Ronald Brecher, kanadyjski miłośnik nocnego nieba, poświęcił ponad 40 godzin na rejestrowanie światła pochodzącego z odległego zakątka wszechświata, tworząc spektakularne zdjęcie Mgławicy Serce. Mgławica Serce, znana również jako IC 1805, znajduje się około 6000 lat świetlnych od Ziemi w ramieniu Perseusza Drogi Mlecznej. Ten rozległy obszar gwiazdotwórczy zawdzięcza swoją nazwę charakterystycznemu kształtowi, który przypomina symbol […]

Z jednej kropli krwi, włosa lub fragmentu tkanki można dziś odczytać więcej niż kiedykolwiek wcześniej. Dzięki międzynarodowemu projektowi VISAGE, w którym kluczową rolę odegrali polscy naukowcy, powstało narzędzie kryminalistyczne potrafiące oszacować wiek człowieka z dokładnością do trzech lat na podstawie prostej próbki DNA. Projekt VISAGE (Visible Attributes through Genomics) to jedno z najważniejszych przedsięwzięć ostatnich […]

Beton od wieków stanowi fundament naszej cywilizacji, ale ma pewną słabość – kruchość. Wystarczy niewielkie pęknięcie, by cała konstrukcja mogła runąć, co od dziesięcioleci spędza sen z powiek inżynierom na całym świecie. Okazuje się jednak, że rozwiązanie tego odwiecznego problemu może kryć się w zupełnie nieoczekiwanym miejscu. Zespół badaczy z Princeton University postanowił przyjrzeć się […]

Wulkany od zawsze budziły mieszane uczucia – z jednej strony fascynację, z drugiej przerażenie. Ich nagłe erupcje potrafią zaskoczyć nawet najlepszych specjalistów, pozostawiając niewiele czasu na ewakuację. Przez dziesięciolecia naukowcy obserwowali jedynie powierzchniowe oznaki aktywności, nie rozumiejąc do końca tego, co dzieje się głęboko pod ziemią. Teraz jednak coś się zmienia. Międzynarodowa grupa badaczy dokonała […]

Co może powiedzieć nam garść glinianych tabliczek sprzed 3500 lat? Okazuje się, że całkiem sporo. Zwłaszcza, gdy przetrwały w zaskakująco dobrym stanie. Tureccy archeolodzy natrafili na znalezisko, które każe nam na nowo przemyśleć niektóre aspekty funkcjonowania społeczeństw późnej epoki brązu. W ruinach starożytnego Alalakh odkryto zbiór tabliczek klinowych zapisanych w języku akadyjskim oraz odciski pieczęci […]

W głębi meksykańskiego stanu Guerrero archeolodzy natrafili na coś, co przez stulecia pozostawało ukryte przed wzrokiem świata. Pod gęstwiną roślinności czekało niemal nienaruszone miasto, którego istnienia nikt się nie spodziewał. To nie są zwykłe ruiny, lecz kompletne prekolumbijskie osiedle zachowane w stanie, który otwiera przed badaczami wiele możliwości. Dopiero po dokładniejszych oględzinach zrozumieli oni, z […]

W Brookhaven National Laboratory w Nowym Jorku naukowcy pracujący przy Relativistic Heavy Ion Collider natrafili na coś, co może zmienić nasze rozumienie fundamentalnych praw natury. Chodzi o silne przesłanki wskazujące na istnienie punktu krytycznego w materii jądrowej – momentu, w którym jedna z podstawowych sił przyrody zachowuje się w nieprzewidywalny sposób. Kiedy myślimy o ekstremalnych […]

Basen Biegun Południowy – Aitken, gigantyczny krater na Księżycu, skrywa znacznie więcej tajemnic niż dotąd przypuszczano. Okazuje się, że nasze wyobrażenie o tym, jak powstał, wymaga poważnej korekty. Badacze z University of Arizona dokonali właśnie ciekawego odkrycia, które zmienia perspektywę patrzenia na największą strukturę impaktową w całym Układzie Słonecznym. Analiza dokładnego kształtu krateru ujawniła, że […]

Ciemna materia może nie być ani aksjonem, ani WIMP-em. Zespół z Uniwersytetu Warszawskiego i Instytutu Alberta Einsteina w Poczdamie wskazuje na zupełnie innego kandydata – superciężkie, elektrycznie naładowane grawitina. Choć mogą być niemal niewykrywalne, symulacje pokazują, że ich ślad w detektorach neutrin, takich jak JUNO byłby jednoznaczny. Ciemna materia od dziesięcioleci spędza sen z powiek […]

Co dzieje się pod powierzchnią największych chińskich metropolii? Okazuje się, że zmagają się one z problemem, który może odmienić oblicze globalnego handlu. W deltach rzek, gdzie skupiają się kluczowe ośrodki produkcyjne, grunt systematycznie się obniża – i to w tempie budzącym niepokój ekspertów. Skala zjawiska wykracza daleko poza lokalny wymiar. Gdy centra logistyczne i fabryki […]

Gdzieś pod warstwami ziemi, tam gdzie wkrótce powstaną betonowe fundamenty, kryje się zapomniany świat. Właśnie w takich momentach, gdy nowoczesność zagląda w przeszłość, archeolodzy stają przed niezwykłą szansą – i wyścigiem z czasem. W niewielkich Dašicach koło Pardubic rozgrywa się właśnie typowy dla naszych czasów dramat. Z jednej strony postęp i inwestycje, z drugiej – […]

Płaskowyż Kras na pograniczu słoweńsko-włoskim skrywał przez tysiąclecia coś, co rzutuje na obraz prehistorycznej Europy. Pod warstwami ziemi i bujnej roślinności czekały konstrukcje tak rozległe, że trudno uwierzyć w ich starożytne pochodzenie. Co właściwie znaleźli archeolodzy? Nie chodzi o typowe ślady osadnictwa czy miejsca pochówku. To coś znacznie bardziej spektakularnego: gigantyczne systemy, których stworzenie wymagało […]

Jaskinia Richards Spur w Oklahomie już wcześniej słynęła z niezwykłych znalezisk paleontologicznych, a teraz ujawniła kolejną geologiczną sensację – najstarszy stalagmit na świecie. Powstał on jeszcze zanim po ziemi chodziły dinozaury. Odkryty fragment skalny to nie byle jaki okaz. Badania radiometryczne przeprowadzone w 2010 r. potwierdziły, że mamy do czynienia ze stalagmitem liczącym 289 milionów […]

Prace budowlane prowadzone w południowych Niemczech, w małej miejscowości Nassenfels, doprowadziły do ujawnienia niezwykłej struktury, która przez blisko dwa tysiące lat ukrywała swoją tajemnicę. To, co miało być zwykłym wykopem pod zbiornik retencyjnego, przekształciło się w fascynujące śledztwo historyczne. Okazało się, że pod warstwami ziemi czekała konstrukcja, jakiej w tej części Europy raczej się nie […]

Aby zrozumieć, co dokładnie działo się według autorów nowych badań, musielibyśmy przenieść się do półtora miliona lat wstecz. Na brzegu prehistorycznego jeziora w północnej Kenii rozgrywało się wtedy coś, co przez długie lata pozostawało ukryte pod grubymi warstwami osadów. Coś, co dziś zmienia nasze rozumienie wczesnej ewolucji człowieka. Dopiero gdy naukowcy zaczęli dokładniej badać te […]

Głębiny oceaniczne wciąż potrafią zaskakiwać nawet najbardziej doświadczonych badaczy. W miejscach, gdzie światło słoneczne nigdy nie dociera, naukowcy natrafili na jedno z najbardziej niezwykłych stworzeń morskich – węgorza, który sprawia wrażenie, jakby natura zapomniała nadać mu twarz. To odkrycie tym bardziej fascynujące, że poprzednie doniesienia o tym gatunku pochodzą sprzed niemal półtora wieku. Podczas ekspedycji […]

Gdzieś w głębinach Oceanu Spokojnego, u wybrzeży północno-zachodniej Ameryki, kryje się niezwykłe zjawisko. Z głębokości 4 km pod powierzchnią morza wydostaje się gorąca woda z prędkością porównywalną do strumienia z hydrantu przeciwpożarowego. Ten tajemniczy wyciek, nazwany Pythia’s Oasis, może mieć zaskakujący związek z mechanizmami powstawania trzęsień ziemi w regionie. Odkrycie przyszło zupełnie przypadkiem, gdy oceanograf […]

Coś niepokojącego dzieje się z ochronną tarczą naszej planety. Naukowcy obserwują zmiany, które choć niewidoczne gołym okiem, mogą mieć realny wpływ na technologie, z których korzystamy na co dzień. Okazuje się, że pole magnetyczne Ziemi przechodzi transformację, a jednym z jej najbardziej widocznych przejawów jest tajemniczy obszar rozciągający się nad południowym Atlantykiem. Niepokojące zmiany w […]

Dlaczego to właśnie nasz gatunek zdominował planetę, podczas gdy inne homininy zniknęły bezpowrotnie? Odpowiedź może kryć się w czymś, co towarzyszyło ewolucji człowieka od zawsze – metalu, które kształtował nasze dzieje na długo przed erą przemysłową. Najnowsze badania mogą doprowadzić do rozwikłania tej odwiecznej zagadki. Miliony lat z toksycznym towarzyszem Okazuje się, że różnice w […]

W górzystych terenach południowo-wschodniej Turcji archeolodzy dokonali znaleziska, które rzuca nowe światło na historię całego regionu. Pod warstwami ziemi kryje się opowieść o starożytnej społeczności, której ślady przetrwały w zaskakująco dobrym stanie przez szesnaście stuleci. Nowo odkryte stanowisko może mieć związek z jedną z największych zagadek archeologii tego obszaru, czyli legendarnym miastem Arsameia nad Eufratem, […]

Zespół z Wydziału Fizyki i Centrum Optycznych Technologii Kwantowych Uniwersytetu Warszawskiego opracował nowy typ anteny radiowej opartej na atomach rydbergowskich. To pierwsza w pełni optyczna konstrukcja tego rodzaju – pozbawiona zasilania elektrycznego i metalowych elementów, działająca wyłącznie dzięki precyzyjnie kontrolowanym wiązkom laserowym. W klasycznych antenach radiowych energia fali elektromagnetycznej przekształcana jest na sygnał elektryczny, który […]

Letni dzień 1992 roku na tarasie kawiarni CERN zapisał się na kartach historii fizyki teoretycznej. Właśnie wtedy wybuchła dyskusja, która po trzech dekadach wciąż dzieli środowisko naukowe. Chodzi o jedno z najbardziej fundamentalnych pytań: ile liczb tak naprawdę potrzebujemy, by opisać rzeczywistość wokół nas? Debata wybuchła spontanicznie przy stoliku, gdzie spotkali się trzej wybitni fizycy […]

Promieniowanie, które od milionów lat towarzyszy naszej planecie, dziś staje się kluczem do odkrywania jej ukrytych zasobów. Zainicjowany w 2019 roku program Earth MRI całkowicie zmienia sposób, w jaki naukowcy mapują radioaktywność i analizują minerały w amerykańskim podłożu. Dane pokazują niezwykłą skalę tej transformacji – dostępność publicznych danych radiometrycznych wysokiej rozdzielczości wzrosła o około 1800 […]

Wyobraź sobie, że stajesz przed zadaniem wymyślenia rozwiązania, które może zmienić sposób, w jaki korzystamy z najcenniejszego zasobu naszej planety – wody. To właśnie wyzwanie, z którym zmierzą się studenci i doktoranci w ramach drugiej edycji programu #NestleDlaNauki. Podjęta przez Nestlé Polska inicjatywa stwarza przestrzeń dla młodych badaczy i innowatorów, którzy chcą nie tylko ćwiczyć […]