Czy da się przeliczyć szkody dla środowiska i klimatu, jakie wyrządzają największe światowe korporacje? Z trudem, ale tak. Karkołomnego zadania podjęli amerykańscy naukowcy, którzy wystawili światowemu biznesowi niemały rachunek. Zmiany klimatu są faktem. Ekstremalne zjawiska pogodowe kolejny rok z rzędu nawiedzają wiele regionów świata. Nawet jeśli w Polsce tegoroczne lato wydaje się względnie spokojne, to […]

Gdzie mieszka najwięcej organizmów na Ziemi? W powietrzu, w wodzie, a w może pod ziemią? Do zaskakujących wniosków doszli szwajcarscy naukowcy, którzy podjęli się próby posegregowania wszystkich znanych gatunków ze względu na środowiska życia. To gleba jest największych siedliskiem dla żyjących organizmów na Ziemi. Najwięcej gatunków roślin, grzybów czy zwierząt spotkamy nie w powietrzu, nie […]

Wygląda jak pająk. Zachowała się niemal w całości. Przypomina żywe zwierzę, ale jest martwa od 160 milionów lat. W południowej Francji odkryto skamieniałość, która wywraca myślenie o morskich pająkach do góry nogami. Czym właściwie jest to stworzenie? Spokojnie. To się na pewno nie poruszy. Nie żyje od 160 milionów lat i odkryto je w formie […]

Fotowoltaika i turbiny wiatrowe są tymi OZE, o których słyszymy ostatnio najczęściej. Nieco ciszej robi się na temat elektrowni wodnych i szczytowo-pompowych. A szkoda. Jest to również cenne źródło energii, ale także wysoce zależne od warunków klimatycznych. Te zaś, jak wiemy, są ostatnio zmienne. Zwłaszcza jeśli chodzi o zasoby wodne i regularność opadów. Nie wróży […]

Kooperacja naukowców z Niemiec i Kanady przyniosła interesujący rezultat w postaci innowacyjnego fotoreaktora, który dzięki energii słonecznej będzie w stanie przekształcać dwutlenek węgla czy w azot w czyste paliwa napędowe. Na czym polega przełomowość tego wynalazku? Czy można za pomocą energii słonecznej produkować paliwa i związki chemiczne? Naukowcy z niemieckiego Karlsruhe Institute of Technology oraz […]

Od wieków ludzie eksperymentowali ze swoim ciałem, celowo zmieniając jego kształt. Na kontynencie azjatyckim również dochodziło do podobnych sytuacji. Na japońskiej wyspie Tanegashima kilkadziesiąt lat temu odkryto pogrzebane ciała ludzi, którzy mieli spłaszczone czaszki. Przez dekady nie wiadomo było, co powodowało takie deformacje. Aż do dzisiaj. Na stanowisku badawczym Hirota na japońskiej wyspie Tanegashima odkryto […]

Jak stary jest gatunek człowieka rozumnego Homo sapiens? Gdzie znaleziono najstarsze szczątki ludzi? Przyjrzyjmy się z bliska jednemu z najbardziej epokowych odkryć z dziedziny paleontologii i dowiedzmy się, gdzie zaczęła się ludzkość. Tropy prowadzą nas do Afryki, dokładnie do Maroka. W niewielkiej niszy krasowej w wapiennym górotworze od lat 60. XX wieku były odnajdywane ślady […]

Osady ludzkie budowane na palach nad powierzchnią wody kojarzymy raczej z nadmorskimi terenami w strefie międzyzwrotnikowej. Tym większe musiało być zdziwienie archeologów, kiedy natknęli się na ślady takiej osady na obszarze kontynentalnej Europy. Mało tego, ruiny liczą blisko 8000 lat i są pozostałościami po najstarszym tego typu osadnictwie w tej części świata. Poznajmy je z […]

Najzimniejszy kontynent świata wciąż potrafi zaskakiwać. W okolicach Antarktydy odkryto nowe gatunki liliowców, które swoim wyglądem zaintrygowały świat nauki. Jak dokładnie wyglądają te organizmy? W oceanicznych wodach dookoła Antarktydy potrafi tętnić życie. Wydawałoby się nam, że w lodowatym środowisku nie ma prawa funkcjonować żaden rozbudowany ekosystem. Okazuje się bioróżnorodność niektórych grup organizmów żyjących w pobliżu […]

Co się stało w porcie w Halifax, kanadyjskim mieście w prowincji Nowa Szkocja? Wody u wybrzeża zmieniły kolor na różowy, przypominając nieco krajobraz z filmu „Barbie” – tegorocznego hitu kinowego. Okazuje się, że zjawisko wywołano celowo i to w imieniu nauki. Mieszkańcy Halifax w Nowej Szkocji na pewno byli zdziwieni, kiedy zobaczyli 10 sierpnia, jak […]

Jak wyglądały ścieżki migracyjne w Europie Środkowo-Wschodniej w czasach prehistorycznych? Nad zagadnieniami historii człowieka w naszym regionie zastanawiał się międzynarodowy zespół badaczy, w którym byli również Polacy. Homo sapiens przybył do Europy około 40-50 tysięcy lat temu. Pierwszy ludzie zaczęli grupować się w ramach wspólnot tzw. łowców-zbieraczy. Prowadzili oni stosunkowo prymitywny styl życia: polowali na […]

Wydawałoby się, że wraz ze wzrostem temperatury na zewnątrz maleje zapotrzebowanie na energię. Przecież nic nie trzeba ogrzewać, latem dzień trwa dłużej, częściej spędzamy czas na świeżym powietrzu. Jest w tym kropla prawdy, ale zapominamy o jednym wyjątkowo energochłonnym systemie – klimatyzacji. Zdaniem Międzynarodowej Agencji Energii może on nas pociągnąć na dno. Przynajmniej to finansowe. […]

Któż z nas nie kojarzy kultowego filmu animowanego pt. „Epoka lodowcowa”? Będąc jeszcze młodym lub zabierając swoje pociechy do kina, z wypiekami na twarzy śledziliśmy losy plejstoceńskich włochatych bohaterów. Czy wymysł amerykańskich filmowców mógł mieć coś wspólnego z rzeczywistością? Całkiem sporo. Dowiedzmy się przy okazji, czy wymyślona wizja animowanego świata miała prawo bytu przed tysiącami […]

Obok egipskich piramid, wiszących ogrodów Babilonu czy latarni na Faros jest uznawany za cud antycznego świata. Posąg Zeusa w Olimpii nie zachował się do dzisiaj (podobnie jak pozostałe dzieła, z wyjątkiem piramid). Skąd zatem wiemy, jak wyglądała słynna rzeźba? Intryguje, zachwyca, rozbudza wyobraźnię i zadziwia. Dlaczego Posąg Zeusa w Olimpii uznano jednym z cudów antycznego […]

Żyjemy w czasach dynamicznie zmieniającego się klimatu i warunków środowiskowych, ale okazuje się, że wciąż są miejsca na świecie, które charakteryzują niesłychaną stałością zjawisk przyrodniczych. Tak jest w północno-wschodnich Chinach. Naukowcy zbadali osady pewnego jeziora, które zawierały tropy prowadzące do przeszłości sprzed 25 tys. lat. Jakie zjawisko przykuło ich uwagę? Burze piaskowe z punktu widzenia […]

Kujawsko-pomorskie skrywa wiele mrocznych tajemnic sprzed wieków. Archeolodzy z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu kontynuowali badania we wsi Pień, w której rok temu natrafiono na grób „wampirki”. Podczas kolejnej edycji wykopalisk odkryli jeszcze więcej podobnie przerażających pochówków. Wszyscy doskonale pamiętamy, kiedy w 2022 roku cały kraj obiegła wieść o odkrytym grobie „wampirki” z XVII wieku. […]

Ile mogło ważyć największe kiedykolwiek żyjące zwierzę na świecie? Kiedy dokładnie ono żyło? Na te pytania odpowiada niedawne odkrycie z południowego Peru. Paleontolodzy natrafili na skamieniałości walenia, który imponował swoją tuszą. Poznajmy Perucetus colossus. Początki historii z niezwykłą skamieniałością sięgają aż 13 lat wstecz. To wtedy pierwszy natrafiono w południowym Peru na gigantyczne kręgi kręgosłupa, […]

Czy łatwo jest znaleźć skamieniałe jaja? Absolutnie nie. Co prawda w przypadku ery mezozoicznej i dinozaurów mamy dość sporo ciekawych znalezisk, to z epoki plejstocenu skamieniałe jaja są prawdziwą rzadkością. Zatem niedawne odkrycie skamieniałego jaja ptaka ze środkowego Meksyku jest bardzo wyjątkowe. Jakie zwierzę wysiadywało to jajo, które znaleziono na terenie budowy nowego lotniska? Niedaleko […]

Początki ewolucji gatunku ludzkiego są niezwykle zawiłe. Nieustannie odkrywamy kolejne elementy skomplikowanej składanki. Odkrycie z jaskini w Chinach przynosi wiele zamieszania w świecie paleoantropologów, ale również wiele wyjaśnia. Kim była istota, której szczątki tam znaleziono? W 2019 w jaskini Hualong odkryto nietypowe szczątki hominina. Już od samego początku badań nie pasowały one do żadnego ze […]

Czy organizmy sprzed 500 milionów lat mogły wyglądać na bardzo zaawansowane ewolucyjnie? Na podstawie najnowszego znaleziska z Kanady zdecydowanie stwierdzimy, że tak. Odkryto najstarszą makroskopową skamieniałość meduzy. Jak wyglądał ten kambryjski parzydełkowiec? Niezbyt sympatycznie. Zresztą jak i dzisiejsze osobniki. Parzydełkowce są wyjątkową gromadą zwierząt. Tradycyjnie zalicza się je wraz z żebropławami do jamochłonów. Jako jedna […]

Drugi największy kraj na świecie. Spełnienie marzeń niejednego podróżnika. Siedlisko dzikiej przyrody i takich cudów natury, jakich nie spotkamy nigdzie indziej na świecie. Odkryjmy ciekawostki o Kanadzie, które sprawią, że zechcemy tam od razu pojechać. Kanada jest hipnotyzującym krajem o dość krótkiej historii. Niemniej na tak sporej powierzchni kryje się tak wiele, że nie sposób […]

Z gatunkami inwazyjnymi na terenie Polski spotykamy się regularnie. Obce organizmy przybywają do naszego kraju, siejąc niekiedy spustoszone w konkretnych niszach ekologicznych. Polska badaczka odkryła we Wrocławiu obecność nieznanego wcześniej grzyba żyjącego na klonie jesionolistnym. Co to może oznaczać dla polskiej przyrody? Dr Katarzyna Patejuk z Zakładu Fitopatologii i Mykologii Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu podczas […]

Diamenty są najtwardszymi naturalnie występującymi minerałami na kuli ziemskiej. Ich występowanie ogranicza się ledwie do kilku lokalizacji. W związku z tym poznanie ich genezy jest utrudnione. Ale nie dla brytyjskich naukowców. Co nowego przynoszą wyniki ich badań? Te wyjątkowe minerały, jakimi są diamenty, zachwycają wielu ludzi, w tym również geologów z całego świata. Geneza diamentów […]

Z jaką największą dokładnością można badać skały na Ziemi? Niektóre pochodzą z tak odległych epok, że skala miliona lat wydaje się być dla nich ledwie momentem. Inne zaś są na tyle młode, że możemy obserwować zmiany ich tworzenia się w skali nawet pory roku. Mowa tutaj o iłach warwowych, których spotkamy w Polsce całkiem dużo. […]