Co może powiedzieć nam garść glinianych tabliczek sprzed 3500 lat? Okazuje się, że całkiem sporo. Zwłaszcza, gdy przetrwały w zaskakująco dobrym stanie. Tureccy archeolodzy natrafili na znalezisko, które każe nam na nowo przemyśleć niektóre aspekty funkcjonowania społeczeństw późnej epoki brązu. W ruinach starożytnego Alalakh odkryto zbiór tabliczek klinowych zapisanych w języku akadyjskim oraz odciski pieczęci […]

W głębi meksykańskiego stanu Guerrero archeolodzy natrafili na coś, co przez stulecia pozostawało ukryte przed wzrokiem świata. Pod gęstwiną roślinności czekało niemal nienaruszone miasto, którego istnienia nikt się nie spodziewał. To nie są zwykłe ruiny, lecz kompletne prekolumbijskie osiedle zachowane w stanie, który otwiera przed badaczami wiele możliwości. Dopiero po dokładniejszych oględzinach zrozumieli oni, z […]

W Brookhaven National Laboratory w Nowym Jorku naukowcy pracujący przy Relativistic Heavy Ion Collider natrafili na coś, co może zmienić nasze rozumienie fundamentalnych praw natury. Chodzi o silne przesłanki wskazujące na istnienie punktu krytycznego w materii jądrowej – momentu, w którym jedna z podstawowych sił przyrody zachowuje się w nieprzewidywalny sposób. Kiedy myślimy o ekstremalnych […]

Basen Biegun Południowy – Aitken, gigantyczny krater na Księżycu, skrywa znacznie więcej tajemnic niż dotąd przypuszczano. Okazuje się, że nasze wyobrażenie o tym, jak powstał, wymaga poważnej korekty. Badacze z University of Arizona dokonali właśnie ciekawego odkrycia, które zmienia perspektywę patrzenia na największą strukturę impaktową w całym Układzie Słonecznym. Analiza dokładnego kształtu krateru ujawniła, że […]

Ciemna materia może nie być ani aksjonem, ani WIMP-em. Zespół z Uniwersytetu Warszawskiego i Instytutu Alberta Einsteina w Poczdamie wskazuje na zupełnie innego kandydata – superciężkie, elektrycznie naładowane grawitina. Choć mogą być niemal niewykrywalne, symulacje pokazują, że ich ślad w detektorach neutrin, takich jak JUNO byłby jednoznaczny. Ciemna materia od dziesięcioleci spędza sen z powiek […]

Co dzieje się pod powierzchnią największych chińskich metropolii? Okazuje się, że zmagają się one z problemem, który może odmienić oblicze globalnego handlu. W deltach rzek, gdzie skupiają się kluczowe ośrodki produkcyjne, grunt systematycznie się obniża – i to w tempie budzącym niepokój ekspertów. Skala zjawiska wykracza daleko poza lokalny wymiar. Gdy centra logistyczne i fabryki […]

Gdzieś pod warstwami ziemi, tam gdzie wkrótce powstaną betonowe fundamenty, kryje się zapomniany świat. Właśnie w takich momentach, gdy nowoczesność zagląda w przeszłość, archeolodzy stają przed niezwykłą szansą – i wyścigiem z czasem. W niewielkich Dašicach koło Pardubic rozgrywa się właśnie typowy dla naszych czasów dramat. Z jednej strony postęp i inwestycje, z drugiej – […]

Płaskowyż Kras na pograniczu słoweńsko-włoskim skrywał przez tysiąclecia coś, co rzutuje na obraz prehistorycznej Europy. Pod warstwami ziemi i bujnej roślinności czekały konstrukcje tak rozległe, że trudno uwierzyć w ich starożytne pochodzenie. Co właściwie znaleźli archeolodzy? Nie chodzi o typowe ślady osadnictwa czy miejsca pochówku. To coś znacznie bardziej spektakularnego: gigantyczne systemy, których stworzenie wymagało […]

Jaskinia Richards Spur w Oklahomie już wcześniej słynęła z niezwykłych znalezisk paleontologicznych, a teraz ujawniła kolejną geologiczną sensację – najstarszy stalagmit na świecie. Powstał on jeszcze zanim po ziemi chodziły dinozaury. Odkryty fragment skalny to nie byle jaki okaz. Badania radiometryczne przeprowadzone w 2010 r. potwierdziły, że mamy do czynienia ze stalagmitem liczącym 289 milionów […]

Prace budowlane prowadzone w południowych Niemczech, w małej miejscowości Nassenfels, doprowadziły do ujawnienia niezwykłej struktury, która przez blisko dwa tysiące lat ukrywała swoją tajemnicę. To, co miało być zwykłym wykopem pod zbiornik retencyjnego, przekształciło się w fascynujące śledztwo historyczne. Okazało się, że pod warstwami ziemi czekała konstrukcja, jakiej w tej części Europy raczej się nie […]

Aby zrozumieć, co dokładnie działo się według autorów nowych badań, musielibyśmy przenieść się do półtora miliona lat wstecz. Na brzegu prehistorycznego jeziora w północnej Kenii rozgrywało się wtedy coś, co przez długie lata pozostawało ukryte pod grubymi warstwami osadów. Coś, co dziś zmienia nasze rozumienie wczesnej ewolucji człowieka. Dopiero gdy naukowcy zaczęli dokładniej badać te […]

Głębiny oceaniczne wciąż potrafią zaskakiwać nawet najbardziej doświadczonych badaczy. W miejscach, gdzie światło słoneczne nigdy nie dociera, naukowcy natrafili na jedno z najbardziej niezwykłych stworzeń morskich – węgorza, który sprawia wrażenie, jakby natura zapomniała nadać mu twarz. To odkrycie tym bardziej fascynujące, że poprzednie doniesienia o tym gatunku pochodzą sprzed niemal półtora wieku. Podczas ekspedycji […]

Gdzieś w głębinach Oceanu Spokojnego, u wybrzeży północno-zachodniej Ameryki, kryje się niezwykłe zjawisko. Z głębokości 4 km pod powierzchnią morza wydostaje się gorąca woda z prędkością porównywalną do strumienia z hydrantu przeciwpożarowego. Ten tajemniczy wyciek, nazwany Pythia’s Oasis, może mieć zaskakujący związek z mechanizmami powstawania trzęsień ziemi w regionie. Odkrycie przyszło zupełnie przypadkiem, gdy oceanograf […]

Coś niepokojącego dzieje się z ochronną tarczą naszej planety. Naukowcy obserwują zmiany, które choć niewidoczne gołym okiem, mogą mieć realny wpływ na technologie, z których korzystamy na co dzień. Okazuje się, że pole magnetyczne Ziemi przechodzi transformację, a jednym z jej najbardziej widocznych przejawów jest tajemniczy obszar rozciągający się nad południowym Atlantykiem. Niepokojące zmiany w […]

Dlaczego to właśnie nasz gatunek zdominował planetę, podczas gdy inne homininy zniknęły bezpowrotnie? Odpowiedź może kryć się w czymś, co towarzyszyło ewolucji człowieka od zawsze – metalu, które kształtował nasze dzieje na długo przed erą przemysłową. Najnowsze badania mogą doprowadzić do rozwikłania tej odwiecznej zagadki. Miliony lat z toksycznym towarzyszem Okazuje się, że różnice w […]

W górzystych terenach południowo-wschodniej Turcji archeolodzy dokonali znaleziska, które rzuca nowe światło na historię całego regionu. Pod warstwami ziemi kryje się opowieść o starożytnej społeczności, której ślady przetrwały w zaskakująco dobrym stanie przez szesnaście stuleci. Nowo odkryte stanowisko może mieć związek z jedną z największych zagadek archeologii tego obszaru, czyli legendarnym miastem Arsameia nad Eufratem, […]

Zespół z Wydziału Fizyki i Centrum Optycznych Technologii Kwantowych Uniwersytetu Warszawskiego opracował nowy typ anteny radiowej opartej na atomach rydbergowskich. To pierwsza w pełni optyczna konstrukcja tego rodzaju – pozbawiona zasilania elektrycznego i metalowych elementów, działająca wyłącznie dzięki precyzyjnie kontrolowanym wiązkom laserowym. W klasycznych antenach radiowych energia fali elektromagnetycznej przekształcana jest na sygnał elektryczny, który […]

Letni dzień 1992 roku na tarasie kawiarni CERN zapisał się na kartach historii fizyki teoretycznej. Właśnie wtedy wybuchła dyskusja, która po trzech dekadach wciąż dzieli środowisko naukowe. Chodzi o jedno z najbardziej fundamentalnych pytań: ile liczb tak naprawdę potrzebujemy, by opisać rzeczywistość wokół nas? Debata wybuchła spontanicznie przy stoliku, gdzie spotkali się trzej wybitni fizycy […]

Promieniowanie, które od milionów lat towarzyszy naszej planecie, dziś staje się kluczem do odkrywania jej ukrytych zasobów. Zainicjowany w 2019 roku program Earth MRI całkowicie zmienia sposób, w jaki naukowcy mapują radioaktywność i analizują minerały w amerykańskim podłożu. Dane pokazują niezwykłą skalę tej transformacji – dostępność publicznych danych radiometrycznych wysokiej rozdzielczości wzrosła o około 1800 […]

Wyobraź sobie, że stajesz przed zadaniem wymyślenia rozwiązania, które może zmienić sposób, w jaki korzystamy z najcenniejszego zasobu naszej planety – wody. To właśnie wyzwanie, z którym zmierzą się studenci i doktoranci w ramach drugiej edycji programu #NestleDlaNauki. Podjęta przez Nestlé Polska inicjatywa stwarza przestrzeń dla młodych badaczy i innowatorów, którzy chcą nie tylko ćwiczyć […]

Co się dzieje, gdy przenosimy się do świata atomów i cząstek elementarnych? Okazuje się, że reguły gry zmieniają się diametralnie. Badanie opublikowane w Science Advances sugeruje, że w skali kwantowej obowiązują zupełnie inne zasady niż te, które znamy z makroświata. Dlaczego zasada Carnota traci znaczenie w mikroświecie? Zespół niemieckich fizyków odkrył, że słynna zasada Carnota […]

W angielskim Yorkshire rolnik i detektoryści metalu natrafili na wyjątkowe źródło wiedzy o dawnych społecznościach zamieszkujących te tereny. Co skrywała ziemia przez dwa tysiące lat? Okazało się, że nie był to przypadkowy zbiór przedmiotów. Ktoś z niezwykłą starannością ukrył tam ponad 800 metalowych artefaktów, tworząc największy skarb z epoki żelaza w Wielkiej Brytanii. Najciekawsze jednak […]

Kto mógł się spodziewać, że tuź pod powierzchnią czekają znaleziska gotowe zmienić nasze wyobrażenie o starożytnych cywilizacjach? Właśnie taki przypadek miał miejsce w jednej z południowokoreańskich warowni, gdzie badacze natrafili na coś, co do tej pory uważano jedynie za teoretyczną możliwość. Niezwykłe znalezisko w historycznej fortecy Podczas prac wykopaliskowych w twierdzy Busosanseong wpisanej na listę […]

Przez dziesiątki lat astronomowie z zaciekawieniem obserwowali na Słońcu niezwykłe zjawisko przypominające ziemski deszcz. Mowa o kondensującej się plazmie, która opada z korony z powrotem na powierzchnię naszej gwiazdy. Prawdziwą zagadką pozostawało jednak to, dlaczego ten słoneczny deszcz tworzy się tak błyskawicznie podczas rozbłysków, podczas gdy wszystkie dotychczasowe modele sugerowały, że proces ten powinien trwać […]