Gdy w marcu 2025 roku środkową Mjanmę nawiedziło potężne trzęsienie ziemi, naukowców zaskoczyło nie tyle jego siła, co niezwykły charakter. Magnituda 7,7 sama w sobie robi wrażenie, ale prawdziwą zagadką okazał się sposób, w jaki energia sejsmiczna rozprzestrzeniała się przez skorupę ziemską. Okazało się, że pęknięcie objęło ponad 530 km uskoku Sagaing, przy czym przez […]

Badacz z kantonu Bern analizował wysokorozdzielczościowe mapy terenu, gdy jego uwagę przykuł niecodzienny układ form terenowych. Dwa niewielkie płaskowyże otoczone wyraźnymi, stromymi zagłębieniami oraz sieć starych, wyżłobionych dróg. Układ, który dla wprawnego oka mógł oznaczać tylko jedno: ślady średniowiecznej obecności człowieka o charakterze obronnym. Ta przypadkowa obserwacja zapoczątkowała śledztwo, które doprowadziło do niezwykłego znaleziska w […]

Na południu Krety, ukryty wśród współczesnej zabudowy, leży Pałac Archanes. W trakcie ostatnich prac archeologicznych badacze natrafili tam na coś, co przez dekady uznawano za niepasującą do całości konstrukcję. Dopiero dokładna analiza ujawniła, że mieszkańcy minojskiej Krety dysponowali wiedzą, która może zadziwić nawet dzisiaj. Odkrycie jest owocem wznowionych w 2023 roku badań, które kontynuowano w […]

Oceaniczne głębiny wciąż pozostają większą zagadką niż powierzchnia Księżyca. Choć nauka szacuje, że zbadaliśmy zaledwie ułamek światowych wód, każde zejście w mroczne głębiny przynosi zaskakujące znaleziska. Najnowszym tego potwierdzeniem są odkrycia dokonane u wybrzeży Zachodniej Australii, gdzie na głębokościach przekraczających 600 m naukowcy natrafili na dwa niezwykłe gatunki. Oba organizmy zostały zebrane podczas ekspedycji badawczej […]

Czy światowa społeczność muzyków popełnia fundamentalny błąd? Zwolennicy teorii spiskowych przekonują, że standardowe strojenie instrumentów na częstotliwość 440 Hz to celowa manipulacja. Twierdzą, że zmiana została narzucona przez nazistów lub tajne elity, a muzyka na 440 Hz rzekomo ma negatywny wpływ na ludzki umysł i ciało. Wokół tego pozornie niewinnego standardu narosła cała sieć teorii […]

Naukowcy zidentyfikowali pochodzenie niebieskiego koloru w jednym z najsłynniejszych obrazów Jacksona Pollocka. Niestety, obecnie barwnik ten jest nieosiągalny. Przez ponad 70 lat charakterystyczny turkusowy odcień na jednym z najsłynniejszych obrazów Jacksona Pollocka stanowił nierozwiązaną zagadkę dla historyków sztuki. Mimo licznych badań i analiz, źródło tego intensywnego błękitu w dziele “Number 1A, 1948” pozostawało nieuchwytne, tworząc […]

Fizycy od dawna teoretyzowali, że pewna klasa materiałów magnetycznych może zmieniać swój stan w czasie znacznie krótszym niż mrugnięcie oka. Problem w tym, że nikt nie potrafił tego procesu bezpośrednio zaobserwować, a wszystkie dotychczasowe pomiary opierały się na pośrednich danych. Teraz badaczom z Kraju Kwitnącej Wiśni udało się dokonać czegoś, co jeszcze niedawno wydawało się […]

Antarktyczne głębiny skrywają jedne z najbardziej niezwykłych stworzeń na naszej planecie. W wodach, gdzie temperatura spada do zera stopni Celsjusza, życie przybiera formy, które wydają się zaprzeczać podstawowym zasadom biologii. Wśród tych organizmów szczególnie intrygujące są ryby z rodziny bielankowatych – stworzenia o efemerycznym wyglądzie, których sekret kryje się w ich krwi. To, co odróżnia […]

Czarnobyl to miejsce, które ma swoje określone i dość mroczne miejsce w powszechnej świadomości. Strefa wykluczenia od dziesięcioleci kojarzy się z pustką i brakiem jakiegokolwiek życia. Okazuje się jednak, że w samym sercu tej radioaktywnej pustki, w miejscach o śmiertelnie wysokim poziomie promieniowania, natura znalazła sposób na przetrwanie. Co więcej, pewien organizm nie tylko tam […]

Radioteleskopy zazwyczaj skierowane są ku najdalszym zakątkom kosmosu. Tym razem jednak potężna sieć anten LOFAR, badając zwyczajne, ziemskie błyskawice, wychwyciła coś zupełnie nieprzewidzianego. Okazało się, że jej czułość jest wystarczająca, by „usłyszeć” komercyjny samolot przecinający niebo nad Holandią. To nieplanowane „podsłuchanie” maszyny lecącej na pułapie 8 kilometrów może mieć nieoczekiwane konsekwencje. Holenderscy naukowcy, prowadząc rutynowe […]

Azjatyckie stepy i równiny okazały się skarbnicą wiedzy, po tym, jak archeolodzy natrafili tam na niezwykłe pochówki sprzed tysięcy lat, które każą nam na nowo przemyśleć, jak wyglądało życie – i śmierć – ówczesnych elit. To nie są zwykłe wykopaliska, a raczej kapsuły czasu zachowane w zadziwiająco dobrym stanie, co w tej dziedzinie nauki zdarza […]

Historia pewnej samicy nosorożca, urodzonej w czeskim zoo w 1977 roku, mogłaby posłużyć za scenariusz filmu. Tym bardziej że dziś okazuje się niezwykle aktualna w kontekście walki o przetrwanie jednego z najbardziej zagrożonych gatunków na Ziemi. Nasi, bo o niej mowa, była jedyną znaną hybrydą nosorożca białego północnego i południowego. Jej krótkie, trzydziestoletnie życie mogło […]

Jedna z największych zagadek archeologii przez dekady czekała na rozwiązanie. Mniej więcej 3400 lat temu z powierzchni ziemi zniknęła rozwinięta cywilizacja, która przez niemal dwa tysiąclecia kwitła na terenach dzisiejszego Pakistanu i północno-zachodnich Indii. Współczesna starożytnemu Egiptowi, tworzyła monumentalne miasta z systemami kanalizacyjnymi i planowaną zabudową. A potem po prostu się rozpadła. Naukowcy od lat […]

Czternastolatek z Nowego Jorku bierze kartkę papieru, składa ją w pozornie prosty wzór, stawia między dwiema listwami, dokłada ciężarki i… patrzy, jak konstrukcja bez protestu utrzymuje obciążenie ponad dziesięć tysięcy razy większe niż jej własna masa. Brzmi jak internetowa sztuczka, ale to bardzo realny projekt badawczy, za który Miles Wu zgarnął główną nagrodę w prestiżowym […]

Samoloty pasażerskie potrafią zgromadzić na swojej powierzchni sporo ładunku elektrostatycznego, zwłaszcza kiedy przecinają drobne, zamarznięte chmury na dużej wysokości. Zazwyczaj nie myślimy o tym w ogóle, bo od wyładowań są specjalne elementy na końcówkach skrzydeł. Najnowsze obserwacje pokazują jednak, że obraz jest bardziej skomplikowany. Międzynarodowy zespół naukowców przypadkiem zarejestrował radiowe „sygnatury” wyładowań na przelatującym samolocie […]

Komputery kwantowe od dawna stanowią jedno z największych wyzwań współczesnej nauki. Ich potencjał obliczeniowy mógłby zrewolucjonizować wiele dziedzin, od medycyny po kryptografię, ale na drodze do praktycznego wykorzystania stoi fundamentalna przeszkoda. Delikatne stany kwantowe, które są sercem tych maszyn, łatwo ulegają zniszczeniu pod wpływem nawet najmniejszych zakłóceń środowiskowych. Dlatego właśnie obecne komputery kwantowe wymagają niezwykle […]

Pod współczesną nawierzchnią czeskiego miasta skrywała się zapomniana opowieść. Podczas rutynowych prac archeologicznych w Třebíču naukowcy natknęli się na odkrycie, które nie zdarza się często i od razu przykuwa uwagę swoim blaskiem – dosłownie. Wykopaliska, prowadzone przez trzy lata, odsłoniły znacznie więcej niż pojedynczy, cenny przedmiot. Okazało się, że pod dzisiejszymi placami kryje się niemal […]

Komputery kwantowe od lat znajdują się w sferze obietnic i prototypów. Pomimo ogromnego postępu w tym sektorze, wciąż brakuje kluczowego elementu: sposobu na zbudowanie większych, stabilnych systemów, które nie tracą precyzji. Być może odpowiedź na to kryje się w nieoczywistym miejscu, bo w mikroskopijnych klastrach złota. Wszystko sprowadza się do tego samego problemu – jak […]

Wyobraź sobie, że pojedynczy błąd w druku, przeoczony przez wszystkich w pracowni, na setki lat kształtuje sposób myślenia całych społeczeństw o państwach i ich granicach. Taki właśnie przypadek zdarzył się w szesnastym wieku, a jego skutki odczuwamy do dzisiaj. Chodzi o mapę, która trafiła do drukowanej Biblii i od tamtej pory zmieniła nasze postrzeganie politycznych […]

Kosmos właśnie dopisał nowy rozdział do listy „kandydatów na drugi dom”. Astronomowie potwierdzili istnienie superziemi HD 20794 d, krążącej wokół gwiazdy bardzo podobnej do Słońca, w odległości około 20 lat świetlnych od Ziemi. To blisko w kosmicznej skali. Co ważniejsze, planeta przechodzi przez strefę sprzyjającą istnieniu ciekłej wody. W praktyce oznacza to, że stała się […]

Technologia chłodzenia właśnie zrobiła krok w stronę świata bez gazowych czynników chłodniczych. Naukowcy z Korei opracowali pełny „ekosystem” chłodzenia magnetycznego: od nowych materiałów, przez komponenty, aż po gotowe moduły. Brzmi technicznie, ale konsekwencje są bardzo przyziemne. Chodzi o to, żeby przyszłe lodówki, klimatyzatory czy przemysłowe instalacje chłodnicze przestały opierać się na gazach, które podgrzewają klimat, […]

Lotnictwo cały czas zmaga się z rosnącą presją środowiskową, a perspektywy na najbliższe lata nie napawają optymizmem. Choć branża odpowiada obecnie za około 2,5% globalnych emisji dwutlenku węgla związanych z energią, prognozy wskazują na dalszy wzrost tego wskaźnika. W obliczu takiego wyzwania poszukiwanie efektywnych rozwiązań technologicznych staje się priorytetem. Unijna strategia Flightpath 2050 wyznacza ambitne […]

Przed tysiącami lat ludzie musieli radzić sobie w świecie, w którym temperatury spadały na tyle, że każde wyjście na zewnątrz groziło śmiercią, a drewno – podstawowy budulec – było luksusem niedostępnym na otwartych stepach. Właśnie z taką rzeczywistością mierzyli się łowcy-zbieracze na terenach dzisiejszej Ukrainy pod koniec ostatniej epoki lodowcowej. Ich rozwiązanie tego problemu do […]

Wygląda na to, że istniał prehistoryczny świat, w którym nie jeden, lecz kilka różnych gatunków naszych dalekich przodków dzieliło to samo terytorium. Naukowcy z Arizona State University potwierdzili niezwykły scenariusz koegzystencji dwóch odrębnych gatunków homininów na terenie dzisiejszej Etiopii. To bardzo istotna informacja rzutującą na początki ludzkiej dwunożności. W regionie zwanym Rowem Afar około 3,5 […]