W południowej Brazylii odkryto nowy gatunek zwierzęcia, który z wyglądu przypominał dinozaura, lecz w rzeczywistości był wczesnym krewniakiem krokodyli. Tainrakuasuchus bellator, drapieżnik sprzed 240 mln lat, należał do elity łowców triasu. Jego szczątki rzucają nowe światło na ewolucję gadów, związki fauny Ameryki Południowej i Afryki oraz złożoność ekosystemów poprzedzających erę dinozaurów. Tainrakuasuchus bellator, opisany właśnie […]

Światło potrafi fizycznie skręcić atomowe warstwy materiału – fizycy zarejestrowali ten ruch w czasie rzeczywistym za pomocą ultrakrystalicznego rozpraszania elektronów. To odkrycie otwiera drogę do sterowania właściwościami kwantowych materiałów za pomocą impulsów laserowych. Impuls światła uderza w strukturę złożoną zaledwie z kilku atomowych warstw, a te – zamiast pozostać nieruchome – zaczynają się fizycznie skręcać. […]

Jeszcze do niedawna naukowcy badający płyny czekali dwa miesiące na wyniki pojedynczej symulacji. Dziś ten sam proces zajmuje ułamek sekundy, a całą dziedzinę czeka zasadnicza przemiana. Przez dziesięciolecia zjawisko zwane palczastością lepkościową przyprawiało inżynierów o ból głowy. Gdy płyn o mniejszej lepkości wypiera gęstszy płyn w porowatym materiale, tworzą się nieprzewidywalne, rozgałęzione wzory. Problem ten […]

W czasie prac drogowych w Dolinie Jezreel izraelscy archeolodzy natrafili na coś, co może poważnie naruszyć podstawy starożytnej historii całego regionu. To, co archeolodzy wydobyli z ziemi, zapewnia fascynującą opowieść o codziennym życiu, wierzeniach i zwyczajach sprzed tysięcy lat. Pierwszy niepodważalny dowód na produkcję wina Wykuta w skale prasa do wina składała się z dwóch […]

W skalistych zboczach starożytnego miasta Istakhr, położonego niedaleko słynnego Persepolis w południowym Iranie, archeolodzy dokonali niecodziennego znaleziska. Wyryta w skale postać monarchy z charakterystycznym nakryciem głowy i symbolami niebieskimi prawdopodobnie przedstawia jednego z władców Imperium Sasanidów, czyli dynastii, która przez cztery stulecia kształtowała oblicze starożytnej Persji. To wyjątkowy przykład techniki wymagającej niebywałej precyzji i cierpliwości […]

O komecie 3I/ATLAS najwyraźniej jeszcze nie powiedziano wszystkiego. Sygnał odebrany przez radioteleskop MeerKAT dorzuca ważny głos na temat pochodzenia obiektu. Kiedy latem 2025 roku astronomowie z systemu ATLAS wykryli nowy obiekt przemierzający naszą galaktykę, od razu pojawiły się pytania o jego naturę. Ten trzeci w historii zaobserwowany gość z głębokiego kosmosu – po słynnych 1I/’Oumuamua […]

Gdy w 2023 roku wody jednego z jezior w dorzeczu Jezioro Tefé osiągnęły 41 stopni Celsjusza, czyli temperaturę zbliżoną do jacuzzi, setki delfinów nagle zaczęły umierać, pozostawiając naukowców zrozpaczonych i pytających: czy oto widzimy dramatyczny symptom naszego ocieplającego się świata? We wrześniu 2023 r. w sercu Amazonii rozegrała się tragedia, której skalę trudno objąć umysłem. […]

Protony od dawna stanowią fascynującą zagadkę dla naukowców. Choć wydają się podstawowymi składnikami materii, ich wewnętrzna struktura wciąż skrywa wiele tajemnic. Dopiero teraz fizykom udało się opracować nowe podejście teoretyczne opisujące ruch kwarków wewnątrz protonów, co może znacząco zmienić nasze rozumienie budowy materii. Nowe ramy teoretyczne umożliwiają obliczenie ruchu kwarków w trzech wymiarach. Szczególnie interesujący […]

Fizycy odkryli zjawisko, które wydaje się przeczyć podstawowym zasadom przyrody. W laboratoriach zaobserwowano coś, co do niedawna uważano za niemożliwe: stan materii, w którym porządek i chaos nie walczą ze sobą, lecz tworzą harmonijną całość. To odkrycie może na zawsze zmienić nasze rozumienie czasu w świecie kwantowym. Badacze zaintrygowani współistnieniem regularności i przypadkowości w sztuce […]

Szkocka historia skrywa tajemnice, które wychodzą na światło dzienne po wielu wiekach. Jedną z nich jest niezwykły los Kamienia ze Scone – zwanego również Kamieniem Przeznaczenia – czyli potężnego głazu piaskowcowego ważącego 152 kilogramy, który przez stulecia służył do koronacji władców. Sally Foster z Uniwersytetu Stirling opublikowała niedawno wyniki swoich badań, które odsłaniają zaskakującą historię […]

Środkowa Argentyna od lat stanowiła genetyczną zagadkę dla naukowców badających dzieje Ameryki Południowej. Podczas gdy archeolodzy koncentrowali się na Andach, Amazonii czy Patagonii, rozległe równiny w sercu kraju pozostawały niemal zupełnie niezbadane pod kątem analiz DNA. Teraz ta luka w naszej wiedzy zaczyna się wypełniać w sposób, którego nikt nie przewidywał. Badacze zsekwencjonowali 238 genomów […]

Na zachodzie Hiszpanii, tuż przy granicy z Portugalią, rozgrywa się właśnie jeden z najważniejszych rozdziałów w europejskiej walce o surowcową samowystarczalność. Region niekoniecznie kojarzony dotychczas z wydobyciem tych zasobów może stać się kluczowym graczem w geopolitycznej rozgrywce o metale przyszłości. Zasoby o imponujących właściwościach Płytkie i grube strefy mineralizacji w Conchas niedaleko Fuentes de Oñoro […]

Kometa międzygwiezdna 3I/ATLAS znów znalazła się w centrum uwagi, choć tym razem nie z powodu przełomowych odkryć, ale raczej kontrowersji otaczających jej aktualny stan. W ostatnim czasie pojawiły się spekulacje sugerujące, że obiekt mógł ulec fragmentacji podczas przejścia przez punkt najbliższy Słońcu, co wywołało gorącą dyskusję w środowisku astronomicznym. Sprawa nabrała dodatkowych rumieńców, gdy do […]

Geolodzy zbadali potoki lawy pochodzące z tureckiego wulkanu, by odkryć mechanizm stojący za przemieszczaniem się kontynentów – nie tylko w tym regionie, ale i globalnie. Grupa naukowców z Curtin University postanowiła przyjrzeć się starożytnym potokom lawy w centralnej Turcji i dokonała odkrycia, które może zmienić nasze rozumienie tego, jak przemieszczają się kontynenty. Ich praca koncentrowała […]

Naukowcy z CERN po raz pierwszy na świecie wykorzystali elektrony jako swego rodzaju sondę, pozwalającą zbadać jądro atomowe cząsteczki. Badanie opisane w Science dotyczy obserwacji efektu Bohra-Weisskopfa w cząsteczce florku radu (RaF). To zjawisko nigdy wcześniej nie zostało zaobserwowane w środowisku molekularnym, co nadaje całemu przedsięwzięciu wyjątkowy charakter. Dla fizyków jest to porównywalne z otrzymaniem […]

W południowo-wschodniej Arizonie dzieje się coś, co mogłoby być scenariuszem filmu katastroficznego. Krajobraz zmienia się w takim tempie, że naukowcy biją na alarm, obserwując jak całe regiony systematycznie obniżają się względem poziomu morza. W Kotlinie Willcox sytuacja przybiera szczególnie dramatyczny obrót. To w tym regionie odnotowuje się najszybsze tempo zapadania terenu w całym stanie. Proces […]

Starożytny Egipt od zawsze skrywał tajemnice, które stopniowo odsłaniamy dzięki nowoczesnej technologii. Jednak nawet najbardziej ugruntowane daty w jego historii potrafią nagle zachwiać się pod wpływem najnowszych odkryć. Kiedy właściwie rozpoczął się złoty okres tej cywilizacji znany jako Nowe Państwo? Okazuje się, że dotychczasowe ustalenia mogą wymagać poważnej korekty. Naukowcy z Uniwersytetu Ben-Guriona w Negewie […]

Japońscy archeolodzy głowią się nad genetyczną zagadką sprzed tysięcy lat. Podczas gdy w całej Azji Wschodniej dochodziło do mieszania się różnych populacji, jedna grupa zdaje się stać na uboczu tej historii. Najnowsze badania ukazują tę sprawę z nowej perspektywy, choć wcale nie czyni jej prostszą do wyjaśnienia. Wyniki tych ustaleń zostały opublikowane w Current Biology […]

Miniaturyzacja obiektywu zawsze kończyła się tym samym zestawem skutków ubocznych – spadkiem rozdzielczości, rosnącą aberracją chromatyczną i ciemniejszą optyką. Kiedy jednak w grę wchodzi metaoptyka, to część pracy optyki przenosi do algorytmów, a w zamian dostarcza aperturę i geometrię, których nie dało się osiągnąć klasyczną konstrukcją. Upragniony przełom w miniaturyzacji obiektywów Przez lata miniaturyzacja obiektywów […]

Piramidy w Gizie od tysięcy lat wzbudzają zainteresowanie ludzi, a liczne badania nie doprowadziły jeszcze do zgłębienia wszystkich ich sekretów. Najmniejsza z trzech wielkich piramid właśnie dostarczyła kolejnej zagadki. Potwierdzono bowiem istnienie dwóch tajemniczych pustek wewnątrz piramidy Mykerinosa. Badacze z Uniwersytetu Kairskiego i Politechniki Monachijskiej przedstawili wyniki, które pokazują tę liczącą ponad 4500 lat budowlę […]

W peruwiańskich Andach rozciąga się jeden z najbardziej intrygujących archeologicznych fenomenów Ameryki Południowej. Na długości półtora kilometra znajduje się około 5200 precyzyjnie rozmieszczonych zagłębień w ziemi, które od dziesięcioleci stanowią wyzwanie dla badaczy. Ta niezwykła struktura znana jako Monte Sierpe lub Pas Dziur przez lata inspirowała zarówno naukowe hipotezy, jak i fantastyczne spekulacje. Dopiero najnowsze […]

Co by się stało, gdybyśmy zupełnie zmienili sposób myślenia o prognozowaniu? Zamiast skupiać się na minimalizowaniu błędów, postawilibyśmy na maksymalną zgodność z rzeczywistością. Taki właśnie pomysł przyświecał międzynarodowemu zespołowi matematyków, który opracował nowatorskie podejście do tworzenia przewidywań. To świeże spojrzenie na problematykę predykcji zostało opublikowane 5 września 2025 roku na arXiv przez zespół pod kierownictwem […]

Wyobraźcie sobie tę scenę: osiemnasty dołek, wszystko wisi na włosku. Podchodzicie do putta, bierzecie głęboki oddech i puszczacie piłkę w kierunku dołka. Tempo wydaje się idealne, linia perfekcyjna – aż nagle piłka wpada, by po chwili w okrutny sposób wyskoczyć z powrotem na green. To zjawisko znane jako lip-out potrafi zepsuć humor nie tylko początkującym […]

Czytanie w myślach zawsze należało do sfery science fiction, ale wygląda na to, że japońscy naukowcy właśnie sprawili, iż ta wizja staje się rzeczywistością. Opracowana przez nich technologia potrafi przekształcić aktywność mózgową w pełne zdania opisujące to, co widzimy, wyobrażamy sobie lub przypominamy. To nie magia, lecz połączenie zaawansowanego rezonansu magnetycznego z algorytmami sztucznej inteligencji. […]