Języki ewoluują, a niektóre nawet całkowicie znikają z mapy świata. Obecnie za międzynarodowy uznaje się angielski, ale pojawia się pytanie: jak daleko wstecz moglibyśmy się przemieścić, aby być w stanie prowadzić komunikację z wykorzystaniem współczesnej formy tego języka? Z sensowności tego pytania zda sobie sprawę każdy, kto miał do czynienia z osobami mówiącymi po angielsku […]

Twierdzenie Pitagorasa to jedno z tych zagadnień, które kojarzy zapewne większość osób uczęszczających na lekcje matematyki. Z ustaleń historyków wynika, że to wcale nie grecki uczony musiał być autorem tego twierdzenia. Założenie, że a2 + b2 = c2 powinno być znane każdemu. Niekoniecznie musiało jednak zostać opracowane przez Pitagorasa. Tak przynajmniej sugeruje znalezisko w postaci  […]

Jakiś czas temu pisaliśmy o znalezisku wskazującym na genezę popularnego fast foodu, czyli pizzy. Teraz na tym samym stanowisku archeologicznym naukowcy natknęli się na pozostałości pewnej kampanii politycznej. Jest to temat szczególnie aktualny, gdy zdamy sobie sprawę, że do wyborów parlamentarnych w naszym kraju zostały mniej więcej dwa tygodnie. Dokonania archeologów pracujących na terenie stanowiska […]

Wizerunek kowboja rysujący się w naszej wyobraźni jest trwale związany z dziełami kultury. Za sprawą ostatnich ustaleń autorstwa naukowców związanych z Florida Museum of Natural History pojawia się jednak coś zgoła odmiennego. Badacze przekonują bowiem, że pierwsi amerykańscy kowboje niekoniecznie byli biali. Ich zdaniem znacznie bardziej prawdopodobny wydaje się scenariusz, w którym ci pustynni buntownicy […]

Mogłoby się wydawać, że rozróżnianie cieczy i ciał stałych to banalna kwestia, z którą poradzi sobie nawet uczeń szkoły podstawowej. Ale w przypadku szkła odpowiedź na postawione w tytule pytanie jest zaskakująco niełatwa. Co ciekawe, jednym ze źródeł tej zagadki są… średniowieczne witraże. Ich pomiary wykazały, że są one grubsze na dole aniżeli u góry, […]

Kiedy myślimy o Oksfordzie, widzimy tłumy wybitnych naukowców oraz gmach słynnego uniwersytetu. Nie zawsze miejsce to jednak słynęło z tych aspektów, a najbardziej zaskakujący wydaje się w tym wszystkim fakt, że winę ponosili za to… studenci. Chodzi o okolice XIV wieku, kiedy to średniowiecze powoli zbliżało się ku końcowi. Wtedy też Oksford bezapelacyjnie zasługiwał na […]

Widok starożytnego posągu, któremu brakuje głowy jest zaskakująco powszechny. Warto jednak wyjaśnić, gdzie leży źródło tego fenomenu. Oczywiście w pewnych przypadkach zapewne tego typu uszkodzenia pojawiały się przypadkowo, a rzeźbiona głowa była jednym z elementów najbardziej narażonych na uszkodzenia. Nie było to jednak regułą. Czytaj też: Dwa rzymskie miecze zachwyciły archeologów. Zawierają rzadko spotykane elementy […]

Dzięki prowadzonym w ostatnim czasie badaniom, które objęły dowody pochodzące z miasta Çorum, naukowcom udało się wykazać, że w czasach Hetytów istniał język, jakiego do tej pory nie znaliśmy. Chodzi o jeden z języków indoeuropejskich, który był wykorzystywany przez wspomnianych Hetytów. Lud ten założył imperium około 1650 roku p.n.e. i swego czasu sprawował kontrolę nad […]

Postacie historyczne mają to do siebie, że niezależnie od tego, ile byśmy o nich nie wiedzieli, nigdy nie będziemy mogli zajrzeć im w oczy. Becca Saladin to amerykańska graficzka, która dosłownie “ożywia” ich twarze bazując na opisach historycznych, rycinach lub starych zdjęciach. Jeżeli kiedyś zastanawialiście się, jak wyglądały twarze znanych postaci historycznych, to Becca Saladin […]

Jeśli już miały miejsce procesy o czary, to zazwyczaj wśród oskarżonych znajdowały się kobiety. Okazuje się, że istnieje wyjaśnienie tej dysproporcji.  Ustaleniami w tej sprawie zajęła się Philippa Carter z Uniwersytetu w Cambridge, która postanowiła wyjaśnić, gdzie leżało źródło problemu. Wniosek płynący z przeprowadzonych analiz może być zaskakujący, ponieważ zdaniem badaczki kluczem do zrozumienia tego […]

Jedni gubią telefony, inni klucze, są też tacy, którzy gubią drogę do domu. Amerykanie weszli pod tym względem na zdecydowanie wyższy poziom i przez kilkadziesiąt lat szukali… bomby atomowej. Początek tej historii sięga połowy ubiegłego wieku. 5 lutego 1958 roku dwa tamtejsze samoloty biorące udział w misji szkoleniowej zderzyły się ze sobą. Niestety, na pokładzie […]

Druga wojna światowa miala globalny charakter i nawet jeśli, jako mieszkańcy Europy, zazwyczaj skupiamy się na przebiegu tego konfliktu na naszym kontynencie, to nie możemy zapominać także o innych. Na przykład Pacyfik stanowił arenę ważnych działań, które przesądziły o ostatecznym podziale ówczesnego świata. Jednym z wydarzeń, które miały pewien wpływ na klęskę Japończyków w starciu […]

W wodach Morza Północnego znajdowała armata, którą dawniej wykorzystywano na pokładzie jednego z okrętów. Ekspertyzami poświęconymi temu orężowi zajęli się członkowie zespołu kierowanego przez Staffana von Arbina z Uniwersytetu w Göteborgu. Znalezisko miało miejsce w okolicach Marstrand na zachodnim wybrzeżu Szwecji. Wstępne datowanie sugeruje, jakoby armata pochodziła z XIV wieku. Odlana ze stopu miedzi armata […]

O tym, czy Jezus był postacią historyczną, czy nie, spiera się wielu ludzi na całym świecie. Sporo historyków nie ma wątpliwości co do jego istnienia, ale są również tacy, którzy jednak uważają postać Żyda z Palestyny za mitologiczną. Dowiedzmy się, jakie mamy dowody na istnienie Jezusa i co z nich możemy wywnioskować. W historyczność Jezusa […]

Notatki sporządzane przez mieszkańców Ziemi z poprzednich epok stanowią istotne źródło astronomicznej wiedzy. Na ich podstawie można bowiem zidentyfikować zjawiska, które dla ówczesnych ludzi były czymś nie do końca zrozumiałym, ale dzięki obecnej naukowej wiedzy sytuacja jest diametralnie różna. W tym przypadku chodzi o zapiski XIII-wiecznego mnicha. Niemiecki duchowny w 1217 roku sporządził bowiem opis […]

Jak wynika z informacji przekazanych przez peruwiańskie władze, w jednej z tamtejszych piramid, znanej jako Huaca Pucllana, udało się zlokalizować grób zawierający ludzkie szczątki. Ten obszar archeologiczny stanowi pamiątkę po obecności przedstawicieli kultura Lima, którzy okupowali środkowe wybrzeże Peru w latach 200–700. Znajdujące się na miejscu piramidy z cegły i gliny stanowią jedne z najważniejszych […]

Historia już niejednokrotnie pokazywała, że nawet najsilniejsze grupy sprawujące władzę mogą zostać jej pozbawione. W przypadku tej rządzącej swego czasu Chinami udało się wyodrębnić trzy główne przyczyny kryzysu, jaki dotknął tego kraju. Tak przynajmniej twierdzą historycy zajmujący się losami dynastii Qing, której rządy przypadły na lata 1644-1912. Ich złoty okres miał miejsce w okolicach 1760 […]

Pływanie na pokładzie jednostki, która jeszcze w czasach użytkowania jest uważana za mało bezpieczną nie brzmi jak najlepszy pomysł. W przypadku szkunera o nazwie Trinidad przewidywania te okazały się brutalnie trafne. Koniec jego kariery nastąpił w 1881 roku, kiedy to żaglowiec przemierzał wody jeziora Michigan. Dzięki odnalezieniu jego wraku naukowcy zyskali wyjątkową możliwość poznania realiów, […]

Zachodnia Europa zapisała się w historii posiadaniem kolonii, między innymi w Afryce, gdzie nierzadko dochodziło do mrożących krew w żyłach czynów. Próbując odkupić część win, naukowcy dążą do identyfikacji ofiar tego procederu i szukają ich żyjących potomków. W takich właśnie okolicznościach przeprowadzono badania dotyczące czaszek przechowywanych w zbiorach należących do berlińskiego Museum für Vor- und […]

Wszyscy kojarzymy typową scenę z filmu kryminalnego. Napastnik nachodzi swoją ofiarę od tyłu, przykłada jej do twarzy chusteczkę nasączoną chloroformem, a po kilku sekundach traci ona przytomność. Czy chloroform naprawdę tak działa? Prawda okazuje się być kompletnie inna, a historia najsłynniejszego anestetyka potrafi wciągnąć bardziej niż niejeden książkowy kryminał. Najpierw zacznijmy od tego, czym w […]

Podczas badań archeologicznych w Ogrodzie Botanicznym UMCS natrafiono na ślady cmentarzyska z okresu średniowiecza. Znalezisko okazuje się mieć istotne znaczenie dla początków miejskich Lublina. Teren Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie jest bardziej wyjątkowy, niż na początku może nam się zdawać. Znajduje się tutaj Reduta Tadeusza Kościuszki, która jest jedynym zachowanym dla dzisiaj przykładem […]

Jezioro Huron nie bez powodu jest miejscem narodzin wielu legend oraz… licznych katastrof. Tym razem działający w jego wodach nurkowie zidentyfikowali fragment myśliwca pochodzącego z czasów drugiej wojny światowej. Jak się okazało, znaleziony element to silnik związany z jednostką, którą poruszał się 22-letni podporucznik Frank Moody. Był on jednym z tzw. lotników z Tuskegee. Za […]

Z doktorem habilitowanym – Krzysztofem Jakubczakiem, badaczem  historii i myśli buddyzmu, wykładowcą Instytutu Bliskiego i Dalekiego Wschodu UJ na temat tajemniczej cywilizacji Indo-Greków rozmawia Łukasz Czarnecki Panie Profesorze zacznijmy od kwestii podstawowej: jakie tereny w starożytności określano mianem Indii? Warto to ustalić na początku naszej rozmowy, bo w rozumieniu Greków i Rzymian Indie nie obejmowały […]

Prace archeologiczne prowadzone na polu bitwy z czasów wojny secesyjnej zakończyły się znalezieniem szczątków co najmniej czterech żołnierzy walczących w szeregach Konfederacji. Oczywiście śmierć jest nieodłącznym elementem ludzkiej egzystencji, ale trzeba przyznać, że w tym przypadku mówimy o wyjątkowo brutalnych okolicznościach. Dość powiedzieć, że poza szkieletami żołnierzy naukowcy natrafili także na amputowane kończyny oraz różnego […]