Samoloty pasażerskie potrafią zgromadzić na swojej powierzchni sporo ładunku elektrostatycznego, zwłaszcza kiedy przecinają drobne, zamarznięte chmury na dużej wysokości. Zazwyczaj nie myślimy o tym w ogóle, bo od wyładowań są specjalne elementy na końcówkach skrzydeł. Najnowsze obserwacje pokazują jednak, że obraz jest bardziej skomplikowany. Międzynarodowy zespół naukowców przypadkiem zarejestrował radiowe „sygnatury” wyładowań na przelatującym samolocie […]

Komputery kwantowe od dawna stanowią jedno z największych wyzwań współczesnej nauki. Ich potencjał obliczeniowy mógłby zrewolucjonizować wiele dziedzin, od medycyny po kryptografię, ale na drodze do praktycznego wykorzystania stoi fundamentalna przeszkoda. Delikatne stany kwantowe, które są sercem tych maszyn, łatwo ulegają zniszczeniu pod wpływem nawet najmniejszych zakłóceń środowiskowych. Dlatego właśnie obecne komputery kwantowe wymagają niezwykle […]

Pod współczesną nawierzchnią czeskiego miasta skrywała się zapomniana opowieść. Podczas rutynowych prac archeologicznych w Třebíču naukowcy natknęli się na odkrycie, które nie zdarza się często i od razu przykuwa uwagę swoim blaskiem – dosłownie. Wykopaliska, prowadzone przez trzy lata, odsłoniły znacznie więcej niż pojedynczy, cenny przedmiot. Okazało się, że pod dzisiejszymi placami kryje się niemal […]

Komputery kwantowe od lat znajdują się w sferze obietnic i prototypów. Pomimo ogromnego postępu w tym sektorze, wciąż brakuje kluczowego elementu: sposobu na zbudowanie większych, stabilnych systemów, które nie tracą precyzji. Być może odpowiedź na to kryje się w nieoczywistym miejscu, bo w mikroskopijnych klastrach złota. Wszystko sprowadza się do tego samego problemu – jak […]

Wyobraź sobie, że pojedynczy błąd w druku, przeoczony przez wszystkich w pracowni, na setki lat kształtuje sposób myślenia całych społeczeństw o państwach i ich granicach. Taki właśnie przypadek zdarzył się w szesnastym wieku, a jego skutki odczuwamy do dzisiaj. Chodzi o mapę, która trafiła do drukowanej Biblii i od tamtej pory zmieniła nasze postrzeganie politycznych […]

Kosmos właśnie dopisał nowy rozdział do listy „kandydatów na drugi dom”. Astronomowie potwierdzili istnienie superziemi HD 20794 d, krążącej wokół gwiazdy bardzo podobnej do Słońca, w odległości około 20 lat świetlnych od Ziemi. To blisko w kosmicznej skali. Co ważniejsze, planeta przechodzi przez strefę sprzyjającą istnieniu ciekłej wody. W praktyce oznacza to, że stała się […]

Technologia chłodzenia właśnie zrobiła krok w stronę świata bez gazowych czynników chłodniczych. Naukowcy z Korei opracowali pełny „ekosystem” chłodzenia magnetycznego: od nowych materiałów, przez komponenty, aż po gotowe moduły. Brzmi technicznie, ale konsekwencje są bardzo przyziemne. Chodzi o to, żeby przyszłe lodówki, klimatyzatory czy przemysłowe instalacje chłodnicze przestały opierać się na gazach, które podgrzewają klimat, […]

Lotnictwo cały czas zmaga się z rosnącą presją środowiskową, a perspektywy na najbliższe lata nie napawają optymizmem. Choć branża odpowiada obecnie za około 2,5% globalnych emisji dwutlenku węgla związanych z energią, prognozy wskazują na dalszy wzrost tego wskaźnika. W obliczu takiego wyzwania poszukiwanie efektywnych rozwiązań technologicznych staje się priorytetem. Unijna strategia Flightpath 2050 wyznacza ambitne […]

Przed tysiącami lat ludzie musieli radzić sobie w świecie, w którym temperatury spadały na tyle, że każde wyjście na zewnątrz groziło śmiercią, a drewno – podstawowy budulec – było luksusem niedostępnym na otwartych stepach. Właśnie z taką rzeczywistością mierzyli się łowcy-zbieracze na terenach dzisiejszej Ukrainy pod koniec ostatniej epoki lodowcowej. Ich rozwiązanie tego problemu do […]

Wygląda na to, że istniał prehistoryczny świat, w którym nie jeden, lecz kilka różnych gatunków naszych dalekich przodków dzieliło to samo terytorium. Naukowcy z Arizona State University potwierdzili niezwykły scenariusz koegzystencji dwóch odrębnych gatunków homininów na terenie dzisiejszej Etiopii. To bardzo istotna informacja rzutującą na początki ludzkiej dwunożności. W regionie zwanym Rowem Afar około 3,5 […]

Młode gwiazdy tuż po narodzinach powinny być ciche, zimne i głęboko schowane w kokonach gazu. Tymczasem nowe obserwacje z teleskopu Jamesa Webba pokazują, że w ich najbliższym otoczeniu dzieje się coś znacznie bardziej gwałtownego: pojawia się silne promieniowanie ultrafioletowe, którego według podręczników po prostu nie powinno tam być. To odkrycie zmusza astronomów do przepisania fragmentu […]

Plastik, który potrafi sam się „wyłączyć”, brzmi jak gadżet z filmu science fiction, ale tym razem to realny projekt z laboratorium. Zespół chemików z Rutgers University opracował tworzywo, którego rozpad można zaprogramować z wyprzedzeniem, od kilku dni do wielu lat i uruchomić prostym bodźcem z otoczenia. Co ważne, nie chodzi o egzotyczny, jednorazowy wynalazek, ale […]

Przez tysiąclecia afrykańskie lasy funkcjonowały jak naturalne filtry naszej planety, systematycznie wychwytując dwutlenek węgla z atmosfery i magazynując go w drewnie oraz glebie. Ten mechanizm, który przez wieki wydawał się niezawodny, właśnie uległ załamaniu. Co gorsza, sytuacja przybrała niepokojący obrót: lasy nie tylko przestały pełnić swoją oczyszczającą rolę, lecz zaczęły same uwalniać zmagazynowany węgiel. Skala […]

Co byś powiedział, gdyby okazało się, że nasze wyobrażenie o początkach cywilizacji jest kompletnie błędne? W południowo-wschodniej Turcji archeolodzy natrafili na coś, co może to potwierdzać. Na stanowisku Karahantepe badacze odkopali budowlę przypominającą amfiteatr, której wiek szacuje się na ponad 11 000 lat. Znalezisko pochodzi z czasów, gdy ludzie dopiero uczyli się żyć w stałych […]

Przemysłowa produkcja amoniaku od lat stanowi jeden z największych problemów środowiskowych współczesnej chemii. Tradycyjne metody wymagają niewyobrażalnych ilości energii, generując przy tym ogromne emisje gazów cieplarnianych. Japońscy naukowcy twierdzą, że znaleźli sposób na przełamanie tego impasu. Badacze z Uniwersytetu Tohoku opracowali technologię, która nie tylko radykalnie obniża energochłonność procesu, ale dodatkowo wykorzystuje zanieczyszczenia wodne jako […]

Zamiast spodziewanych skorup czy narzędzi, w wykopaliskach archeologicznych czasem trafia się przedmiot, który kompletnie zmienia perspektywę na codzienność ludzi sprzed tysięcy lat. Tak właśnie stało się w tureckim Canhasan, miejscu które od lat fascynuje badaczy neolitu. Ostatnie prace odsłoniły tam coś wyjątkowego: lustra wykonane z polerowanego obsydianu. To nie byle gratka, bo artefakty liczą sobie […]

Wizja komputerów, które zamiast elektronów wykorzystują cząstki światła, od lat pobudza wyobraźnię naukowców i futurologów. Tego typu systemy obiecują nieporównywalnie większą szybkość i radykalnie niższe zużycie energii. Główną przeszkodą w ich stworzeniu była jednak jak dotąd niezdolność materiałów do pełnej kontroli nad światłem w mikroskopijnej skali. Najnowsze badania z Uniwersytetu Nowojorskiego wskazują, że rozwiązaniem może […]

Słońce znów dało pokaz siły, a naukowcom udało się złapać je na gorącym uczynku w jakości, jakiej praktycznie się nie widuje. W listopadzie astronomowie zarejestrowali z Ziemi wyjątkowo szczegółowy obraz aktywnego obszaru na Słońcu, który wyprodukował dwa potężne rozbłyski klasy X oraz całą serię słabszych erupcji. To właśnie te wybuchy stoją za widowiskowymi zorzami, które […]

Astronomowie natrafili na gwiazdę, która według podręczników po prostu nie powinna istnieć. Wygląda jak staruszek pamiętający początki Wszechświata, a pomiary mówią, że jest w wieku zbliżonym do Słońca. Do tego obraca się podejrzanie szybko i krąży wokół czarnej dziury, która udaje, że jej nie ma. To nie jest początek powieści science fiction, tylko opis niezwykle […]

Stare hałdy po spalaniu węgla, które przez dekady traktowano jak kłopotliwy odpad, mogą kryć w sobie surowce warte niemal 100 miliardów dolarów. Nowa analiza pokazuje, że w popiele węglowym rozsianym po całych Stanach Zjednoczonych skoncentrowały się ogromne ilości pierwiastków ziem rzadkich oraz metali krytycznych. To właśnie one są potrzebne do produkcji smartfonów, samochodów elektrycznych, turbin […]

Nastolatek, który zamiast grać w gry komputerowe bądź spędzać czas w inny sposób typowy dla swoich rówieśników, dyskutuje o paradoksach fizyki kwantowej. Kiedy jego koledzy przygotowują się do egzaminów w szkole podstawowej, on broni pracy doktorskiej. Tak wygląda rzeczywistość pewnego belgijskiego chłopca. Laurent Simons właśnie dołączył do wąskiego grona naukowców z tytułem doktora, choć większość […]

Sezon wykopaliskowy w południowo-wschodniej Turcji przyniósł archeologom prawdziwą niespodziankę. Podczas prac w miejscowości Sefertepe natrafili na coś, co szybko obiegło świat nauki. Chodzi o kamienne bloki z wyrzeźbionymi ludzkimi twarzami sprzed około 12 000 lat, które okazały się czymś więcej niż kolejnym znaleziskiem. Ich styl wykonania wyraźnie odbiega od wszystkiego, co dotychczas odkryto w tej […]

Głębiny oceanów to wciąż terra incognita naszej planety. Miejsca, gdzie panuje wieczna ciemność i ciśnienie zdolne zmiażdżyć większość znanych nam urządzeń, skrywają organizmy o wręcz fantastycznych adaptacjach. Właśnie tam naukowcy odkryli trzy nieznane wcześniej gatunki ryb. Podczas eksploracji zewnętrznych obszarów Kanionu Monterey na głębokości 3268 m w 2019 r., zdalnie sterowany pojazd Doc Ricketts należący […]

W głębi południowo-zachodniej Libii, w schronisku skalnym Takarkori, naukowcy wydobyli na światło dzienne coś więcej niż tylko szczątki. Dwie kobiety, które spoczywały tam przez siedem tysiącleci, zachowane w suchym pustynnym powietrzu, skrywały w swoich kościach historię całej populacji. Historia ta, zapisana w DNA, stała się wstępem do daleko idących badań genetycznych. Te odsłoniły zaskakujący obraz. […]