4 czerwca 1992 roku przeszedł do historii jako dzień ujawnienia tzw. listy Macierewicza. Ówczesny szef resortu spraw wewnętrznych umieścił na niej 64 nazwiska polityków, których uznał za tajnych współpracowników SB. Do listy dołączył również nazwiska prezydenta Lecha Wałęsy i marszałka Sejmu Wiesława Chrzanowskiego Ciepły wiosenny dzień. Przed ósmą zajeżdżam pod Sejm białym oplem corsą z […]

„Grób Zmartwychwstania” w Jerozolimie to prawdopodobnie najstarszy znany chrześcijański pochówek. Potwierdza to inskrypcja odkryta na jednym ze znalezionych tam ossuariów Inskrypcję odkrył i odczytał profesor literatury nowotestamentowej James H. Charlesworth z Princeton Theological Seminary. Napis składa się z czterech hebrajskich liter: jod, waw, nun i he. Czytany od prawej do lewej tworzy słowo JONH (Jonah, […]

Dzięki pasji jednego człowieka i strzępom historycznych informacji w Tykocinie wrócił nad Narew zamek Zygmunta Augusta. Miejsce, gdzie za  ostatnich Jagiellonów stał arsenał Rzeczypospolitej, gdzie ciało Zygmunta Augusta spędziło rok przed odwiezieniem go na Wawel i gdzie narodził się Order Orła Białego, długo było tylko ruiną. Zmienił to Jacek Nazarko, z zawodu inżynier. Jak stał […]

Zapraszamy na noc z Józefem Ignacym Kraszewskim w TVP Historia już 28 lipca! Napisał więcej książek niż wielu ludzi w ciągu całego życia ma w ręku. Jego dziełem są 232 powieści, wśród nich aż 88 historycznych. Pisarz, publicysta, historyk, dziennikarz, poeta, a przede wszystkim patriota. Józef Ignacy Kraszewski. Sejm Rzeczpospolitej Polskiej postanowił uhonorować 200 rocznicę […]

Te fotografie są równie znane jak Mona Lisa Leonarda da Vinci. Jakie były dalsze losy ich bohaterów? Płód dłoń 19 sierpnia 1999 roku Julie Armas zgłosiła się do szpitala w Villa Rica, w stanie Georgia. Była w 21. tygodniu ciąży, a badanie wykazało, że dziecko ma rozszczep kręgosłupa. Dotąd taka diagnoza była wskazaniem do aborcji. […]

Wśród odpadków wrocławskiej Akademii Medycznej znaleziono unikatową kolekcję zdjęć przedstawiających przedwojenne zbrodnie. Kolekcja… odbiera oddech! Nóż, siekiera, pistolet. Narzędzia, którymi posługują się mordercy, nie zmieniły się w ciągu ostatniego stulecia. Różnica jest jedna. Kiedyś ofiary częściej były kneblowane. Ale i w miastach było wtedy ciszej, ludzie byli wrażliwsi na podejrzane krzyki, a zbrodnia robiła większe wrażenie. […]

Manuela Rosę można porównać z Wiktorem Suworowem. Rosjanin odbrązawia historię Rosji, Rosa pyta zaś, kim był słynny odkrywca Ameryki Tak oto tkacz z Genui, który, jak powiadają, nigdy przedtem nie był kapitanem statku, wiedział niewiele lub nic zgoła nie wiedział o pilotowaniu statku i nie znał przyrządów morskich, przygotowuje się do wielkiej wyprawy i przepłynięcia […]

Zygmunt Klukowski, lekarz ze Szczebrzeszyna, to jedna z postaci, o których filmem Adama Kulika przypomina TVP Historia z okazji piątych urodzin stacji Jego „Dziennik z lat okupacji” trzykrotnie wywołał burzę. Po raz pierwszy, kiedy ukazał się w 1958 roku. Nikt wcześniej, z tak chirurgiczną dokładnością, dzień po dniu, nie opisał narastania zagrożenia i eskalacji nazistowskiego […]

Pamiętniki przekazują inną wersję historii niż podręczniki – czasem szokującą Minister propagandy III Rzeszy Joseph Goebbels był bolszewikiem? Dowódca Luftwaffe chodził w rzymskich tunikach i malował paznokcie u nóg? Georg Elser, stolarz, który dokonał zamachu na Hitlera, zrobił to pod dyktando gestapo? Heinrich Himmler nie popełnił samobójstwa, lecz został zamordowany przez Brytyjczyków? Martin Bormann, nazywany […]

Rzekomy syn oficera Wehrmachtu wysłany przez polską bezpiekę do RFN, przekonał do siebie niemiecką „rodzinę” i stał się cennym agentem Na adres warszawskiego Komitetu Centralnego PZPR przyszedł w 1977 r. list od pani Gertrudy Gorwy. Myli się ten, kto sądzi, że trafił do sekretariatu. Taka korespondencja (jeśli nie pochodziła od ludzi „z nazwiskiem”, np. Iwaszkiewicza […]

Fryderyk August nie jest dziś zaliczany w poczet władców Polski. Zniknął z kart historii i z pamięci Polaków, choć sami chcieli go na władcę. Zniknął, bo był „tylko” porządnym administratorem, podczas gdy naród czekał na bohatera Ostatnim monarchą Polaków  wcale nie był https://www.focus.pl/artykul/stanislaw-august-poniatowski-1732-1798-biografia-i-ciekawostki-o-ostatnim-krolu-polski. I to nie tylko dlatego, że władcami Królestwa Polskiego zostali po kongresie […]

Czarny wirtuoz, który na przełomie XVIII i XIX w. został gwiazda europejskich scen muzycznych, pochodził z Polski! 11 kwietnia 1789 r. na prestiżowym „Concert Spirituel” w Pałacu Tuileries w Paryżu zadebiutowało cudowne dziecko: George Augustus Polgreen Bridgetower. Dziennik „Le Mercure de France” pisał z entuzjazmem: „Debiut młodego Murzyna z kolonii, który grał liczne koncerty skrzypcowe […]

Bezcenna biżuteria Barbary Radziwiłłówny przepadła. Albo przyozdobiła angielską królową, albo sfinansowała wojny, albo… pożarły ją szczury. Zygmunt August kochał błyskotki. Papieski nuncjusz pisał do Rzymu, że król ma biżuterii „więcejjak za milion złotych” i nawet „ma zwyczaj wozić z sobą swe klejnoty, suknie i mnóstwo innych rzeczy”. Zaś w skarbcu cieszyły oczy władcy pudła z […]

Śmigły-Rydz po powrocie do Polski padł ofiarą ludzi Sikorskiego. Tak mówi spiskowa teoria, poparta kilkoma istotnymi poszlakami. W ustaleniu prawdy pomóc mogłoby otwarcie grobu na Powązkach Oświadczam, że są to zwłoki Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego, który wrócił do Polski w październiku 1941 roku, by w pracy ruchu podziemnego walczyć o wolność kraju. Oddał swą szlachetną duszę […]

Nie ma takiego okrętu, którego nie byłaby w stanie zatopić pycha i brak wyobraźni jego dowódcy. Violet Jessop siedziała  w szalupie z rozbitą głową i z przerażeniem patrzyła, jak potężny kadłub Britannica pogrąża się w morskiej otchłani. To był już trzeci „niezatapialny” okręt, na którym pracowała i z którego musiała się ewakuować.  Violet miała 24 […]

Przedwojenna Warszawa pielęgnowała model próżniaczego życia. Królem stolicy – tym, który nadawał jej smak i ton – był Franciszek Fiszer. U jego boku zaś Bela „Czajka”. Bywalec salonów i popularnych lokali, erudyta, domorosły filozof, sybaryta i leń. Musiał cieszyć się niebywałym urokiem osobistym i charyzmą, gdyż roztrwoniwszy w młodości niemały majątek (rodzinna posiadłość, folwark Ławy, […]

Przekazywana z reki do reki płonąca pochodnia pokonuje setki kilometrów, zanim dotrze do celu – olimpijskiego znicza. Wbrew powszechnej opinii to nie Grecy, a niemieccy naziści wymyślili ogniową sztafetę. Cały czas modliłem się, żeby nie zgasła. Do dziś mam gęsią skórkę, gdy o tym pomyślę!” – tak Philip Barker, brytyjski historyk olimpizmu, wspomina swój bieg […]

Bogactwa Montezumy, zdobyte przez hiszpańskich konkwistadorów, trafiły w ręce Francuzów. Wszystko za sprawą korsarza Jeana Fleury’ego, który jednak marnie skończył… Złoto i inne zabrane kosztowności zostały przetopione za zgodą urzędników Waszej Królewskiej Mości. To, co otrzymano, warte było ponad 130 tysięcy castellanos [prawie 600 kg złota – przyp. aut.], z czego piątą część przejął skarbnik […]

Przed 150 laty, w marcu 1862 roku, na zatoce Hampton Roads w okolicy Norfolk w Stanach Zjednoczonych, starły się dwa okręty, których nikt wcześniej nie widział na oczy – protopancernik CSS Virginia i pancernik USS Monitor Podczas wojny domowej (1861–1865) między stanami północnymi zrzeszonymi w wiernej prezydentowi Unii a zbuntowanymi konfederatami ze stanów południowych, zatoka […]

Konfliktowy Władysław Łokietek nie gwarantował krakowskiemu mieszczaństwu prosperity. Dlatego doszło do buntu wójta Alberta. Ale 700 lat po tych wydarzeniach wielu Polaków wciąż wierzy, że chodziło o spór polsko-niemiecki… PRZESŁUCHIWANY: DR MARCIN STARZYŃSKI ZAWÓD: PRACOWNIK INSTYTUTU HISTORII UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO SPECJALIZACJA: DZIEJE MIESZCZAŃSTWA W POLSCE ŚREDNIOWIECZNEJ, ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM KRAKOWA W SPRAWIE: CZY BUNT WÓJTA ALBERTA […]

Dziś budzą odrazę pomieszaną z fascynacją. Tymczasem jeszcze 150 lat temu książki oprawione w ludzką skórę były po prostu modne. Chciałbym, aby po śmierci w moją wygarbowaną skórę oprawiono książkę jako prezent dla mojej rodziny. (…) Czy ktoś wie, jak się do tego zabrać? (…) Jeszcze nie zdecydowałem dokładnie wokół czego się »owinąć«, jestem otwarty […]

W Moskwie jeśli już o nim wspominano, to nie inaczej niż „generał zdrajca”. Czyny Andrieja Własowa wykreślono z kart Wielkiej Wojny Ojczyźnianej, bo w 1942 r. zwrócił się przeciwko Stalinowi. Własow z kolei uważał, że to nie on, ale właśnie Stalin zdradził i jego, i Ojczyznę Gdyby pisać o Andrieju Andriejewiczu Własowie klasycznie, zgodnie z […]

Targowica (1792) i Kiejdany (1655) stały się symbolami zdrady narodowej. Ale Kiejdany to manipulacja Sienkiewicza. Targowica zaś to lekcja prywaty, która otrzeźwiła Polaków Przed 220 laty grupa magnatów, na czele ze Stanisławem Szczęsnym Potockim, Sewerynem Rzewuskim, Ksawerym Branickim i Szymonem Kossakowskim, zawiązała konfederację wymierzoną w Konstytucję 3 maja i reformy Sejmu Wielkiego. Znana pod nazwą […]

Dlaczego trwa spór o polskie korzenie Nietzschego? Dlaczego słynny filozof,  kojarzący się Polakom jako rzekomy inspirator ideologów nazistowskich, sam podkreślał, że miał polskie korzenie. Ale historycy mu nie wierzą. “Uczono mnie, że pochodzenie mej krwi i mego nazwiska wywodzi się ze szlacheckiej rodziny Nickich – napisał Friedrich Nietzsche w roku 1883. – Przyznać muszę, że […]