Większość planet we wszechświecie przypomina planety znajdujące się w Układzie Słonecznym. Na przestrzeni ostatnich trzydziestu lat odkryliśmy ponad 5500 planet podobnych do Ziemi, podobnych do Marsa, Jowisza, Neptuna i wiele planet wypełniających luki między wcześniej znanymi kategoriami. To poza naszym układem planetarnym odkryliśmy pierwsze superziemie, chłodne neptuny, gorące jowisze czy wodne światy. Teraz najwyraźniej udało […]

Poznanie naszego miejsca we wszechświecie to niezwykle trudne zadanie. Aby dojść do prawdziwej odpowiedzi, musimy prześledzić tak naprawdę ewolucję całego wszechświata. Idąc wstecz, musimy poznać początki życia na Ziemi, początki samej Ziemi, początki Słońca, procesy powstawania gwiazd z materii pozostawionej przez wcześniejsze gwiazdy, procesy powstawania galaktyk, a nawet samych gromad galaktyk. Dopiero w ten sposób, […]

Patrząc na zdjęcia obiektów obserwowanych w przestrzeni kosmicznej, możemy zobaczyć, to czego z bliska żaden człowiek za naszego życia raczej nie zobaczy. Jedynym wyjątkiem tak naprawdę jest Księżyc, na którym już za kilka lat zapewne ludzie ponownie wylądują. Oglądając zatem zdjęcia powierzchni Księżyca, możemy zobaczyć coś, co kilkoro osób będzie miało faktycznie szansę zobaczyć na […]

Droga Mleczna to nasz kosmiczny dom. Płaski dysk o średnicy 100 000 lat świetlnych, w którym znajduje się kilkaset miliardów mniejszych i większych gwiazd. W centrum galaktyki znajduje się supermasywna czarna dziura o masie ponad 4 miliony razy większej od masy Słońca. Centralny region o kształcie prostopadłościanu, tzw. poprzeczki jest nieco grubszy. Problem w tym, […]

Układ Słoneczny wydaje się idealnym miejscem dla życia. W samym środku układu znajduje się Słońca, a wokół niego w mniej lub bardziej uporządkowany sposób krąży osiem planet. Choć do takiej budowy układu planetarnego jesteśmy przyzwyczajeni, to w przestrzeni kosmicznej wcale nie musi on być tym najbardziej powszechnym. Doskonałym przykładem jest fascynujący od strony dynamicznej układ […]

Już za kilka dni na poligon w amerykańskim stanie Utah spadnie z nieba zasobnik, z próbkami zebranymi kilka lat temu przez sondę OSIRIS-REx z powierzchni planetoidy Bennu. Transportująca je sonda zbliża się już do Ziemi i przygotowuje się do wrzucenia niewielkiego zasobnika w ziemską atmosferę. Planetoida Bennu to pozornie niewielki, zaledwie półkilometrowej średnicy obiekt. Nie […]

W powszechnym mniemaniu Układ Słoneczny składa się ze Słońca, krążących wokół niego planet, krążących wokół planet księżyców, planetoid, planet karłowatych i komet. To jednak tylko bardzo uogólniony obraz. Nie można bowiem zapomnieć o takich składnikach jak wiatr słoneczny, czyli stały, emitowany przez Słońce strumień wysokoenergetycznych cząstek, czy też ośrodek międzyplanetarny składający się z pyłu i […]

Spoglądając odpowiednio daleko w przestrzeń kosmiczną, astronomowie są w stanie dostrzec najprzeróżniejsze obiekty kosmiczne. Początkowo człowiek widział na niebie jedynie gwiazdy i planety Układu Słonecznego. Wraz z rozwojem astronomii i technologii naukowcy zaczęli dostrzegać także mgławice, galaktyki, a z czasem nawet planety krążące wokół innych gwiazd. Wszechświat jest jednak wypełniony także obiektami, które na pierwszy […]

Wyobraźmy sobie dwa ciała o dowolnej masie umieszczone w pewnej odległości od siebie w przestrzeni. Jeżeli chcielibyśmy teraz opisać ruch tych dwóch ciał w przestrzeni pod wpływem grawitacji, potrzebujemy dosłownie kilku równań, które pozwolą nam ustalić, jak będą się one względem siebie poruszały. Wystarczy jednak dodać tylko jeden dodatkowy obiekt o dowolnej masie, aby to, […]

Kallisto to księżyc, który nie pojawia się w mediach zbyt często. Kiedy mowa o księżycach w Układzie Słonecznym, słyszymy głównie o księżycach Marsa (Fobosie i Deimosie), Ganimedesie (największym księżycu w Układzie Słonecznym), Tytanie (jedynym księżycu z gęstą atmosferą) oraz o Enceladusie i Europie, ze względu na ich podpowierzchniowe oceany, które mogą sprzyjać powstawaniu życia. Pozostałe […]

Notatki sporządzane przez mieszkańców Ziemi z poprzednich epok stanowią istotne źródło astronomicznej wiedzy. Na ich podstawie można bowiem zidentyfikować zjawiska, które dla ówczesnych ludzi były czymś nie do końca zrozumiałym, ale dzięki obecnej naukowej wiedzy sytuacja jest diametralnie różna. W tym przypadku chodzi o zapiski XIII-wiecznego mnicha. Niemiecki duchowny w 1217 roku sporządził bowiem opis […]

Do zadziwiających wydarzeń doszło niedawno w Irlandii. Na dublińskiej plaży Portmarnock zaobserwowano bowiem sporych rozmiarów dziurę. Jak wynika z opowieści osoby, która znalazła otwór, do jego powstania miał doprowadzić spadający meteoryt.  O sprawie poinformował lokalny mieszkaniec, Dave Kennedy, który tego dnia spacerował po okolicy ze swoim psem. Bliższe spojrzenie na utworzoną w piasku dziurę wykazało, […]

Wszystkie sondy księżycowe, jak i przyszłe misje załogowe na księżyc skupiają się i będą się skupiać przede wszystkim na księżycowym biegunie. To miejsce jest szczególnie atrakcyjne dla ludzi ze względu na fakt występowania tam kraterów, na których dno nigdy nie dociera światło słoneczne. To właśnie tam, we wnętrzach tych kraterów mogą znajdować się spore ilości […]

W ramach nowego, rozległego przeglądu nieba, astronomom udało się ostatnio dostrzec zupełnie przypadkiem dwie galaktyki, które należą do niezwykle rzadkiej klasy obiektów kosmicznych, tzw. biegunowych galaktyk pierścieniowych. Galaktyki tego typu doskonale wskazują na to, że z samej budowy galaktyki można odtworzyć jej burzliwą przeszłość. Biegunowe galaktyki pierścieniowe na pierwszy rzut oka nie powinny w ogóle […]

Czerwoną Planetę ludzie badają już od kilkuset dobrych lat. Na długo, zanim człowiek był w stanie wysłać jakąkolwiek sondę w przestrzeń kosmiczną, ograniczony był jedynie do długotrwałych obserwacji prowadzonych za pomocą teleskopów. Nawet wtedy jednak wielu astronomów zajmowało się tworzeniem map obiektów widocznych w zwierciadłach teleskopów. Teraz jednak żyjemy już w zupełnie innych czasach. Do […]

Sondy kosmiczne przelatujące w pobliżu Wenus nie raz i nie dwa dostrzegały krótkie, nieregularnie pojawiające się rozbłyski w gęstej, nieprzezroczystej atmosferze planety. Dotychczas naukowcy byli przekonani, że udało im się zaobserwować wyładowania w atmosferze drugiej planety od Słońca. Okazuje się jednak, że wyjaśnienie obserwowanych błysków może być inne, aczkolwiek równie ciekawe. O Wenus mówi się, […]

Od początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku ludzkość wie, że planety krążące wokół gwiazdy, takie, jakie znamy z Układu Słonecznego, występują powszechnie wokół innych gwiazd. Od tego czasu bezustannie poszukujemy i odkrywamy nowe planety, z cichą nadzieją, że za którymś razem uda nam się trafić na planetę nie tylko podobną do naszej, ale także taką, na […]

Spoglądając w nocne niebo, widzimy tylko czerń pustki przestrzeni kosmicznej, na którym rozsiane są gwiazdy. Gdy noc jest naprawdę ciemna, bezchmurna i na dodatek nie ma Księżyca, wydaje nam się, że widzimy miliony gwiazd. To tylko złudzenie — w zasięgu naszego wzroku znajduje się najwyżej kilka tysięcy gwiazd. To niewiele, zważając na to, że tylko […]

Powierzchnię Księżyca badamy już od ponad pięćdziesięciu lat. Różne agencje kosmiczne od dekad wysyłają w stronę naszego jedynego sztucznego satelity sondy orbitalne, lądowniki, łaziki, a nieco ponad 50 lat temu wysłaliśmy tam także ludzi, którzy sami osobiście umieścili w gruncie i na powierzchni Księżyca całą paletę instrumentów naukowych. Wciąż jednak można odnieść wrażenie, że o […]

Wkrótce minie rok odkąd naukowcy z planety Ziemia przeprowadzili pierwszą próbę zmiany trajektorii innego ciała niebieskiego. Celem było sprawdzenie, czy możemy cokolwiek zrobić, jeżeli któregoś dnia odkryjemy planetoidę znajdującą się na kursie kolizyjnym z Ziemią. Test przebiegł prawidłowo, aczkolwiek teraz okazuje się, że czegoś jeszcze nie rozumiemy. Jako cel próby naukowcy wybrali planetoidę Dimorphos, która […]

Zaledwie kilka dni po zakończeniu przełomowej dla indyjskiego programu kosmicznego misji księżycowej Chandrayaan-3, w przestrzeń kosmiczną poleciała już następna ważna misja kosmiczna z tego kraju, Aditya-L1. Właśnie na Ziemię przesłała pierwsze zdjęcia z przestrzeni kosmicznej. Aditya-L1 to pierwsze w historii indyjskie obserwatorium kosmiczne, dla którego celem obserwacji będzie Słońce. Sonda została wyniesiona przez rakietę PSLV […]

28 lipca 2023 roku zarządzany przez Europejską Agencję Kosmiczną satelita meteorologiczny Aeolus zakończył swoją pięcioletnią misję na orbicie, wtargnął w ziemską atmosferę i w dużej mierze spłonął w niej. Nawet jednak ten ostatni manewr przyniósł inżynierom bardzo dużo ważnych informacji. Teraz Europejska Agencja Kosmiczna opublikowała wyjątkowe zdjęcie. Jak donosiło miesiąc temu Dowództwo Kosmiczne Stanów Zjednoczonych, […]

Wszechświat może być wprost niewiarygodnie zaskakujący. Liczby opisujące obiekty i zjawiska zachodzące w przestrzeni kosmicznej na tyle odstają od zjawisk i obiektów, z którymi mamy do czynienia na co dzień, że ciężko nam sobie większość z nich wyobrazić. Weźmy za przykład Układ Słoneczny, a nawet jego tylko wewnętrzną część. W samym centrum Układu Słonecznego znajduje […]

O kometach mówi się, że są niczym koty, tj. chadzają własnymi ścieżkami. Jest w tym sporo prawdy, bowiem nigdy nie wiadomo kiedy jakaś kometa pojawi się na niebie, kiedy minie Słońce, kiedy zniknie i kiedy pojawi się ponownie. Niektóre komety wszak potrzebują kilkudziesięciu lat, aby wrócić na nasze niebo, a inne kilku tysięcy lat. Miesiąc […]