Słońce jest jedyną gwiazdą, którą ludzkość jest w stanie obserwować z bliska, badać jej powierzchnię oraz atmosferę. Mimo tego wciąż jeszcze wiele o Słońcu nie wiemy. Nasza gwiazda dzienna bezustannie emituje ze swojej atmosfery strumień wysokoenergetycznych cząstek, które oddalając się od Słońca w każdym kierunku, wypełniają cały Układ Słoneczny. Badacze od dekad starają się zrozumieć […]

Astronomiczny katalog znaleziony na terenie Chin wydaje się najstarszym tego typu dziełem znanym nauce. Jego pochodzenie sięga okresu sprzed 2300 lat, a naukowcy próbują dowiedzieć się, co dokładnie zostało zaznaczone na tej niesamowitej mapie. Aby dokonać przełomu w badaniach ich autorzy zastosowali technikę przetwarzania obrazu cyfrowego. Jest ona określana mianem GHT (Generalized Hough Transform) i […]

Od kilku lat na orbicie okołoziemskiej znajdują się jednocześnie dwie stacje kosmiczne: Międzynarodowa Stacja Kosmiczna (ISS) oraz chińska stacja kosmiczna Tiangong. Obie stacje bezustannie zamieszkane są przez kolejne załogi astronautów. Warto jednak pamiętać, że na pokładzie stacji znajduje się więcej życia, niż tylko ludzie. Tam, gdzie są ludzie, siłą rzeczy pojawią się wszelkiego rodzaju mikroorganizmy. […]

Słońce to najbliższa nam gwiazda, jedyna tak naprawdę, którą możemy obserwować tak dokładnie. Jak by nie patrzeć, światło wyemitowane przez Słońce potrzebuje na dotarcie do Ziemi nieco ponad 8 minut, a światło wyemitowane przez drugą pod względem odległości gwiazdę od Ziemi potrzebuje już ponad czterech lat. Mimo tej bliskości ludzkość wciąż wysyła coraz lepsze sondy […]

Rozpoczęty w 1977 roku program dwóch sond kosmicznych Voyager to jedno z największych osiągnięć wczesnej ery kosmicznej. Co więcej, nie mówimy tutaj o historii, bowiem obie sondy nadal przemierzają przestrzeń kosmiczną i nadal przesyłają na Ziemię dane pomiarowe, czego nikt z pewnością pół wieku temu nie planował. Teraz okazuje się, że w ostatnich miesiącach naukowcy […]

Kiedy już za kilka dekad człowiek stanie na powierzchni Marsa, zapewne doceni, jak wspaniałym miejscem jest Ziemia. Owszem, na Marsie mamy także góry i doliny, ale w rzeczywistości jest to planeta diametralnie inna od naszej. Atmosfera jest rzadka i składa się głównie z dwutlenku węgla, niebo jest rdzawoczerwone w ciągu dnia i szaroniebieskie wieczorami, wody […]

O sondzie Europa Clipper, która rozpoczęła swoją podróż do Jowisza 14 października 2024 r., można by było zapomnieć na kilka najbliższych lat. Według planów aparat dotrze do celu swojej misji, a więc w otoczenie największej planety Układu Słonecznego dopiero w 2030 roku, a więc za pięć lat. Myliłby się jednak ten, kto uważa, że w […]

Powszechnie przyjmuje się, że miliardy lat temu Mars wyglądał zupełnie inaczej niż obecnie. Widoczna dzisiaj na niebie czerwona planeta to jedna wielka, mroźna pustynia z dwiema czapami polarnymi. Od miliardów lat na powierzchni planety nie było wody w stanie ciekłym, choć wiele struktur geologicznych wskazuje na to, że kiedyś wody na Marsie był ogrom. Otwartym […]

W 2022 roku to było jedno z najbardziej spektakularnych zdjęć stworzonych przez nowo wystrzelony w przestrzeń kosmiczną Teleskop Jamesa Webba. Teraz obraz ten powraca w zupełnie nowej i znacznie bardziej imponującej wersji. Obraz tzw. Kosmicznych klifów został bowiem ożywiony i otrzymał prawdziwą głębię w nowej, trójwymiarowej wizualizacji zatytułowanej „Exploring the Cosmic Cliffs in 3D”. Po […]

Gdy spoglądamy na nocne niebo, w zależności od warunków pogodowych zobaczymy przede wszystkim mnóstwo gwiazd. Pech jednak chce, że znajdujemy się w takim miejscu przestrzeni kosmicznej, że wszystkie otaczające nas galaktyki są albo całkowicie niewidoczne gołym okiem, albo – jak M31 (Galaktyka Andromedy) – znajdują się dosłownie na granicy widzialności. Zachwyt nocnym niebem byłby całkowicie […]

Na południowym biegunie Ziemi znajduje się jedno z najbardziej fascynujących obserwatoriów na Ziemi. Zamiast teleskopu, naukowcy wykorzystują tam lód do rejestrowania sygnałów z odległego kosmosu. Owo obserwatorium zwane IceCube nie rejestruje jednak promieni świetlnych, a wysokoenergetyczne cząstki subatomowe, jakimi są neutrina. Ponad 5000 czujników umieszczonych w czystym lodzie o objętości 1 kilometra sześciennego rejestrują delikatne […]

Przez ponad dwie dekady ludzie bezustannie mieli swoich przedstawicieli na orbicie okołoziemskiej. Międzynarodowa Stacja Kosmiczna, której budowę rozpoczęto pod koniec XX wieku do dzisiaj jest bezustannie zamieszkana przez kolejne załogi astronautów z całego świata. Sytuacja zmieniła się istotnie zaledwie kilka lat temu, kiedy to bez większego ostrzeżenia chińscy naukowcy ogłosili plany budowy własnej stacji kosmicznej […]

W nocy z 10 na 11 maja 2024 roku w atmosferę Ziemi uderzyło siedem obłoków plazmy wyrzuconych kilka dni wcześniej w koronalnych wyrzutach masy z powierzchni Słońca. Efektem była najsilniejsza burza geomagnetyczna od ponad 20 lat. Jak się okazuje mniej więcej w tym samym czasie naukowcy ze Stanów Zjednoczonych prowadzili niezwykle ważne ćwiczenia, których celem […]

Podneptuny to egzoplanety, których nie znajdziemy w naszym Układzie Słonecznym, ale we Wszechświecie pojawiają się wyjątkowo często. Są większe od Ziemi, mniejsze od Neptuna, a pod względem liczebności biją na głowę wszystkie inne typy planet odkrywanych wokół obcych gwiazd. Choć te obiekty stanowią znaczną część naszej galaktyki, przez długi czas pozostawały dla naukowców zagadką. A […]

Nasza galaktyka, Droga Mleczna, to zbiór ponad 400 miliardów gwiazd, nawet biliona planet wszelkiego rodzaju, oraz niezliczonych obiektów kompaktowych takich jak białe karły, gwiazdy neutronowe i czarne dziury. Wszystkie te obiekty krążą wokół supermasywnej czarnej dziury w centrum galaktyki. W najnowszej pracy naukowej badacze przekonują, że bezpośrednie otoczenie tejże właśnie centralnej czarnej dziury może robić […]

Nie ma na nocnym niebie bardziej usianego kraterami obiektu niż Księżyc. Kratery na jego powierzchni nie wzięły się znikąd. Każdy z nich jest śladem po uderzeniu mniejszej lub większej kosmicznej skały. W wielu takich uderzeniach z powierzchni Srebrnego Globu z potężną prędkością wybijane są różnego rozmiaru odłamki skalne. Naukowcy od dawna zastanawiali się nad tym, […]

Wenus i Merkury nie mają żadnych księżyców, Ziemia posiada jeden duży Księżyc, Mars posiada dwa małe, a gazowe olbrzymy mają ich dziesiątki — takich informacji uczymy się jeszcze w szkole podstawowej. Od czasu do czasu w mediach pojawiają się informacje o tym, że w otoczeniu Ziemi znaleziono nowy obiekt, który krąży wokół Ziemi. Zwykle jest […]

To jest prawdziwy przełom. Astronomowie korzystający z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba opublikowali właśnie fenomenalne zdjęcie głębokiej przestrzeni kosmicznej. Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że zdjęcie to przedstawia mrowie gwiazd. Gdy się przyjrzymy mu dokładniej, zobaczymy, że wbrew pozorom nie są to gwiazdy. W jednym polu widzenia udało się zarejestrować aż 1678 całych grup […]

Kosmiczny Teleskop Hubble’a wykonał kolejne niesamowite zdjęcie. Tym razem oko legendarnego obserwatorium monitorującego przestrzeń kosmiczną z orbity okołoziemskiej skierowało się na nietypową galaktykę spiralną skatalogowaną pod numerem Arp 184 i oddaloną od nas o 190 milionów lat świetlnych w kierunku gwiazdozbioru Żyrafy. Sama galaktyka jednak nie jest zwykłą spiralą, jakich tysiące naukowcy już sfotografowali w […]

Obserwacje poświęcone aktywności drzew podczas częściowego zaćmienia Słońca skłoniły naukowców do wniosku, że takie wydarzenia są naprawdę wyjątkowe. Te zaczęły bowiem zachowywać się tak, jakby funkcjonowały w kolektywny sposób. Tego typu sugestie pojawiały się od lat, choć w większości przypadków brakowało konkretnych dowodów, które by to potwierdzały. Okazja do zmiany sytuacji pojawiła się po tym, […]

Po raz pierwszy w historii astronomowie uzyskali tak szczegółowe obrazy bardzo młodych układów planetarnych. Po raz pierwszy możemy bezpośrednio obserwować procesy, które za jakiś czas doprowadzą do powstania nowych planet. Radioteleskop ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) w Chile umożliwił naukowcom przyjrzenie się przez lupę aż piętnastu różnym dyskom protoplanetarnym otaczającym młode gwiazdy w naszym bezpośrednim […]

Astronomowie odkryli potencjalnego winnego tajemniczego pęknięcia jednej z tzw. „kości” Drogi Mlecznej — wydłużonej, masywnej struktury znajdującej się w pobliżu centrum naszej galaktyki. Nowe obserwacje wykonane za pomocą kosmicznego teleskopu rentgenowskiego Chandra oraz radioteleskopów naziemnych, m.in. południowoafrykańskiej sieci MeerKAT i amerykańskiej sieci Very Large Array wyraźnie wskazują, kto dopuścił się tego aktu. Kiedy myślimy o […]

Na orbicie okołoziemskiej jest obecnie więcej satelitów niż kiedykolwiek wcześniej w historii. Tempo rozwoju tego regionu przestrzeni kosmicznej jest jednak na tyle duże, że jeszcze przed końcem dekady na orbicie może być dziesięciokrotnie więcej satelitów niż obecnie. W takiej rzeczywistości coraz większym wyzwaniem staje się monitorowanie orbit i trajektorii lotów wszystkich obiektów kosmicznych. Mało tego, […]

Przez dziesięciolecia astronomowie spekulowali na temat istnienia ukrytej planety znajdującej się na obrzeżach Układu Słonecznego. Ten hipotetyczny obiekt, nazwany Planetą Dziewiątą, uparcie wymyka się obserwacjom mimo licznych prób jego odnalezienia. Teraz jednak nowe badania wskazują na potencjalnego kandydata, rozbudzając na nowo nadzieje na przełomowe odkrycie. Aktualnie w Układzie Słonecznym mamy osiem planet. Owszem, przez nieco […]