jednak obrazy, a czym innym dokładna rekonstrukcja jego twarzy. Właśnie taka powstała dzięki połączeniu starych rzeźb i współczesnych technik. XVII i XVIII-wieczny naukowiec doczekał się własnych popiersi, obrazów, rycin i licznych opisów tekstowych. […]

Gregor Mendel mieszkał niedaleko polskiej granicy, choć naszego kraju nie było wtedy oficjalnie na mapie świata. Ojciec genetyki, bo takim mianem się go często określa, został niedawno objęty badaniami DNA. W 2022 roku przypadała bowiem dwusetna rocznica jego urodzin. Zakonnik, którzy przyszedł na świat w Cesarstwie Austrii, zasłynął między innymi z eksperymentów z udziałem… grochu. […]

Kuba Rozpruwacz wzbudzał postrach w XIX-wiecznej Anglii. Ukrywający się pod tym pseudonimem seryjny morderca pozostał jednak nieuchwytny. Jego mroczna seria rozpoczęła się w 1888 roku, kiedy to Kuba Rozpruwacz dokonał prawdopodobnie pierwszego morderstwa. Od 3 kwietnia 1888 do 13 lutego 1891 roku przypisano mu co najmniej jedenaście zabójstw, choć w rzeczywistości mogło ich być nawet […]

Połowa XIX wieku to był czas wielu odkryć geograficznych w północnych regionach naszego globu. Niestety nie wszystkie wyprawy kończyły się sukcesem. Do takich należy legendarna ekspedycja Franklina z 1845 roku. Na dalekiej Arktyce odnaleziono wraki okrętów, które próbowały przepłynąć Przejściem Północno-Zachodnim. Tegoroczna ekspedycja na dno Oceanu Arktycznego przyniosła kilka zaskakujących odkryć. HMS Erebus i HMS […]

To nie przewlekła czerwonka zabiła Edwarda Woodstocka, zwanego Czarnym Księciem. Wśród możliwych winowajców jest malaria i choroba zapalna jelit. Edward Woodstock, zwany także Czarnym Księciem, jest uważany za największego angielskiego żołnierza, jaki kiedykolwiek żył. Przyczyny jego śmierci nie są jasne. Do tej pory uważano, że zabiła go w 1376 r. przewlekła czerwonka, ale w czasopiśmie […]

Współczesnemu kinu często dostaje się za nadmierne wykorzystywanie CGI, czyli obrazów generowanych komputerowo. Christopher Nolan zamierza pójść inną drogą. A to za sprawą jego nowego filmu, zatytułowanego Oppenheimer. Jak się pewnie domyślacie, będzie to produkcja poświęcona życiu J. Roberta Oppenheimera, nazywanego czasami ojcem bomby atomowej. Rolę głównego bohatera odegra Cillian Murphy (fani Peaky Blinders z […]

Władca stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych faraonów egipskich, po tym, jak przed stu laty odkryto jego grobowiec. Miłośnicy archeologii, historii i cywilizacji starożytnego Egiptu mają niepowtarzalną okazję przenieść się w czasie za sprawą jubileuszowej wystawy, która ma miejsce w Warszawie, w Muzeum Nowa Praga przy ulicy Jagiellońskiej 82a. Sensacyjny grobowiec, dobrze zachowana mumia Tutanchamona […]

Rok 1692 był w Salem bez wątpienia szalony i brutalny. Łącznie, w związku z oskarżeniami o czary, śmierć poniosło co najmniej dziewiętnaście osób. Salem to zamieszkiwane obecnie przez niecałe 200 tysięcy osób miasto położone w stanie Massachusetts. Założone w 1626 roku, Salem nie musiało długo czekać na rozpoczęcie się wydarzeń, które mrożą krew w żyłach […]

22 listopada 1963 roku doszło do jednego z najbardziej ikonicznych wydarzeń w historii amerykańskiej polityki. Ówczesny prezydent, John Fitzgerald Kennedy, został zamordowany. Dość szybko za głównego podejrzane uznano Harveya Lee Oswalda, który miał rzekomo samodzielnie zaplanować i przeprowadzić zamach. Kontrowersje wzbudzał jednak fakt, iż Oswald został zabity przez Jacka Ruby’ego, który miał powiązania z mafią, […]

Dakṣiputra Pāṇini to indyjski uczony, który specjalizował się w gramatyce. Uznawany za jednego z prekursorów językoznawstwa, pozostawił po sobie wiadomość, której rozszyfrowanie zajęło 2500 lat. To właśnie on jest odpowiedzialny za gramatykę sanskrytu, którą oparł na 3959 regułach. Jego dokonania są istotne z perspektywy współczesnych dziedzin, takich jak składnia i semantyka. Z punktu widzenia współczesnych […]

Najnowsze badania wskazują, że Hunowie migrowali na zachód przez Eurazję, przestawiając się z rolnictwa na pasterstwo. Dzięki temu stali się brutalnymi najeźdźcami, doprowadzając do upadku Cesarstwa Rzymskiego. Zespół uczonych z Uniwersytetu w Cambridge wykazał, że ekstremalne okresy suszy w latach 430-450 n.e. zmusiły Hunów do przyjęcia nowych strategii w celu “zabezpieczenia przed poważnymi wyzwaniami ekonomicznymi”. […]